Đề xuất giảm thuế thu nhập cá nhân cho người nuôi con nhỏ nhằm tăng mức sinh

Theo Giáo sư Nguyễn Đình Cử, kết quả cuộc điều tra năm 2019 tại các tỉnh phía Nam cho thấy, có đến 91% người được hỏi nhận định chi phí nuôi con là “cao và rất cao”.

Năm 2023, mức sinh của Việt Nam lần đầu tiên giảm dưới 2 con, cụ thể là 1,96 con/phụ nữ và dự báo sẽ tiếp tục giảm trong những năm tới. Các chuyên gia lo ngại rằng, nếu không có sự thay đổi mạnh mẽ về chính sách dân số, Việt Nam có thể đối mặt với nguy cơ dân số tăng trưởng âm chỉ trong vài chục năm tới, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của đất nước.

Giáo sư Nguyễn Đình Cử – nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, Đại học Kinh tế Quốc dân, đã chia sẻ những quan điểm đáng chú ý về vấn đề này.

“Mức sinh giảm sâu sẽ đưa Việt Nam vào tình trạng mà các nước phát triển đang phải đối mặt”

Trong dự thảo Luật Dân số, Bộ Y tế đã không quy định số con cụ thể đối với mỗi cặp vợ chồng, mà trao quyền quyết định và nghĩa vụ cho từng cá nhân và cặp vợ chồng. Giáo sư Nguyễn Đình Cử đánh giá cao đề xuất này, cho rằng đây là một bước tiến mới trong chính sách dân số của Việt Nam.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh, thực tế Việt Nam đã đạt mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ) trong gần 20 năm qua, nhưng mức sinh ở các khu vực thành thị và Nam bộ đã giảm sâu dưới mức thay thế từ năm 1999. Nếu tình trạng này tiếp diễn, Việt Nam sẽ đối mặt với những hậu quả nghiêm trọng như đẩy nhanh quá trình già hóa dân số và thiếu hụt lao động.

Kinh tế quyết định hành vi sinh sản của thế hệ trẻ

Giáo sư Nguyễn Đình Cử cho rằng hành vi sinh sản của thế hệ trẻ đang chuyển từ bản năng tự nhiên sang có tính toán về chi phí và lợi ích. Trong một cuộc điều tra năm 2019 tại các tỉnh phía Nam, 91% người được hỏi nhận định rằng chi phí vật chất để nuôi con là “cao và rất cao”, bao gồm chi phí nhà ở, học hành, cuộc sống, y tế… Bên cạnh đó, 85% người được hỏi cũng bày tỏ lo ngại về các chi phí tinh thần liên quan đến việc nuôi dạy con cái.

Theo Giáo sư, việc giảm thuế thu nhập cá nhân hoặc miễn giảm các khoản đóng góp cộng đồng cho các cặp vợ chồng nuôi con nhỏ có thể là một giải pháp hữu hiệu để khuyến khích sinh con. Ông cũng nhấn mạnh rằng, ngoài việc giảm gánh nặng kinh tế, cần tập trung tuyên truyền về tầm quan trọng của việc sinh con, không chỉ vì lợi ích trước mắt mà còn vì tương lai dài hạn.

Sinh con – không chỉ là câu chuyện của từng gia đình

Theo Giáo sư Nguyễn Đình Cử, sinh con không chỉ là chuyện riêng của từng cặp vợ chồng mà đã trở thành vấn đề vĩ mô quốc gia. Ông kêu gọi thế hệ trẻ nên nhìn xa hơn về tương lai, vì ai cũng sẽ già đi, và hệ thống an sinh xã hội ở Việt Nam hiện nay chưa đủ mạnh để chăm sóc người cao tuổi.

Với những quan điểm trên, Giáo sư Nguyễn Đình Cử hy vọng rằng, các chính sách hỗ trợ gia đình sẽ được đa dạng hóa hơn nữa để giảm bớt gánh nặng cho thế hệ trẻ, từ đó góp phần nâng cao mức sinh và đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

Nguồn tổng hợp