GS Nguyễn Thiện Nhân: Cần dạy môn Hạnh phúc học để khuyến khích sinh con

Theo GS Nguyễn Thiện Nhân, nếu muốn mỗi gia đình có đủ 2 con, cần cải thiện điều kiện công việc, lương bổng và cơ hội thăng tiến để khuyến khích việc lập gia đình và sinh con. Đồng thời, cần dạy cách làm vợ, làm chồng và làm cha mẹ hạnh phúc.

Đề xuất này được GS.TS Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ, nêu ra tại Hội thảo quốc tế tham vấn chính sách và giải pháp ngăn chặn xu hướng mức sinh thấp diễn ra vào ngày 28/8. Ông nhấn mạnh rằng nếu Việt Nam không có các đột phá trong chính sách kinh tế xã hội và dân số, tỷ lệ sinh của Việt Nam sẽ tiếp tục giảm sâu.

Trong 11 giải pháp để nâng cao mức sinh, ông Nhân cho rằng yếu tố kinh tế là nguyên nhân chính dẫn đến việc kết hôn muộn và sinh ít con.

Để mỗi gia đình có thể sinh đủ 2 con, theo ông, cần cải thiện thu nhập, điều kiện làm việc, chế độ nghỉ thai sản và sinh con, cũng như chế độ lương và thăng tiến ở doanh nghiệp. Những yếu tố này cần phải khuyến khích việc lập gia đình và sinh con, không tạo ra xung đột giữa công việc và gia đình. Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ người lao động trong việc mua nhà và rút ngắn thời gian làm việc.

Ông cũng đề xuất cần dạy môn Hạnh phúc học từ bậc phổ thông và giáo dục nghề nghiệp, để xây dựng gia đình hạnh phúc. “Cần có chỉ số hạnh phúc ở 63 tỉnh, thành phố và công bố đánh giá chỉ số hạnh phúc 2 năm một lần”, GS Nguyễn Thiện Nhân cho biết. Ông nhấn mạnh rằng việc kết hôn và sinh con cần được coi là niềm hạnh phúc và tự hào khi thực hiện trách nhiệm công dân.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng chỉ ra 4 nhóm nguyên nhân ảnh hưởng đến mức sinh thấp ở Việt Nam: học vấn, điều kiện sống cải thiện, tâm lý thích hưởng thụ cuộc sống, áp lực kinh tế và chi phí nuôi dạy con, cũng như tình trạng nạo phá thai và tỷ lệ vô sinh gia tăng.

Tiến sĩ Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế), cho biết theo số liệu năm 2019, người có mức sống cao sinh trung bình 2 con, trong khi người nghèo nhất có mức sinh là 2,4 con. Những người có trình độ học vấn dưới tiểu học sinh trung bình 2,35 con, trong khi phụ nữ học trên THPT chỉ sinh 1,98 con.

Ông Hoàng cũng cho biết, ở khu vực thành thị, thiếu trường học, lo lắng về học phí và chi phí sinh hoạt khiến nhiều người ngần ngại sinh con. Tâm lý hưởng thụ cuộc sống và chi tiêu cho các thú vui cá nhân cũng là lý do khiến nhiều người không muốn có con.

Năm 2023, lần đầu tiên Việt Nam ghi nhận mức sinh giảm xuống dưới 2 con/phụ nữ (cụ thể là 1,96 con) và dự báo sẽ tiếp tục giảm. Cục Dân số lo ngại rằng nếu mức sinh giảm thấp và kéo dài, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quy mô và cơ cấu dân số, dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, già hóa dân số nhanh chóng và suy giảm quy mô dân số, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển bền vững của đất nước.

Theo dự báo của Cục Dân số, nếu mức sinh tiếp tục thấp, trong 35 năm tới, dân số Việt Nam có thể giảm. Cụ thể, vào năm 2059, tỷ lệ tăng dân số sẽ là -0,04%, với dân số chỉ tăng hơn 12 triệu người trong khoảng thời gian đó. Mức giảm sẽ ngày càng lớn trong các năm tiếp theo.

Với mức sinh trung bình, tỷ lệ tăng dân số vẫn giảm theo từng năm nhưng với tốc độ chậm hơn. Việt Nam sẽ ghi nhận tỷ lệ tăng bằng 0% vào năm 2069, khi đó dân số sẽ gần 116,9 triệu người.

Không chỉ sinh ít con, độ tuổi kết hôn lần đầu của người Việt cũng ngày càng cao. Năm 2009, tuổi kết hôn lần đầu là 24,5, còn năm 2023 là 27,2. Đối với nam giới, tuổi kết hôn lần đầu vào năm 2023 là 29,3 tuổi, trong khi nữ là 25,1 tuổi (cao hơn 2 tuổi so với 4 năm trước).

Nguồn tổng hợp