Phát hiện mối liên hệ giữa chứng ngưng thở khi ngủ và bệnh Parkinson

Một nghiên cứu mới được đăng trên tạp chí JAMA Neurology cho thấy những người mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn nhưng không điều trị có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển bệnh Parkinson.

Nguy cơ mắc Parkinson tăng ở người mắc ngưng thở khi ngủ

Kết quả được rút ra từ việc phân tích hồ sơ y khoa của hơn 11 triệu cựu chiến binh Hoa Kỳ trong giai đoạn 1999 đến 2022. Trong đó, khoảng 14% cựu chiến binh được ghi nhận mắc ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA).

Những người có rối loạn ngưng thở khi ngủ ghi nhận tỉ lệ mắc Parkinson cao hơn nhóm không gặp tình trạng này.

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) là gì?

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) là rối loạn giấc ngủ xảy ra khi đường thở bị chặn lặp đi lặp lại trong lúc ngủ.

Khi các mô mềm ở vùng họng xẹp xuống hoặc đóng lại tạm thời, luồng khí không thể lưu thông bình thường. Người bệnh có thể ngưng thở trong vài giây đến hàng chục giây rồi thở hổn hển để lấy lại không khí.

Các dấu hiệu của ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn có thể xuất hiện cả vào ban đêm lẫn ban ngày. Trong khi ngủ, người bệnh thường ngáy lớn và có những khoảng ngừng thở mà người xung quanh dễ dàng nhận thấy.

Nhiều người thức giấc giữa đêm vì bị nghẹt thở và thở gấp để lấy lại không khí. Một số trường hợp phải thức dậy nhiều lần để đi tiểu, khiến giấc ngủ bị gián đoạn.

Vào ban ngày, người bệnh thường cảm thấy buồn ngủ quá mức do giấc ngủ ban đêm không trọn vẹn. Nhiều người tỉnh dậy với cảm giác khô miệng hoặc đau rát họng. Đau đầu buổi sáng cũng là biểu hiện thường gặp. Khó tập trung, thay đổi cảm xúc, cảm giác buồn rầu hoặc dễ cáu gắt có thể xuất hiện trong suốt ngày dài.

Tăng huyết áp là dấu hiệu đáng lưu ý, đặc biệt ở những người phải dùng nhiều loại thuốc để kiểm soát huyết áp. Một số người còn giảm hứng thú trong chuyện quan hệ tình dục.

Nếu kéo dài và không điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như tăng huyết áp và bệnh tim. Thậm chí, có thể dẫn đến những trường hợp gặp tai nạn xe cơ giới hoặc những tai nạn khác do chứng buồn ngủ quá mức.

Bệnh Parkinson là gì?

Parkinson là bệnh thoái hóa thần kinh tiến triển, ảnh hưởng đến khả năng vận động và điều hòa cử động của cơ thể.

Bệnh xảy ra khi các tế bào thần kinh ở vùng não sản xuất dopamine dần suy giảm. Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh giúp kiểm soát chuyển động, vì vậy khi lượng dopamine giảm, người bệnh có thể gặp run tay, cứng cơ, chậm vận động và khó giữ thăng bằng.

Ngoài các triệu chứng gây rối loạn vận động, Parkinson còn có thể gây rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, thay đổi cảm xúc và suy giảm khả năng nhận thức theo thời gian. Bệnh thường xuất hiện ở người lớn tuổi và hiện vẫn chưa có phương pháp chữa khỏi. Việc điều trị chủ yếu giúp kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống.

Có thể bạn quan tâm bài viết: Những chú chó có thể phát hiện bệnh Parkinson thông qua mùi cơ thể

Mối liên hệ giữa chứng ngưng thở khi ngủ và nguy cơ mắc Parkinson

Theo đồng tác giả nghiên cứu, tiến sĩ Gregory Scott, đồng tác giả nghiên cứu và là trợ lý giáo sư tại Trường Y thuộc Đại học Y tế và Khoa học Oregon (hay còn gọi là OHSU) cho biết kết quả không đồng nghĩa tất cả những người bị ngưng thở khi ngủ sẽ mắc Parkinson, nhưng dữ liệu cho thấy khả năng phát bệnh tăng lên đáng kể.

Những người không điều trị ngưng thở khi ngủ có khả năng được chẩn đoán Parkinson sau nhiều năm cao gần gấp đôi so với nhóm không mắc rối loạn. Phần lớn người tham gia nghiên cứu là nam giới và có độ tuổi trung bình khoảng 60.

Tiến sĩ Lee Neilson, tác giả chính của nghiên cứu và là trợ lý giáo sư tại OHSU, cho biết tình trạng ngưng thở và giảm oxy trong lúc ngủ có thể ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tế bào thần kinh.

Điều trị bằng CPAP và tín hiệu tích cực từ nhóm có can thiệp

Nghiên cứu cũng cho thấy nhóm bệnh nhân dùng máy CPAP có nguy cơ mắc Parkinson thấp hơn nhóm không điều trị.

CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) là thiết bị tạo áp lực dương liên tục để giữ cho đường thở luôn mở trong khi ngủ.

Máy CPAP hoạt động bằng cách đưa luồng khí ổn định qua mặt nạ đeo ở mũi hoặc cả mũi và miệng. Nhờ vậy, đường thở không bị xẹp xuống và người bệnh duy trì được nhịp thở đều đặn trong suốt đêm.

CPAP là phương pháp điều trị phổ biến cho ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Khi sử dụng đều đặn, thiết bị có thể giúp giảm ngáy, cải thiện chất lượng giấc ngủ và hạn chế các đợt ngưng thở tái diễn.

Điều này cho thấy sự khác biệt giữa người được hỗ trợ kiểm soát ngưng thở khi ngủ và người không có biện pháp can thiệp.

*Nội dung bài viết được biên soạn nhằm mục đích cung cấp thông tin sức khỏe hữu ích, không thay thế cho chẩn đoán hay điều trị y khoa. Nếu bạn có vấn đề về sức khỏe, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Anh Thư