‘Nghiện’ sử dụng điện thoại tác động lên não tương tự chất kích thích

Khi điện thoại ngày càng ‘thông minh’, ngày càng đa nhiệm thì con người lại ngày càng không thể xa rời chúng.

Thử thách 72 giờ ‘cai nghiện’ điện thoại

Điện thoại của bạn đang ở đâu ngay lúc này? Lần cuối bạn nhìn vào nó là khi nào? Một nghiên cứu mới đây đã làm sáng tỏ những tác động lên hoạt động của não bộ khi chúng ta hạn chế sử dụng điện thoại.

Trong nghiên cứu của các nhà khoa học từ Đại học Heidelberg và Đại học Cologne (Đức), họ sử dụng công nghệ chụp cộng hưởng từ (MRI) và các bài kiểm tra tâm lý trước và sau thời gian “cai điện thoại” để xác định xem, liệu có sự thay đổi trong hoạt động thần kinh của người tham gia hay không.

25 người trưởng thành trong độ tuổi từ 18 đến 30 được yêu cầu hạn chế sử dụng điện thoại nhiều nhất có thể trong vòng 72 giờ. Chỉ các hoạt động thiết yếu như liên lạc khẩn cấp và công việc mới được phép sử dụng điện thoại.

Sau thí nghiệm, các nhà khoa học cho biết họ đã “phát hiện mối liên hệ giữa sự thay đổi hoạt động não theo thời gian và các hệ thống dẫn truyền thần kinh liên quan đến nghiện.”

Sau 72 giờ, khi thực hiện quét MRI, các tình nguyện viên được cho xem nhiều loại hình ảnh khác nhau, bao gồm hình ảnh điện thoại bật, tắt và các hình ảnh trung tính hơn như thuyền hay hoa.

Kết quả cho thấy, khi người tham gia nhìn thấy hình ảnh điện thoại, các vùng não liên quan đến xử lý phần thưởng và cảm giác thèm muốn có sự thay đổi – tương tự như tín hiệu não được kích hoạt bởi các chất gây nghiện như nicotin hoặc rượu.

Sự thay đổi này có liên quan đến các hệ thống dopamine và serotonin, hai chất dẫn truyền thần kinh kiểm soát hành vi cưỡng chế và tâm trạng. Điều này củng cố giả thuyết rằng điện thoại có thể gây nghiện giống như các chất kích thích khác.

Điện thoại có thực sự là ‘chất kích thích’ mới?

Mặc dù có sự thay đổi trong hoạt động não bộ, các bài kiểm tra tâm lý lại không cho thấy sự khác biệt đáng kể về tâm trạng hay cảm giác thèm muốn ở những người tham gia. Một số người báo cáo rằng họ cảm thấy thoải mái hơn sau 72 giờ không điện thoại, nhưng kết quả này chưa đủ rõ ràng để khẳng định tác động tích cực của việc tạm ngừng sử dụng điện thoại.

Các nhà khoa học cũng lưu ý rằng nghiên cứu này chưa thể phân biệt giữa cảm giác thèm sử dụng điện thoại và thèm kết nối xã hội – hai yếu tố thường đi liền với nhau trong cuộc sống hiện đại.

Dù vẫn còn nhiều điều cần nghiên cứu thêm, phát hiện này cho thấy điện thoại có thể tác động đến não bộ nhiều hơn chúng ta nghĩ. Việc dành quá nhiều thời gian trước màn hình có thể khiến chúng ta vô thức phát triển một dạng “nghiện” công nghệ, tương tự như cách bộ não phản ứng với chất kích thích. Đó là còn chưa kể vô vàn tác động tiêu cực khác như lên mắt, da hay các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng hơn.

Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu chúng ta có nên chủ động giới hạn thời gian sử dụng điện thoại để bảo vệ sức khỏe tinh thần? Việc thử thách bản thân với một “kỳ nghỉ không điện thoại” có thể là cách hiệu quả để kiểm tra mức độ phụ thuộc của chúng ta vào thiết bị này.