Một số sự thật bất ngờ về bệnh Alzheimer

Dưới đây là cái nhìn về bệnh Alzheimer, một chứng rối loạn não tiến triển dẫn đến mất trí nhớ và các khả năng trí tuệ khác. 

Một số sự thật về bệnh Alzheimer: 

Bệnh Alzheimer là dạng sa sút trí tuệ phổ biến nhất, là thuật ngữ chung chỉ tình trạng mất trí nhớ và khả năng trí tuệ. Bệnh Alzheimer gây tử vong và không có cách chữa trị. Đây là một căn bệnh diễn biến chậm, bắt đầu bằng việc mất trí nhớ và kết thúc bằng tổn thương não nghiêm trọng. 

Căn bệnh này được đặt theo tên của bác sĩ Alois Alzheimer. Năm 1906, nhà thần kinh học đã khám nghiệm tử thi não của một người phụ nữ chết sau khi có biểu hiện vấn đề về ngôn ngữ, hành vi khó lường và mất trí nhớ. Tiến sĩ Alzheimer đã phát hiện ra các mảng amyloid và các đám rối sợi thần kinh, được coi là dấu hiệu đặc trưng của căn bệnh này. 

Nguyên nhân chính gây bệnh: 

Tuổi tác – Khả năng phát triển bệnh Alzheimer tăng gấp đôi cứ sau 5 năm sau tuổi 65. Đối với hầu hết mọi người, các triệu chứng xuất hiện lần đầu tiên sau tuổi 60. 

Di truyền – Di truyền đóng một vai trò trong nguy cơ phát triển bệnh của một cá nhân. 

Chấn thương vùng đầu – Có thể có mối liên hệ giữa bệnh và chấn thương lặp đi lặp lại hoặc mất ý thức. 

Sức khỏe tim mạch – Nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ mạch máu tăng lên cùng với các bệnh về tim như huyết áp cao, cholesterol cao và tiểu đường. 

Các triệu chứng có thể xảy ra: 

Mất trí nhớ 

Lặp đi lặp lại các câu hỏi 

Thường xuyên quên đồ vật 

Dễ thay đổi tâm trạng và tính cách 

Lú lẫn 

Ảo tưởng và hoang tưởng 

Bốc đồng 

Co giật 

Khó nuốt 

Bệnh Alzheimer và những con số: 

Theo CDC, ước tính có khoảng 6,5 triệu người Mỹ mắc bệnh Alzheimer. Đây là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ năm ở người lớn ở Hoa Kỳ từ 65 tuổi trở lên. 

Chi phí ước tính để chăm sóc bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer hoặc các chứng mất trí nhớ khác ở Hoa Kỳ vào năm 2023 là 345 tỷ USD. 

Bệnh Alzheimer khởi phát sớm: 

Bệnh Alzheimer khởi phát sớm là một dạng bệnh mất trí nhớ hiếm gặp, tấn công những người dưới 65 tuổi. 

Bệnh Alzheimer khởi phát sớm thường di truyền trong gia đình. 

Nghiên cứu về căn bệnh: 

Ngày 9 tháng 3 năm 2014 – Trong một nghiên cứu đầu tiên, các nhà nghiên cứu báo cáo rằng họ đã phát triển một xét nghiệm máu có thể dự đoán với độ chính xác đáng kinh ngạc liệu một người khỏe mạnh có mắc bệnh Alzheimer hay không. 

Tháng 9 năm 2014 – Tạp chí nghiên cứu Lão hóa báo cáo rằng trong một nghiên cứu nhỏ tại UCLA, 9 trong số 10 bệnh nhân tham gia cho biết các triệu chứng của họ đã thuyên giảm sau khi họ tham gia vào một chương trình nghiêm ngặt bao gồm những thứ như tối ưu hóa lượng Vitamin D trong máu, sử dụng chất bổ sung DHA khắc phục các kết nối bị đứt gãy trong não và chiến lược nhịn ăn để bình thường hóa mức insulin. 

Ngày 11 tháng 9 năm 2015 – Tạp chí Thần kinh học công bố một nghiên cứu cho thấy rằng hợp chất resveratrol, khi dùng với liều lượng đậm đặc, có thể có lợi trong việc làm chậm sự tiến triển của bệnh Alzheimer. 

Ngày 23 tháng 11 năm 2016 – Nhà sản xuất dược phẩm Hoa Kỳ Eli Lilly tuyên bố sẽ kết thúc thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn 3 đối với thuốc điều trị bệnh Alzheimer solanezumab. Công ty cho biết trong một tuyên bố: “Những bệnh nhân được điều trị bằng solanezumab không bị suy giảm nhận thức chậm lại đáng kể về mặt thống kê so với những bệnh nhân được điều trị bằng giả dược”. 

Tháng 2 năm 2017 – Công ty dược phẩm Merck tạm dừng thử nghiệm giai đoạn cuối của thuốc điều trị bệnh Alzheimer verubecestat, sau khi một nghiên cứu độc lập phát hiện ra rằng thuốc này “hầu như không có cơ hội” hoạt động. 

Ngày 25 tháng 7 năm 2018 – Kết quả bổ sung của thử nghiệm lâm sàng sớm đối với một loại thuốc thử nghiệm, kháng thể có tên BAN2401, cho thấy nó đã cải thiện nhận thức và giảm các dấu hiệu lâm sàng của bệnh Alzheimer trong não của những người tham gia nghiên cứu. Thông tin chi tiết về liệu pháp miễn dịch đã được công bố tại một cuộc họp báo trong Hội nghị quốc tế của Hiệp hội Alzheimer năm 2018. 

Ngày 28 tháng 2 năm 2019 – Tạp chí Nature Genetics công bố một nghiên cứu tiết lộ bốn biến thể di truyền mới làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Các gen dường như hoạt động song song để kiểm soát các chức năng cơ thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh. 

Ngày 21 tháng 3 năm 2019 – Công ty dược phẩm Biogen thông báo rằng họ sẽ kết thúc hai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 của một loại thuốc nhắm vào sự tích tụ trong não của beta-amyloid, một trong hai loại protein mà các nhà nghiên cứu tin rằng góp phần vào sự phát triển của bệnh Alzheimer. Loại thuốc có tên aducanumab được coi là ứng cử viên đầy triển vọng trong việc cải thiện chức năng nhận thức. Vào tháng 10, Biogen thông báo rằng họ sẽ nộp đơn xin phê duyệt theo quy định đối với aducanumab và bắt đầu các nghiên cứu mới. “Quyết định nộp hồ sơ dựa trên một phân tích mới do Biogen thực hiện với sự tư vấn của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), về một tập dữ liệu lớn hơn từ các nghiên cứu lâm sàng Giai đoạn 3 đã bị ngừng vào tháng 3 năm 2019 sau một phân tích vô ích.” 

Ngày 13 tháng 3 năm 2021 – Tạp chí Y học New England công bố một nghiên cứu chỉ ra rằng thuốc tiêm tĩnh mạch thử nghiệm donanemab của Eli Lilly và Company có thể làm chậm sự suy giảm nhận thức của bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer, theo kết quả thử nghiệm lâm sàng ban đầu. 

Ngày 7 tháng 6 năm 2021 – FDA chấp thuận việc sử dụng thuốc thử nghiệm aducanumab cho giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer, mặc dù một ủy ban cố vấn của FDA đã kết luận vào năm ngoái rằng không có đủ bằng chứng chứng minh tính hiệu quả của việc điều trị. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2003, FDA chấp thuận một liệu pháp mới cho bệnh Alzheimer. Vào ngày 31 tháng 1 năm 2024, Biogen thông báo họ sẽ ngừng sản xuất thuốc aducanumab vì chuyển nguồn lực sang các loại thuốc điều trị bệnh Alzheimer khác. 

Ngày 4 tháng 4 năm 2022 – Một nghiên cứu phát hiện thêm 42 gen liên quan đến sự phát triển của bệnh Alzheimer được công bố. 

Ngày 7 tháng 4 năm 2022 – Trung tâm Dịch vụ Medicare và Medicaid thông báo sẽ hạn chế phạm vi bảo hiểm của loại thuốc điều trị bệnh Alzheimer gây tranh cãi và tốn kém Aduhelm đối với những người đăng ký tham gia thử nghiệm lâm sàng đủ điều kiện. 

Ngày 4 tháng 5 năm 2022 – FDA thông báo rằng họ cho phép tiếp thị một loại xét nghiệm chẩn đoán mới đối với bệnh Alzheimer. Đây là xét nghiệm chẩn đoán trong ống nghiệm đầu tiên có thể cung cấp giải pháp thay thế cho các công cụ như quét PET, hiện đang được sử dụng để chẩn đoán bệnh Alzheimer. 

Ngày 30 tháng 6 năm 2022 – Các nhà khoa học xác định được một gen có vẻ làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer ở phụ nữ, cung cấp manh mối mới tiềm năng về lý do tại sao nhiều phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh hơn nam giới. Gen O6-Methylguanine-DNA-methyltransferase, hay MGMT, đóng vai trò quan trọng trong cách cơ thể sửa chữa những tổn thương ở DNA ở cả nam và nữ. Nhưng các nhà nghiên cứu không tìm thấy mối liên quan giữa MGMT và bệnh Alzheimer ở nam giới. 

Ngày 6 tháng 1 năm 2023 – FDA cấp phép nhanh chóng phê duyệt thuốc lecanemab, loại thuốc này sẽ được bán trên thị trường với tên gọi Leqembi. Theo kết quả thử nghiệm Giai đoạn 3, nó đã cho thấy “tiềm năng” trong việc điều trị bệnh Alzheimer bằng cách làm chậm sự tiến triển, nhưng nó đã làm dấy lên mối lo ngại về an toàn do có liên quan đến một số tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm sưng não và chảy máu. 

Ngày 6 tháng 7 năm 2023 – FDA cấp phép phê duyệt hoàn toàn theo truyền thống cho Leqembi, loại thuốc đầu tiên được chứng minh là có tác dụng làm chậm quá trình phát triển của bệnh Alzheimer. Trung tâm Dịch vụ Medicare và Medicaid cho biết họ sẽ mở rộng phạm vi bao phủ của loại thuốc này, mở rộng khả năng tiếp cận cho khoảng một triệu người ước tính mắc các dạng bệnh ban đầu. 

Ngày 22 tháng 1 năm 2024 – Một nghiên cứu mới trên tạp chí JAMA Neurology đề xuất xét nghiệm máu của một người để tìm một loại protein gọi là phosphorylated tau, hay p-tau, có thể được sử dụng để sàng lọc bệnh Alzheimer với “độ chính xác cao”, ngay cả trước khi các triệu chứng bắt đầu để hiển thị. 

Ngày 2 tháng 7 năm 2024 – FDA phê duyệt donanemab, một kháng thể đơn dòng được thiết kế để làm chậm sự tiến triển của bệnh Alzheimer có triệu chứng sớm. Donanemab, do Eli Lilly sản xuất, hoạt động bằng cách giúp cơ thể loại bỏ sự tích tụ mảng bám amyloid trong não, một dấu hiệu đặc trưng của bệnh Alzheimer. 

Theo CNN