Bác sĩ thần kinh tiết lộ 5 thói quen giúp lấy lại sức khỏe não bộ
Trong một video chia sẻ, Dr. Jay Jagannathan, bác sĩ phẫu thuật thần kinh được chứng nhận, từng đào tạo tại NIH và Trung tâm Y khoa Đại học Virginia, đã nói về những thói quen đơn giản có tác động lớn đến sức khỏe não bộ.
Não bộ chỉ chiếm khoảng 2% trọng lượng cơ thể, nhưng lại là “trung tâm điều hành” của hầu hết mọi hoạt động sống. Từ đi đứng, giao tiếp, cảm giác, trí nhớ, tư duy cho đến nhịp tim và cảm xúc, tất cả đều chịu sự kiểm soát của não. Vì vậy, chăm sóc não bộ chính là nền tảng quan trọng để duy trì sức khỏe lâu dài.
Sau nhiều năm làm việc trong ngành phẫu thuật thần kinh, Dr. Jay Jagannathan nhận ra rằng não bộ không cần sự hoàn hảo. Điều quan trọng hơn là tính đều đặn, sự cân bằng và khả năng được bảo vệ đúng cách. Và đôi khi, những thay đổi lớn nhất lại đến từ những thói quen rất nhỏ. Bác sĩ đã đề cập tới 5 thói quen đơn giản bên dưới.
Duy trì lịch ngủ kỷ luật
Khi được hỏi điều gì thực sự quan trọng cho khả năng bền bỉ của não bộ trong dài hạn, Dr. Jagannathan luôn nhấn mạnh đến giấc ngủ. Theo ông, cần có một lịch ngủ rõ ràng, không phải là rảnh lúc nào thì ngủ lúc đó.
Bác sĩ khuyến nghị ngủ từ 6 đến 8 tiếng mỗi đêm, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải đi ngủ sớm hơn để chuẩn bị cho ngày hôm sau. Giấc ngủ đầy đủ giúp não có thời gian phục hồi, xử lý thông tin và duy trì chức năng ổn định.
Một nghiên cứu gần đây của Viện Karolinska cho thấy, giấc ngủ kém chất lượng có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa não. Cứ mỗi 1 điểm giảm trong thang điểm giấc ngủ lành mạnh, “tuổi não” có thể già hơn khoảng 6 tháng so với tuổi sinh học thực tế. Trung bình, những người ngủ kém có não bộ trông già hơn khoảng một năm so với tuổi thật.
Tập luyện sức mạnh từ sớm
Theo Dr. Jagannathan, tập luyện sức mạnh đóng vai trò quan trọng đối với não bộ, đặc biệt với những người phải đứng hoặc hoạt động trong thời gian dài. Với kinh nghiệm làm việc hàng giờ trong phòng mổ, ông cho rằng chính việc tập luyện sức bền và sức mạnh giúp ông duy trì hiệu suất làm việc.
Bác sĩ khuyến nghị nên tập các bài tập kháng lực nhẹ từ 2 đến 3 buổi mỗi tuần. Không cần quá nặng, nhưng cần duy trì đều đặn.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, tập luyện sức mạnh mang lại lợi ích rõ rệt cho não. Một nghiên cứu của Đại học Campinas (Brazil), đăng trên tạp chí GeroScience, cho thấy tập tạ có thể giúp bảo vệ não người cao tuổi trước nguy cơ sa sút trí tuệ. Ở nhóm người tập luyện sức mạnh, một số vùng não quan trọng như hồi hải mã và vùng precuneus ít bị teo hơn, những vùng vốn liên quan chặt chẽ đến bệnh Alzheimer.
Dành thời gian thiền định và chậm lại nhịp sống
Cuộc sống hiện đại với công việc và trách nhiệm chồng chéo dễ khiến não bộ rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài. Theo vị bác sĩ phẫu thuật thần kinh, việc dành ra những khoảnh khắc mỗi ngày để “làm chậm” hệ thống tâm trí và cơ thể là điều cần thiết.
Điều này có thể thực hiện thông qua thiền, hít thở sâu, yoga hoặc bất kỳ hình thức thực hành chánh niệm nào. Ông nhấn mạnh rằng mối liên kết giữa tâm trí và cơ thể đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt trong những công việc đòi hỏi sự tập trung cao như phẫu thuật.
.png)
Một nghiên cứu của Bệnh viện Mount Sinai, công bố trên Proceedings of the National Academy of Sciences, cho thấy thiền có thể làm thay đổi hoạt động của hạch hạnh nhân và hồi hải mã, hai vùng não liên quan đến điều hòa cảm xúc và trí nhớ. Nghiên cứu cũng ghi nhận sự thay đổi ở các sóng não beta và gamma, những loại sóng thường bị ảnh hưởng trong các rối loạn tâm trạng như trầm cảm và lo âu.
Nhận diện sớm tình trạng kiệt sức (burnout)
Burnout không phải lúc nào cũng biểu hiện bằng sự suy sụp rõ ràng. Đôi khi, nó xuất hiện âm thầm và trông giống như mệt mỏi thông thường. Dr. Jagannathan cho rằng điều quan trọng là phải nhận ra dấu hiệu kiệt sức trước khi nó “chiếm quyền kiểm soát” cuộc sống của bạn.
Việc lắng nghe cơ thể và trạng thái tinh thần giúp bạn kịp thời điều chỉnh nhịp sống, thay vì cố gắng chịu đựng cho đến khi não bộ và sức khỏe sụp đổ.
Xem ngay tập vodcast về chủ đề burnout khi đi làm với sự chia sẻ của khách mời Thi Phan - Tiến sĩ Tâm lý Lâm sàng, Giám đốc điều hành CareFor EAP.
Đừng xem kiệt sức là một điều đáng tự hào
Theo bác sĩ, việc cố gắng vượt qua kiệt sức không phải là hành động đáng tự hào. Việc không để não bộ bị quá tải là điều bắt buộc, không phải một lựa chọn.
Ông cho rằng cần từ chối lối sống “ráng thêm xíu nữa”, nơi con người tự ép mình làm việc trong tình trạng cạn kiệt năng lượng. Tôn trọng giới hạn của não bộ chính là cách để duy trì sự tỉnh táo, ổn định và khả năng hiện diện trọn vẹn trong cuộc sống.
Não bộ đang âm thầm thực hiện khối lượng công việc lớn nhất mà chúng ta không bao giờ nhìn thấy. Đối xử với nó bằng sự tôn trọng không phải là điều xa xỉ, mà là điều cần thiết để bạn sống khỏe mạnh và bền vững hơn mỗi ngày.
Những thay đổi nhỏ trong lối sống, nếu được duy trì lâu dài, có thể giúp tái xây dựng sức khỏe não bộ và cải thiện chất lượng sống tổng thể.
Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin, không thay thế cho tư vấn, chẩn đoán hay điều trị y khoa. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng.