Nỗi lo uống thuốc tránh thai bị đột quỵ

Nhiều chị em sợ lạm dụng thuốc tránh thai hằng ngày gây đột quỵ nên đã chọn xuất tinh ngoài, tính ngày quan hệ, song bác sĩ khuyến cáo tất cả đều có rủi ro.

Ba năm trước, Linh, 23 tuổi, ở Hưng Yên, lập gia đình và sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày để không mang thai. Cô nói tuổi còn trẻ, công việc hai vợ chồng chưa ổn định nên không có kế hoạch sinh con sớm. Gần đây, Linh thường xuyên đau đầu, mệt mỏi, mất ngủ. Lên mạng tìm hiểu, cô đọc nhiều khuyến cáo việc lạm dụng uống thuốc tránh thai có thể bị huyết khối, đột quỵ nên lo lắng.

Chẳng hạn người phụ nữ 38 tuổi, ở Hà Nội, sử dụng thuốc tránh thai nhiều năm, bị đau đầu liên tục, khi nhập viện đã hôn mê. Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, người bệnh rối loạn ý thức, đồng tử giãn. Kết quả chẩn đoán huyết khối hệ thống xoang tĩnh mạch não, được dùng thuốc chống đông, mục đích để xoang thông ra, bởi bản chất ứ xoang, dẫn đến chảy máu não. Y bác sĩ đồng thời đặt ống thở máy, thông khí cơ học, kết hợp điều trị nội khoa, mổ mở sọ giải chèn ép, nhanh chóng lấy ổ máu tụ ra ngoài.

Hay người phụ nữ 35 tuổi, ở Phú Thọ, uống thuốc viên tránh thai hơn 5 năm qua, đột nhiên sưng phù, đau nhức chân. Kết quả chẩn đoán bệnh nhân bị tắc mạch máu, huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới liên quan đến thuốc tránh thai đường uống. Tương tự, bệnh nhân 33 tuổi, sử dụng thuốc tránh thai nhiều năm, liên tục đau đầu liên tục, đi khám phát hiện huyết khối tĩnh mạch não.

Đọc các thông tin trên, Linh tạm dừng thuốc và chọn phòng tránh mang thai bằng cách tính ngày hoặc xuất tinh ngoài. Với cô, đây là phương pháp tiết kiệm nhất, thay vì đặt vòng hay thắt ống triệt sản. “Song, cách này cũng có xác suất rủi ro nhất định, lỡ có thai thời điểm này thì hai vợ chồng không đủ năng lực nuôi con”, cô nói.

Nỗi lo của Linh cũng là vấn đề chung của nhiều chị em trong độ tuổi sinh nở, theo bác sĩ Nguyễn Thị Minh Thanh, Trưởng khoa Khám chuyên gia, Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội. Theo đó, nhiều bệnh nhân đến khám đều có chung câu hỏi liệu uống thuốc tránh thai hằng ngày có nguy cơ bị huyết khối, gây đột quỵ.

Một bác sĩ sản khoa khác cho biết nhiều chị em bỏ uống thuốc hằng ngày nhưng cũng không sử dụng các biện pháp an toàn, dẫn đến mang thai ngoài ý muốn, tìm đến viện để bỏ thai, tạo thành vòng luẩn quẩn gây nguy hiểm cho sức khỏe.

thuoc-tranh-thai — Minh họa thuốc tránh thai.

Hiện, có phương pháp tránh thai khác nhau như viên thuốc tránh thai dạng uống, đặt vòng, miếng dán tránh thai, cấy que, triệt sản… Tuy nhiên, dùng thuốc vẫn là biện pháp được sử dụng nhiều nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Thuốc tránh thai có hai loại gồm vỉ 28 viên và 21 viên. Phương pháp này cho hiệu quả phòng tránh thai cao, nhanh chóng ngay từ những ngày đầu sử dụng.

Thuốc tránh thai hằng ngày chứa hormone sinh dục nữ như estrogen và progesterone, tác dụng tránh thai bằng cách ngăn cản sự rụng trứng, cản trở tinh trùng bơi về phía tử cung để thụ tinh, làm biến đổi thành tử cung để trứng không thể làm tổ. Đây được xem là phương pháp khá an toàn.

“Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc tránh thai có thể làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối (cục máu đông) gây đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim”, bác sĩ Thanh nói. Tỷ lệ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ chiếm tỉ lệ 1/10.000. Nguy cơ huyết khối tăng lên ở nhóm phụ nữ trên 35 tuổi. Người có tiền sử huyết khối trong gia đình hoặc bản thân, người hút thuốc lá, thừa cân, béo phì có lối sống ít vận động hoặc rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp… cũng có nguy cơ.

Theo nghiên cứu của Alain Weill đăng trên Tạp chí Y khoa Anh (BMJ) năm 2016, trong số 100.000 phụ nữ sử dụng viên tránh thai trong một năm, ước tính 33 phụ nữ sẽ bị thuyên tắc phổi. Cơ quan Quản lý Dược và Thực phẩm Mỹ (FDA) cho biết các thuốc tránh thai đường uống chứa hoạt chất drospirenone có thể liên quan nguy cơ huyết khối cao hơn so với các thuốc có chứa dẫn xuất của progestin khác. Vì thế từ ngày 10/4/2012, cơ quan này đã thông báo về việc thay đổi thông tin trên nhãn của các thuốc loại này.

Trong khi đó, đánh giá của Cơ quan Quản lý Dược châu Âu cũng cho kết luận tương tự.

Bác sĩ Phan Chí Thành, Khoa khám bệnh, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, cho biết không có biện pháp tránh thai nào là hoàn hảo và phù hợp tất cả mọi người. Mỗi người với những nhu cầu, cơ địa, hoàn cảnh khác nhau sẽ lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp. Chưa kể, mỗi biện pháp đều có những tỷ lệ rủi ro và tác dụng phụ nhất định.

Cụ thể, thuốc tránh thai mang lại hiệu quả tránh thai cao, dễ sử dụng, nhưng vẫn có tác dụng phụ không mong muốn, đặc biệt là nguy cơ gây huyết khối. Trong đó, biến chứng nguy hiểm nhất của huyết khối tĩnh mạch là thuyên tắc phổi, tắc mạch phổi. Lạm dụng thuốc tránh thai còn có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ quan sinh dục.

“Vì nồng độ nội tiết tố đã trở nên cạn kiệt, thành âm đạo bị teo lại, chảy máu, cơ quan sinh dục kém nhạy cảm hơn và lượng chất lỏng tiết ra âm đạo khi bị kích thích giảm đi, khiến việc quan hệ tình dục của phụ nữ vô cùng đau đớn”, bác sĩ nói và cho biết thêm điều này còn xảy ra với chị em có cơ quan sinh dục cực kỳ nhạy cảm với việc thiếu hụt testosterone.

Theo bác sĩ, bệnh nhân ít cảm nhận được tác dụng phụ nên nhiều trường hợp biến chứng xảy ra một cách đột ngột. Dấu hiệu thường gặp khi lạm dụng thuốc là phù chi, sưng nề, đau nhức, tím các chi, khó thở tức ngực.

Do đó, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ không nên lạm dụng thuốc tránh thai. Nếu có ý định uống tránh thai tháng trong thời gian dài, chị em nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để thăm khám và biết cách dùng thuốc tránh thai đúng cách, hiệu quả, tránh tình trạng lạm dụng dẫn tới nguy hiểm.

Thuốc tránh thai có thể gây tương tác với một số loại thuốc, làm thay đổi hiệu lực, do đó chị em nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc để đảm bảo an toàn.

Ngoài ra, thuốc tránh thai chỉ ngừa được việc có thai ngoài ý muốn. Để quan hệ tình dục an toàn, bạn nên sử dụng bao cao su và quan hệ chung thủy một bạn tình.

Theo VNExpress