Thought Leadership Kỳ #2: Nhân ngày Quốc tế Hạnh phúc, hãy thử “làm lành” với bản thân

Chúng ta đang sống trong một thời đại “chữa lành” 

Bất kể khía cạnh nào trong đời sống, dù đã thành toàn hay còn ngổn ngang, dù là chuyện hệ trọng của nhân sinh đại sự đến chuyện cỏn con sinh hoạt đời thường, cũng đều có thể gắn thêm hậu tố “chữa lành” phía sau. Từ những vấn đề tâm lý và tín ngưỡng như trị liệu chữa lành, thiền tập chữa lành,… đến các thú vui như du lịch chữa lành, chạy bộ chữa lành. Dần dà, còn có cả các lớp học viết chữa lành, cắm hoa chữa lành, diễn xuất chữa lành,… Đỉnh điểm, mới hôm nọ, một người thầy từng dạy lớp Báo chí của tôi thời đại học đăng ảnh một trang báo thể thao với dòng tít rất kêu: “Trận cầu chữa lành”. Thầy tếu táo ghi kèm dòng caption với ý đùa vui, rằng “chắc 22 cầu thủ trên sân ai cũng chấn thương, hỏng hóc cả rồi, nên mới cần chữa thế kia?”. 

Thiết nghĩ, đó cũng là câu hỏi tôi luôn tự hỏi chính mình và bạn bè xung quanh – những người luôn mang mặc cảm “cần được chữa lành”. Rốt cuộc, chúng tôi đang “bệnh” chỗ nào để phải chạy chữa, đang “hỏng” ở đâu để cần lành lặn? 

Nhận diện các dấu hiệu cảm xúc tiêu cực hoặc vấn đề sức khỏe tinh thần suy giảm luôn là bước đầu tiên và thiết yếu để giúp ta thoát khỏi những cơn trầm luân phức cảm. Nhưng bó buộc nhất cử nhất động của đời sống xoay quanh ý niệm “chữa lành”, liệu có phải là đang quy kết chính mình quanh quẩn mắc kẹt trong buồn-đau-bệnh-hỏng? 

Tôi không phải là một bác sĩ tâm lý đủ kiến thức về trị liệu tinh thần, càng không phải một bậc chân tu đủ nội lực quay về bên trong để an định bản ngã. Nên thật sự, không biết thế nào mới là chữa lành đúng cách. Thay vào đó, tôi chọn cách làm lành. 

Làm lành: Bước đầu tiên để tiệm cận hạnh phúc 

Mình phải làm lành với “đứa trẻ bên trong” cố chấp, bướng bỉnh, ăn vạ,… đang òa khóc vì té ngã trên đường trưởng thành. Mình phải giảng hòa với chính bản ngã đầy tổn thương, tự ti, mặc cảm vì “ai cũng hạnh phúc cả, trừ mình ra”. Mình phải điều đình với tất cả tàn dư sót lại của những thất vọng, chán nản, buông xuôi,… còn ngổn ngang trong lòng sau bao cuộc “sát phạt cảm xúc”. 

Chỉ có mình mới có thể dỗ dành, trấn an, ôm lấy chính mình, bằng lòng chấp nhận mọi điều ở bản thân – cho dù đó là phiên bản đầy vết xước và khuyết thiếu từ những nỗi đau trong quá khứ. Làm lành với chính mình, điều đình với người cũ, giảng hòa với ngày xưa. Có lẽ chính là con đường một chiều mà ai rồi cũng phải bước qua. 

Có một dạo, tôi chủ động hạn chế những cuộc gặp gỡ bạn bè, tắt ngóm mạng xã hội, điện thoại cũng luôn để trong chế độ “im lặng” và ngoài tầm mắt lẫn tầm tay. Cả tháng trời. Ấy vậy mà không thấy bồn chồn. Có lẽ đến một độ tuổi nhất định, sẽ cần những giai đoạn xa đời và lánh người định kỳ như thế, để “thanh tẩy” tinh thần khỏi những xáo động thường nhật. 

Cảm thấy có thể dành trọn vẹn thời gian trong ngày cho bản thân, hơn là cho sự phân thân và phân tầng cảm xúc xung quanh. Ngoài đó, ai quen ai, ai quên ai, ai là ai của ai, ai thuộc về ai để đừng bi ai,… chỉ là những chuyện nghĩ thêm thì mệt đầu, nghĩ thấu thì mệt lòng. 

Mình là ai? Thiết nghĩ, câu hỏi đó mới đáng để bận tâm. Mình là ai, con đường của mình phải đi là gì, chốn về của mình rốt cuộc ở đâu… Tìm được đáp án cho những hoài nghi khúc mắc đó, mới chính là lúc bản thân thoát khỏi những ngổn ngang xúc cảm, lẫn lộn buồn-vui. 

Làm lành với chính mình, là vậy đó. Hiểu ra bản thân mình là ai, chấp nhận bản thân dù có như thế nào, đồng hành cùng bản thân trong những ngày “đóng cửa“ triệt để. Từ cửa nhà, cửa kết nối không gian mạng, đến cả cửa lòng. 

Chỉ có mình đối diện chính mình. Luẩn quẩn quanh phòng, quanh sân. Hăm hở thức sớm ngắm nắng. Ngồi đó, im nghe. Viết xuống vài ba câu từ ngổn ngang, lưng chừng. Như một cuộc tình không đầu, không cuối. Trồng trọt một cái gì đấy, hữu hình, ra trái ra hoa. Thay vì cứ giữ mãi những hạt giống phiền muộn trong lòng để gặt ra toàn một cánh đồng nặng nhọc bi cảm. 

Chỉ đến khi tự nhắc nhở bản thân về những niềm vui dung dị, chúng ta mới biết mình đã bỏ quên rất nhiều hạnh phúc đời thường vẫn đang mỗi ngày dang rộng vòng tay bao bọc che chở. Như là cách đợi chờ một hạt mầm nảy lên. Như là mỗi ngày kiên tâm tưới nước cho cây tốt. Như là nỗi hân hoan dịu dàng khi nhìn thấy từ đất nâu khô khốc đã dung dưỡng thành một mảnh vườn tí hon xanh mướt sum suê. 

Sao phải trông đợi ai khác mang tới cho mình niềm vui khi chính bản thân có thể tự gặt lấy nụ cười? Sao cứ lao vào những phù phiếm tất bật ngoài kia, rồi buồn bã thất vọng và quên rằng, tự tay mình có thể ươm dậy những an vui.  

Hạnh phúc là điều đơn giản mà, có phải không? 

Hồi trẻ cứ nghĩ phải đi ăn đúng món mình thích, ở quán mình thích, với người mình thích, và được người ta thích lại mình thì mới được gọi là hạnh phúc. Nhưng hóa ra, hạnh phúc đơn giản là làm được mấy chuyện nhỏ nhặt vụn vặt, miễn sao lòng mình thấy vui. Vì đến cuối cùng thì tách trà mình uống là đắng hay ngọt, là nguội hay nóng, thì đều tự mình biết tự mình hay, chứ người bên cạnh đâu thể nào nếm thay mình. Ngọt-đắng-ấm-lạnh-vui-buồn gì đi nữa của cuộc đời mỗi người đều phải do tự bản thân nếm trải. Thế nên, thay vì đi tìm tình yêu thì thử đi tìm niềm vui đi. Vì đích đến là niềm vui thì chắc chắn mình sẽ thấy hạnh phúc, còn đích đến là người yêu thì hên xui không biết người ấy sẽ mang đến buồn hay vui cho lòng mình. 

Chợt nhớ vào năm 2019, chính phủ Anh tuyên bố tất cả học sinh tại 370 trường trên toàn quốc sẽ thử nghiệm học về chánh niệm (mindfulness) như một bộ môn bắt buộc bên cạnh Toán, Văn,… Cụ thể, các chuyên gia về sức khỏe tâm thần sẽ dạy các em kỹ thuật thư giãn tâm trí, những bài tập thở cùng nhiều liệu pháp vui chơi nhằm hỗ trợ điều chỉnh cảm xúc. Mục tiêu của môn học mới này là rèn luyện thói quen cho trẻ sớm nhận thức các vấn đề xoay quanh sức khỏe tâm thần, để từ đó, hiểu về hạnh phúc ngay từ khi mới vừa vào tiểu học.  

Đến cả các em nhỏ – trong thời đại vồn vã gấp vội hiện nay – cũng đã sớm được dạy cách tiệm cận an vui và nhận diện hạnh phúc, trong những điều tưởng chừng nhỏ nhặt như hơi thở, như bước đi. Vậy còn chúng ta, những kẻ trưởng thành, sao lại cứ vun bồi phức tạp cho những giá trị vốn dĩ thuần chất giản dị của niềm vui?  

Dĩ nhiên, tôi đã quá tuổi “học sinh tiểu học” trong ngôi trường dạy về chánh niệm ở Anh kể trên. Nhưng trong trường đời, tôi vẫn luôn là một cậu học trò lấy cần cù bù thông minh, vẫn mỗi ngày chăm chú lắng nghe bài giảng mà vũ trụ an bài. Bài học lần này là khó hay dễ, là thi cử trầy trật hay dễ dàng vượt vũ môn, đều là do cách tôi vững vàng trong từng bước chân, bình an trong từng hơi thở, khoan dung tha thứ cho những thiếu sót của mình ngày hôm qua.  

Mong cho chúng ta đều có thể trở thành phiên bản trưởng thành mà bản thân hạnh phúc nhất.