Ung thư máu là loại ung thư phổ biến nhất ở trẻ em!

Xoay quanh những drama gần đây về sự minh bạch trong chi phí điều trị cho bé Bắp – một bệnh nhi mắc ung thư máu, nhiều người đặt ra câu hỏi vì sao một đứa trẻ lại có thể mắc phải căn bệnh quái ác này.

Trong các loại ung thư ở trẻ, ung thư máu chiếm tỉ lệ lên đến 1/3 và vẫn đang có dấu hiệu gia tăng.

Ung thư máu ở trẻ khác gì với người lớn?

Cơ thể chúng ta được cấu thành từ ti tỉ những tế bào khác nhau, chúng liên tục được nhân ra và phát triển để thay thế cho những tế bào “già cỗi” chết đi. Trong chu trình ấy, nếu chẳng may có tế bào phát triển không bình thường, những tế bào này sẽ vẫn tiếp tục nhân ra, hình thành các khối u ung thư.

Ung thư máu cũng không ngoại lệ, đây là một loại ung thư ảnh hưởng đến tủy xương và hệ thống tạo máu, tức là nơi sản xuất ra các tế bào máu. Thay vì tạo ra các tế bào máu khỏe mạnh, tủy xương lại sản xuất ra các tế bào bạch cầu bất thường, làm cản trở chức năng bình thường của máu.

Ung thư máu có nhiều loại, trong đó phổ biến nhất là bệnh bạch cầu (leukemia), u lympho (lymphoma) và đa u tủy (multiple myeloma). Những bệnh này gây ảnh hưởng lớn đến hệ miễn dịch và khả năng vận chuyển oxy trong cơ thể.

Ở trẻ em, ung thư máu chiếm khoảng 30% tổng số ca ung thư, với bạch cầu lympho cấp tính (ALL) là dạng phổ biến nhất. Trong khi đó, ở người lớn, mặc dù số ca mắc ung thư nói chung cao hơn, nhưng tỷ lệ mắc ung thư máu so với các loại ung thư khác lại thấp hơn.

Các dạng ung thư máu phổ biến:

• Ở trẻ em: Chủ yếu mắc bệnh bạch cầu lympho cấp tính (ALL), một dạng ung thư tiến triển nhanh nhưng có tiên lượng tốt nếu phát hiện sớm.
• Ở người lớn: Phổ biến hơn là bạch cầu tủy xương cấp tính (AML), bạch cầu lympho mạn tính (CLL) hoặc u lympho không Hodgkin (NHL), thường có diễn biến phức tạp và khó điều trị hơn.

Vì sao ung thư máu ở trẻ em lại chiếm tỉ lệ cao và ngày càng tăng?

Mặc dù ung thư máu có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào, nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt về tỷ lệ mắc bệnh giữa trẻ em và người lớn chủ yếu đến từ các yếu tố di truyền, đột biến tế bào và môi trường.

Ung thư máu ở trẻ em thường không liên quan đến yếu tố môi trường mà chủ yếu là do đột biến gen tự phát trong quá trình phát triển. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Đột biến nhiễm sắc thể: Một số trẻ sinh ra với những bất thường di truyền như hội chứng Down có nguy cơ mắc ung thư máu cao hơn.
• Rối loạn hệ miễn dịch: Một số hội chứng suy giảm miễn dịch bẩm sinh có thể dẫn đến nguy cơ phát triển ung thư máu.
• Yếu tố chưa xác định rõ: Hiện vẫn chưa có bằng chứng mạnh mẽ nào chứng minh rằng chế độ ăn uống hay tiếp xúc với hóa chất độc hại trong thai kỳ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ở trẻ em.

Ngược lại, ung thư máu ở người lớn có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố nguy cơ hơn, bao gồm:

• Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Như benzen, formaldehyde có trong một số môi trường làm việc công nghiệp.
• Phơi nhiễm phóng xạ: Những người đã từng tiếp xúc với mức phóng xạ cao (chẳng hạn sau thảm họa hạt nhân hoặc điều trị xạ trị) có nguy cơ cao mắc bệnh.
• Hút thuốc lá: Đây là yếu tố đã được chứng minh có liên quan đến ung thư tủy xương và bạch cầu cấp tính.
• Yếu tố tuổi tác: Các bệnh ung thư máu ở người lớn thường xuất hiện do quá trình lão hóa của tủy xương và sự tích lũy các đột biến gen theo thời gian.

Cơ hội điều trị ung thư máu ở trẻ là cao hơn người lớn

Sự khác biệt về tỷ lệ mắc ung thư máu giữa trẻ em và người lớn cũng phần nào đến từ khả năng đáp ứng điều trị.

• Trẻ em thường có tiên lượng tốt hơn: Bệnh bạch cầu lympho cấp tính (ALL) ở trẻ em có tỷ lệ sống sau 5 năm lên tới 80-90% nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
• Ở người lớn, tiên lượng thấp hơn: Các dạng ung thư máu phổ biến ở người lớn như AML có tỷ lệ sống thấp hơn, do bệnh tiến triển chậm nhưng khó điều trị dứt điểm.

Điều này là do:

• Trẻ em có khả năng đáp ứng hóa trị và xạ trị tốt hơn nhờ hệ miễn dịch chưa bị tổn thương bởi các yếu tố môi trường.
• Người lớn thường mắc kèm các bệnh lý nền như cao huyết áp, tiểu đường, suy giảm miễn dịch, làm giảm hiệu quả điều trị.

Về điều trị bệnh ung thư máu là sự kết hợp phác đồ đa mô thức, các phương pháp điều trị như hóa trị, phẫu thuật… các bác sĩ cân nhắc tùy theo thể trạng sức khỏe, dạng bệnh và tuổi của trẻ.

Nguồn tổng hợp