Say tàu xe là tình trạng chóng mặt, choáng váng, buồn nôn, nôn khi di chuyển trên các phương tiện đi lại. Triệu chứng thường nặng hơn ở phụ nữ, trẻ em, người rối loạn tiền đình.
ThS.BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết nguyên nhân có thể do những chuyển động mà mắt nhìn thấy khác với những gì cơ quan tiền đình tai trong cảm nhận được. Ví dụ, mắt truyền thông tin tới não rằng một người đang ngồi yên nhưng hệ thống tiền đình tai trong lại cảm nhận được chuyển động của đầu (do xe rung lắc khi di chuyển). Điều này làm cho các thông tin đến não bị rối loạn, dẫn đến say xe.
Trong nhiều trường hợp, say xe xảy ra do ảnh hưởng tâm lý, chỉ cần nghe tới đi xe, đi tàu, hay ngửi mùi xe thì cảm giác buồn nôn, chóng mặt xuất hiện.
Say xe hay các phương tiện khác (tàu hỏa, tàu thuyền, máy bay…) nói chung đều khiến những chuyến du lịch, vui chơi ngày Tết bớt vui. Bác sĩ Hằng hướng dẫn một số cách chống say tàu xe dưới đây mà mọi người có thể áp dụng.
Ngủ đủ giấc
Thiếu ngủ dễ dẫn đến cảm giác mệt mỏi, ảnh hưởng đến tập trung, trạng thái tinh thần, khả năng phán đoán và các chức năng nhận thức. Mất ngủ cũng góp phần dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm buồn nôn và các vấn đề tiêu hóa khác. Bạn nên ngủ đủ giấc trước chuyến đi để tránh say xe.
Ăn nhẹ trước khi khởi hành
Bạn không nên để bụng đói lên xe, hãy ăn trước thời gian khởi hành một giờ, nhưng không quá no. Ăn quá nhiều dễ dẫn đến đầy bụng, ợ hơi, còn đói bụng khiến dạ dày cồn cào, dễ sinh ra buồn nôn trên xe. Nên chọn các món ấm, mềm; tránh thức ăn chua cay, nhiều dầu mỡ.
Chọn chỗ ngồi
Trên ô tô: Nên ngồi ở hàng ghế trước hoặc ghế giữa, gần cửa sổ.
Máy bay: Ngồi ở các hàng ghế từ cánh máy bay trở lên. Nếu ù tai nên làm động tác nuốt nước bọt hoặc nhai kẹo cao su, ngậm kẹo.
Tàu hỏa: Chọn vị trí ngồi sao cho hướng nhìn trùng với hướng di chuyển của tàu, nên ngồi ở tầng thấp để ít lắc lư hơn.
Tàu thuyền: Chọn các vị trí ở trước và giữa thân tàu để tránh chuyển động lắc lư khi sóng đánh vào hai bên thân tàu.
Thay vì nhìn vào các đồ vật lướt qua rất nhanh ở bên ngoài, người thường bị say tàu xe nên nhìn vào các đường chân trời hoặc các vật thể ở đằng xa nhằm tăng tính ổn định cho mắt.
Dùng thực phẩm hỗ trợ
Mùi hương của vỏ cam, chanh có tác dụng khử mùi mạnh, phân tán sự mâu thuẫn trong các thông tin đưa về não, giúp hạn chế say xe. Ngửi hương thơm của vỏ cam, chanh tươi hoặc uống nước chanh pha với nước nóng có tác dụng giảm buồn nôn.
Thực phẩm giàu tinh bột như bánh mì giúp hấp thụ lượng axit thừa, giải quyết khó chịu ở dạ dày cũng góp phần giảm buồn nôn. Gừng hỗ trợ ổn định dạ dày và hệ tiêu hóa, có tác dụng chống viêm, làm dịu cơ thể, giảm cảm giác say xe.
Đi tàu xe nhiều hơn
Đi tàu xe nhiều hơn giúp hệ thống tiền đình dần thích nghi với hoạt động di chuyển, tạo thành thói quen. Từ đó giảm các triệu chứng như choáng váng, đau đầu, buồn nôn khi đi xe.
Rối loạn tiền đình hay say tàu xe đều có thể ảnh hưởng đến thể chất lẫn tinh thần. Bác sĩ Hằng khuyên người say tàu xe nặng hoặc thường xuyên gặp các triệu chứng chao đảo, chóng mặt, buồn nôn, ù tai… cần đến các cơ sở y tế để kiểm tra chức năng tiền đình. Nên chọn cơ sở y tế có chuyên khoa, trang thiết bị hiện đại như công nghệ ảnh động nhãn đồ (VNG) để xác định chính xác mức độ tổn thương và nguyên nhân gây bệnh. Từ đó, bác sĩ điều trị hiệu quả rối loạn tiền đình cho người bệnh.
Theo VnExpress
