Gen X đối mặt nguy cơ rối loạn tâm thần do khí thải từ xăng pha chì

Một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Journal of Child Psychology and Psychiatry cho thấy hàng triệu người thuộc gen X đang phải đối mặt với các rối loạn tâm thần do tiếp xúc với chì từ khí thải xe hơi sử dụng xăng pha chì thời thơ ấu.

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những người sinh từ năm 1966 đến 1986, hay còn biết đến hiện nay với tên gọi gen X, là nhóm bị phơi nhiễm chì nhiều nhất vì họ lớn lên trong thời kỳ đỉnh điểm sử dụng xăng pha chì. Đồng thời, theo nghiên cứu, gen X cũng ghi nhận mức gia tăng cao nhất về các triệu chứng bệnh tâm thần.

Nghiên cứu, do Aaron Reuben – nhà nghiên cứu hậu tiến sĩ về tâm lý thần kinh tại Đại học Duke – cùng các đồng nghiệp Michael McFarland và Mathew Hauer tại Đại học Bang Florida thực hiện, cho biết hơn một nửa dân số hiện tại của Mỹ là gen X đã tiếp xúc với mức chì “độc hại cho hệ thần kinh” từ việc sử dụng xăng pha chì.

Chì lần đầu tiên được thêm vào xăng vào năm 1927 để bảo vệ động cơ xe hơi. Nhưng sau đó, việc sử dụng dần bị hạn chế từ thập niên 1970 do lo ngại về sức khỏe và môi trường, và hoàn toàn bị loại bỏ vào năm 1996.

Gen X đối diện ảnh hưởng của khí thải chứa chì

Để đánh giá tác động của việc tiếp xúc với khí thải chứa chì lên sức khỏe tâm thần, các nhà nghiên cứu đã kết hợp dữ liệu về mức chì trong máu từ Khảo sát Dinh dưỡng và Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ (NHANES) với dữ liệu lịch sử về xăng pha chì, nhằm ước tính mức chì trong máu trẻ em từ năm 1940 đến 2015. Sau đó, họ tính toán sự gia tăng các triệu chứng sức khỏe tâm thần liên quan đến phơi nhiễm chì bằng cách sử dụng chỉ số “điểm rối loạn tâm thần”, đặc biệt với thế hệ gen X.

McFarland chia sẻ với Science Daily: “Đây là phương pháp mà chúng tôi từng sử dụng để ước tính tác hại của chì đối với khả năng nhận thức và IQ của dân số.” Đồng thời nhấn mạnh rằng nhóm nghiên cứu trước đây đã xác định chì đã làm giảm tổng điểm IQ của người Mỹ trong thế kỷ qua đến 824 triệu điểm.

Nghiên cứu mới nhất ước tính có khoảng 151 triệu trường hợp rối loạn tâm thần, bao gồm trầm cảm, lo âu, và tăng động, trong 75 năm qua có thể liên quan đến việc tiếp xúc chì thời thơ ấu.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng nghiên cứu này không chứng minh mối quan hệ nhân quả. Họ lưu ý rằng nghiên cứu chỉ dựa trên phơi nhiễm chì từ xăng pha chì, chưa tính đến các nguồn phơi nhiễm khác như ống dẫn nước, thực phẩm và đất bị ô nhiễm, hoặc bụi trong không khí từ sản xuất, đốt rác thải và xử lý chì.

Chì ảnh hưởng đến não bộ như thế nào?

Tiếp xúc với chì đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em, đặc biệt gây rối loạn sự phát triển não bộ trong giai đoạn đầu đời. Họ chỉ ra rằng phơi nhiễm chì trong thời thơ ấu có thể dẫn đến suy giảm khả năng nhận thức, kỹ năng vận động tinh, và khả năng điều tiết cảm xúc.

Nhiều nghiên cứu khác cũng liên kết việc tiếp xúc chì trong thời thơ ấu với các rối loạn tâm thần như trầm cảm và lo âu. Bên cạnh đó còn có những thay đổi về tính cách, dẫn đến thần kinh nhạy cảm và kém kiểm soát xung động.

Theo Mayo Clinic, ngay cả lượng chì nhỏ cũng có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Trẻ em dưới 6 tuổi đặc biệt nhạy cảm với tác động của chì, với các triệu chứng bao gồm chậm phát triển, khó khăn trong học tập, cáu gắt. Các triệu chứng khác ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh như mệt mỏi, nôn mửa, mất thính lực, và co giật.

Trẻ sơ sinh tiếp xúc với chì trước khi sinh có thể sinh non, nhẹ cân, và chậm phát triển. Trong khi đó, người lớn có thể gặp các vấn đề như huyết áp cao, đau khớp và cơ, vấn đề trí nhớ, đau đầu, rối loạn tâm trạng, giảm số lượng tinh trùng, và sảy thai hoặc thai chết lưu do nhiễm độc chì.

Reuben chia sẻ với Science Daily: “Chúng ta có rất ít biện pháp hiệu quả để xử lý chì khi nó đã vào cơ thể, và nhiều người gen X trong chúng ta đã tiếp xúc với mức chì cao gấp 1.000 đến 10.000 lần mức tự nhiên.”

Nguồn tổng hợp