Alô, bác sĩ ơi! Thuốc kích trứng điều trị vô sinh có hại sức khỏe?

Bác sĩ Nguyễn Phúc Hiếu (Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội) trả lời:

Kỹ thuật kích thích buồng trứng (còn gọi là kích trứng) sử dụng các hormone giống cơ thể tự tiết ra, như hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone tạo hoàng thể (LH). Hormone này tác động đến trục nội tiết sinh sản, thúc đẩy quá trình phát triển của các nang noãn trong buồng trứng đến giai đoạn trưởng thành và kích thích rụng trứng.

Số lượng trứng thu được có thể nhiều hoặc ít, phụ thuộc vào dự trữ buồng trứng, khả năng đáp ứng thuốc, phác đồ điều trị cũng như nguyện vọng của gia đình bệnh nhân. Kỹ thuật này giúp thu được 1-2 nang trứng trội với chất lượng tốt nhất để thụ tinh nhân tạo (IUI). Đối với thụ tinh ống nghiệm (IVF), nang trứng trưởng thành cần được thu thập nhiều nhất có thể, nhưng vẫn đảm bảo an toàn, hạn chế nguy cơ quá kích buồng trứng.

Thời điểm kích trứng thường được thực hiện vào ngày hai hoặc ngày ba của chu kỳ kinh nguyệt nếu sức khỏe bệnh nhân thuận lợi. Thuốc được sử dụng qua đường uống hoặc tiêm hoặc cả hai. Thời gian kích thích buồng trứng dao động khoảng 9-12 ngày, tùy từng trường hợp.

Bác sĩ theo dõi nang noãn phát triển qua siêu âm, xét nghiệm nội tiết, từ đó điều chỉnh thuốc tùy đáp ứng của người bệnh. Khi số lượng nang noãn đạt yêu cầu, bác sĩ tiêm mũi thuốc gây trưởng thành noãn. Người bệnh được chọc hút noãn sau tiêm khoảng 36-40 giờ để làm IVF hoặc bơm tinh trùng vào buồng tử cung để IUI.

Dùng thuốc kích trứng làm thay đổi nồng độ nội tiết trong cơ thể, khiến hai buồng trứng to hơn. Phụ nữ có thể cảm thấy nặng vùng bụng dưới, hai bầu ngực căng tức, buồn nôn, tăng tiết dịch âm đạo. Tuy nhiên, những triệu chứng này chỉ xảy ra vào những ngày cuối của quá trình kích trứng và nhanh chóng mất đi sau quá trình chọc hút.

Về bản chất, các loại thuốc kích trứng đều là thuốc nội tiết, giúp phụ nữ tăng cơ hội mang thai thành công. Tuy nhiên, phụ nữ không nên tự ý sử dụng dù là dạng uống hay tiêm. Sử dụng thuốc cần có chỉ định và theo dõi của bác sĩ.

Tùy tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ chỉ định nên sử dụng phác đồ kích trứng nào, liều lượng bao nhiêu trong thời gian thích hợp. Do kỹ thuật này cũng có thể dẫn đến nguy cơ như đa thai (khi làm IUI) hoặc quá kích buồng trứng.

Trong đó, quá kích buồng trứng không được phát hiện và điều trị sớm, đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như suy thận, xoắn buồng trứng, vỡ các nang noãn, tràn dịch ổ bụng, tràn dịch màng tim, tràn dịch màng phổi, phù phổi, thậm chí tử vong. Tình trạng này còn có thể khiến mẹ sẩy thai, nhau tiền đạo, nhiễm độc thai nghén, băng huyết hoặc sinh non…

Tại IVF Tâm Anh, bác sĩ cân nhắc phác đồ kích thích buồng trứng dựa trên nhiều yếu tố như độ tuổi, cân nặng, chỉ số khối cơ thể (BMI), xem xét các bệnh liên quan (hội chứng buồng trứng đa nang, lạc nội mạc tử cung) hoặc quá trình kích thích buồng trứng ở những chu kỳ trước đó để đưa ra liều lượng thuốc phù hợp nhất.

Tùy tình trạng và khả năng đáp ứng với thuốc, bác sĩ chỉ định kết hợp, tăng giảm liều lượng thuốc. Người bệnh được hướng dẫn chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt phù hợp để có chất lượng trứng tốt nhất nhưng vẫn đảm bảo bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống sau này.

Bệnh viện áp dụng phác đồ kích thích nhẹ cho các trường hợp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI). Với kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), phác đồ này chỉ định cho các trường hợp dự trữ buồng trứng thấp, đáp ứng buồng trứng kém, với ưu thế giảm chi phí điều trị, thân thiện, an toàn với người bệnh. Kết quả được chứng minh tương đương với phác đồ truyền thống.

Một số trường hợp sau khi kích trứng, một vài hoặc tất cả nang noãn không phát triển đến giai đoạn trưởng thành. Sau chọc hút, các chuyên viên phôi học có thể tiếp tục nuôi cấy những noãn non này, giúp chúng trưởng thành trong môi trường ống nghiệm để thụ tinh. Đây là kỹ thuật trưởng thành noãn non trong ống nghiệm (IVM).

Để quá trình kích trứng đạt hiệu quả tốt nhất, vợ chồng bạn nên giữ tâm lý thoải mái, ăn uống đa dạng, đủ chất, khoa học. Tăng cường rau xanh và trái cây; hạn chế chất béo động vật; thực phẩm chế biến sẵn hoặc chiên rán nhiều dầu mỡ. Nên uống đủ nước, kiêng rượu bia, cà phê và các chất kích thích, không hút thuốc lá. Trong thời gian kích trứng, bạn không nên quan hệ tình dục quá mạnh để tránh nguy cơ xoắn buồng trứng, vỡ nang buồng trứng.

Sau khi kích trứng xuất hiện triệu chứng khó thở, chóng mặt, đau bụng, bụng to lên, buồn nôn hoặc nôn, tiêu chảy… có thể cảnh báo quá kích buồng trứng. Người bệnh cần báo ngay cho bác sĩ và nhanh chóng đến cơ sở y tế để khám, chẩn đoán và điều trị.

Theo VNE