Unhappy Leaves: Nghỉ phép khi không vui
Pang Dong Lai - một chuỗi siêu thị tại Trung Quốc đã công bố chính sách đặc biệt: Unhappy Leave, cho phép nhân viên nghỉ 10 ngày mỗi năm bất kể khi nào cảm thấy buồn.
Thực tế là ngày nay, nhiều người đi làm dù kiệt sức vẫn ngần ngại xin nghỉ phép. Dẫu phép năm vẫn còn nhưng mỗi lần đề xuất nghỉ đều phải đưa ra đủ lý do thuyết phục cấp trên.
Nếu không phải vì ốm đau hay bệnh tật, nhiều người cảm thấy tội lỗi khi nghỉ chỉ để nghỉ ngơi. Không ít trường hợp, ngay cả khi muốn đi du lịch tái tạo năng lượng, họ vẫn phải nói dối là “bị bệnh” để được chấp nhận.
Thấu hiểu tâm lý của người lao động, chuỗi siêu thị nổi tiếng tại Trung Quốc mang tên Pang Dong Lai đã gây chú ý khi công bố chính sách đặc biệt: cho phép nhân viên nghỉ 10 ngày mỗi năm bất kể khi nào thấy không vui.
Buổi sáng thức dậy cảm thấy buồn bã, mệt mỏi khi nghĩ tới công việc, nhân viên hoàn toàn có thể xin nghỉ ở nhà để tái tạo năng lượng.
Ông Yu Dong Lai - nhà sáng lập kiêm chủ tịch tập đoàn chia sẻ với báo The Straits Times: “Ai cũng có lúc không vui. Nếu bạn không vui, hãy nghỉ làm. Khoảng thời gian nghỉ này không thể bị từ chối. Quản lý nào từ chối sẽ vi phạm quy định. Điều quan trọng là nhân viên có một cuộc sống khỏe mạnh, thoải mái thì công ty mới phát triển bền vững”.
Không chỉ dừng lại ở 10 ngày nghỉ tinh thần, Pang Dong Lai còn thiết kế nhiều chính sách nhân văn cho nhân viên của mình như: chỉ làm việc 7 giờ mỗi ngày, có đến 30-40 ngày nghỉ phép năm cùng 5 ngày nghỉ Tết Nguyên Đán.
Bên cạnh đó, công ty còn áp dụng hệ thống chứng chỉ nghề nghiệp, cho phép người lao động được thăng tiến và tăng thu nhập dựa trên năng lực. Ngay cả một nhân viên vệ sinh, nếu đạt trình độ chuyên môn cao, cũng có thể nhận mức lương lên đến 500.000 nhân dân tệ (khoảng 70.000 USD) mỗi năm.
Yu cũng công khai chỉ trích văn hóa làm việc quá giờ phổ biến tại Trung Quốc, cho rằng bắt nhân viên làm thêm “là phi đạo đức” và “tước đoạt cơ hội phát triển của người khác”.
Trên Weibo, nhiều người bày tỏ sự ngưỡng mộ, cho rằng đây là một “ông chủ tốt” và mong mô hình này được nhân rộng. Có người thậm chí chia sẻ: “Tôi ước được làm việc tại Pang Dong Lai, nơi có thể tìm thấy niềm vui và sự tôn trọng”.
Sự đồng thuận này phản ánh một thực tế: theo khảo sát năm 2021, hơn 65% nhân viên tại Trung Quốc cho biết họ cảm thấy mệt mỏi và không hạnh phúc trong công việc. Chính sách nhân sự mang tính nhân văn của Pang Dong Lai được nhìn nhận như một “làn gió mới”, mở ra nhiều thảo luận về cách bảo vệ sức khỏe tinh thần trong môi trường công sở.
Vì sao ngày nghỉ vì sức khỏe tinh thần lại quan trọng?
Theo Giáo sư Tâm lý học Art Markman (Đại học Texas tại Austin), một ngày nghỉ vì sức khỏe tinh thần có thể giúp nhân viên thật sự tái tạo năng lượng.
Trong bài viết cho Fast Company, ông cho rằng: “Nếu bạn vừa trải qua giai đoạn làm việc căng thẳng, một kỳ nghỉ ngắn để thư giãn hoặc làm điều mình thích, như đi spa, có thể giúp bạn hồi phục”.
Những ngày nghỉ này đặc biệt có lợi khi cơ thể mệt mỏi vì thiếu ngủ hoặc khi bạn chỉ đơn giản cần chút thời gian riêng cho bản thân.
Ngược lại, nếu nghỉ ngay giữa lúc dự án quan trọng, hiệu quả có thể phản tác dụng. Giáo sư Markman dẫn lại hiện tượng tâm lý Ovsiankina effect - con người thường khó dứt suy nghĩ khỏi công việc còn dang dở, đó là lí do vì sao việc nghỉ giữa chừng khiến bạn khó thật sự "nghỉ ngơi", cơ thể ở nhà nhưng tâm trí vẫn lơ lửng ở công ty.
Ông cũng nhấn mạnh rằng cảm giác kiệt sức đôi khi là dấu hiệu của hội chứng “burnout”. Đây không chỉ là mệt mỏi thông thường mà còn đi kèm cảm giác lo âu, trầm cảm liên quan trực tiếp đến môi trường làm việc.
Có thể bạn sẽ quan tâm bài viết này: Tang Ping: Lối thoát cho người trẻ kiệt sức vì công việc
Văn hóa công sở là gốc rễ của sức khỏe tinh thần
Theo Giáo sư Markman, “nghỉ phép vì buồn” hay một ngày nghỉ ngắn sẽ không mang lại nhiều ý nghĩa nếu nguyên nhân xuất phát từ môi trường làm việc độc hại.
“Những nơi có kỳ vọng phi thực tế, quản lý lạm quyền hay văn hóa quấy rối không thể mong chờ vài ngày nghỉ sẽ bù đắp được các vấn đề nghiêm trọng này”, ông nói với The Post.
Để xây dựng môi trường lành mạnh hơn, các nhà lãnh đạo cần:
- Được đào tạo kỹ năng quản lý con người
- Đặt ra kỳ vọng hợp lý
- Cung cấp đào tạo và nguồn lực phù hợp cho nhân viên
Markman cũng lưu ý rằng thời gian làm việc quá dài là nguyên nhân phổ biến dẫn đến kiệt sức. Một tuần làm việc “lý tưởng” cho phần lớn người lao động vẫn xoay quanh 8 giờ mỗi ngày, 40 giờ mỗi tuần.
Khi nào người lao động cần tìm đến chuyên gia?
Markman khuyến nghị nếu bạn đang phải đối mặt với lo âu hoặc trầm cảm kéo dài, hãy coi đó như một vấn đề y khoa cần được thăm khám.
“Sức khỏe tinh thần chính là sức khỏe. Bạn sẽ không đi spa để chữa gãy xương, và tương tự, một ngày nghỉ không thể chữa khỏi vấn đề tâm lý mạn tính”, ông viết.
Ngoài ra, những biến cố trong đời sống như chăm sóc người thân bệnh nặng, khó khăn tài chính hoặc rắc rối trong mối quan hệ cũng có thể tác động mạnh đến tinh thần. Khi đó, nhân viên nên tận dụng các chương trình hỗ trợ (Employee Assistance Plan) của công ty nếu có, để nhận tư vấn và hỗ trợ phù hợp.