5 khám phá trong y học xứng đáng nhận giải Nobel

Được sáng lập bởi nhà công nghiệp Thụy Điển Alfred Nobel hơn một thế kỷ trước, giải thưởng Nobel là sự tôn vinh cho những công trình đột phá, thường mất hàng thập kỷ để hoàn thành ở nhiều lĩnh vực khác nhau, trong đó có y tế. Tuy nhiên vì những quy định khác nhau, nhiều thành tựu dù xứng đáng vẫn chưa thể đạt được giải thưởng này.

Bản đồ gen người

Một ứng viên thường được nhắc đến cho giải Nobel là dự án lập bản đồ bộ gen người, bắt đầu vào năm 1990 và hoàn thành năm 2003. Dự án này đã giải mã mã di truyền của con người, với sự tham gia của hàng nghìn nhà khoa học từ Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản và Trung Quốc. Nó đã tạo ra tác động lớn đối với sinh học, y học và nhiều lĩnh vực khác.

Tuy nhiên, một lý do có thể khiến dự án chưa giành giải Nobel là vì số lượng người tham gia quá đông. Theo quy định của Alfred Nobel, giải thưởng chỉ có thể trao cho tối đa ba người mỗi giải, một điều rất khó trong bối cảnh nghiên cứu khoa học hiện nay cần nhiều sự hợp tác.

Cuộc cách mạng trong điều trị béo phì

Sự phát triển của các loại thuốc giảm cân mô phỏng hormone GLP-1 (glucagon-like peptide 1) đã tạo ra bước ngoặt trong chăm sóc sức khỏe. Loại thuốc này giúp giảm đường huyết và kiềm chế cảm giác thèm ăn, có tiềm năng mở ra một kỷ nguyên mới trong điều trị béo phì và các bệnh liên quan như tiểu đường tuýp 2.

Ba nhà khoa học liên quan đến phát triển loại thuốc semaglutide, đã giành giải Lasker-DeBakey Clinical Medical Research Award năm 2024, một dấu hiệu cho thấy họ có thể sẽ đoạt giải Nobel trong tương lai. Họ bao gồm Svetlana Mojsov, Joel Habener, và Lotte Bjerre Knudsen, những người đã đóng góp vào việc nghiên cứu và phát triển thuốc.

Trí tuệ nhân tạo đột phá

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cuộc sống của con người với tốc độ nhanh chóng. Trong lĩnh vực AI, hai cái tên nổi bật là Demis Hassabis và John Jumper, những người đã tạo ra cơ sở dữ liệu AlphaFold – một chương trình AI giải mã cấu trúc 3D của protein từ chuỗi axit amin. Điều này giúp hàng triệu nhà nghiên cứu trên thế giới dễ dàng tiếp cận mô hình protein, đẩy nhanh sự phát triển trong sinh học và các ngành liên quan.

Bài báo chính của họ được công bố năm 2021 đã được trích dẫn hơn 13.000 lần, một con số rất ấn tượng. Dù cặp đôi này đã giành giải Lasker 2023 và Breakthrough, nhưng có thể vẫn còn quá sớm để Nobel trao giải cho lĩnh vực AI.

Hiểu về hệ vi sinh vật đường ruột

Trong cơ thể chúng ta tồn tại hàng nghìn tỷ vi sinh vật như vi khuẩn, virus và nấm, gọi chung là hệ vi sinh vật. Nhờ tiến bộ trong giải mã gen, các nhà khoa học đã hiểu rõ hơn về vai trò của hệ vi sinh vật trong việc duy trì sức khỏe, đặc biệt là trong ruột.

Tiến sĩ Jeffrey Gordon, người tiên phong trong lĩnh vực này, đã có những khám phá quan trọng về vai trò của hệ vi sinh vật đường ruột đối với sức khỏe con người. Nghiên cứu của ông đã giúp hiểu rõ hơn về suy dinh dưỡng và đang phát triển các giải pháp dinh dưỡng để cải thiện sức khỏe đường ruột cho hàng triệu trẻ em trên toàn cầu.

Phát hiện gen gây ung thư

Vào thập niên 1970, người ta biết rằng ung thư có thể di truyền trong gia đình, nhưng không ai nghĩ rằng ung thư vú có thể do di truyền. Mary-Claire King, nhà khoa học tại Đại học Washington, đã có cách tiếp cận mới và phát hiện ra vai trò của đột biến gen BRCA1 trong ung thư vú và buồng trứng.

Phát hiện này đã dẫn đến các phương pháp xét nghiệm di truyền, giúp phát hiện sớm nguy cơ ung thư vú và đưa ra các biện pháp phòng ngừa, như tầm soát bổ sung và phẫu thuật dự phòng.

Đọc thêm tại: https://edition.cnn.com/2024/10/05/science/nobel-prize-worthy-science-discoveries/index.html