Ngày Sức khỏe tinh thần thế giới 2024 [Kỳ 2]: Giải mã căng thẳng, giải tỏa burn-out

Với chủ đề “Ưu tiên sức khỏe tinh thần nơi làm việc”, Ngày Sức khỏe tinh thần thế giới năm nay hướng đến những vấn đề tinh thần đang gây trăn trở trong đời sống của dân văn phòng, trong đó có căng thẳng và kiệt sức (burn-out). Bài viết sau đây sẽ giúp bạn nhận diện và phân biệt các dấu hiệu của tình trạng này, từ đó đưa ra những giải pháp hiệu quả để chăm sóc sức khỏe tinh thần nơi làm việc.

Căng thẳng & kiệt sức (burn-out): Chuyện thường ngày ở… công sở?

Trong môi trường công sở, căng thẳng và kiệt sức là hai hiện tượng phổ biến nhưng dễ nhầm lẫn. Căng thẳng thường là một phản ứng tạm thời đối với áp lực công việc và có thể giúp bạn trở nên tập trung hơn. Tuy nhiên, căng thẳng kéo dài mà không được giải quyết có thể dẫn đến kiệt sức, một trạng thái suy giảm cả về thể chất lẫn tinh thần.

Về thể chất, tình trạng này có thể dẫn đến những triệu chứng như đau đầu, căng cơ, và tim đập nhanh. Các triệu chứng này là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước áp lực công việc. Về tâm lý, căng thẳng thường gây lo lắng, khó tập trung, và đôi khi khiến người lao động mất hứng thú với công việc. Cảm giác lo âu này dễ dẫn đến hiệu suất làm việc kém đi, gây tổn thất cả về chất lượng và hiệu quả.

Hành vi của người chịu căng thẳng có thể thay đổi theo chiều hướng tiêu cực, bao gồm dễ cáu gắt với đồng nghiệp, tiêu thụ nhiều caffeine hoặc thuốc lá hơn bình thường. Nếu để tình trạng này kéo dài, nhân viên sẽ dễ cảm thấy áp lực, giảm khả năng làm việc và dần dần dẫn đến kiệt sức​.

Kiệt sức (burn-out) là hệ quả của căng thẳng kéo dài mà không được giải tỏa, khiến cho cơ thể mệt mỏi kinh niên, ngay cả khi đã nghỉ ngơi. Những người rơi vào trạng thái này thường gặp khó khăn trong việc ngủ, hay tỉnh giấc giữa đêm và cảm thấy thiếu năng lượng, Tâm lý của những người này có thể bị ảnh hưởng sâu sắc, với những dấu hiệu như cảm giác vô vọng, chán nản và không còn động lực trong công việc.

Những biểu hiện này có thể khiến người lao động mất dần hứng thú với công việc, từ đó dễ thấy bất mãn và ít hài lòng với những thành tựu đạt được.

Phân cấp căng thẳng và kiệt sức

Căng thẳng và kiệt sức có thể được chia thành nhiều cấp độ, từ nhẹ đến nặng, và mỗi cấp độ đều đòi hỏi các biện pháp quản lý khác nhau để hồi phục hiệu quả. Ở cấp độ nhẹ, căng thẳng thường chỉ gây mệt mỏi nhẹ và không làm ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày. Đây là giai đoạn dễ xử lý nhất, với việc nghỉ ngơi và thư giãn thường có thể giúp giảm căng thẳng một cách nhanh chóng.

Khi đạt cấp độ trung bình, tình trạng này có thể gây ra lo lắng thường xuyên và làm suy giảm sức khỏe nếu không được can thiệp kịp thời. Nhân viên trong giai đoạn này có thể cần sự hỗ trợ từ đồng nghiệp, hoặc từ những chương trình tư vấn sức khỏe để điều chỉnh lại cách làm việc và quản lý áp lực hiệu quả.

Ở cấp độ nặng, người lao động kiệt sức hoàn toàn, mất đi hứng thú và động lực trong công việc. Họ có thể không còn cảm giác về giá trị công việc của mình, và lúc này cần hỗ trợ chuyên môn để phục hồi. Việc thay đổi môi trường làm việc hoặc các biện pháp can thiệp từ tổ chức là cần thiết để giúp họ tìm lại động lực​.

Giải pháp bảo vệ sức khỏe tinh thần nơi công sở

Để phòng ngừa căng thẳng và kiệt sức một cách hiệu quả, hãy thiết lập ranh giới công việc rõ ràng là biện pháp đơn giản và hiệu quả. Nhân viên cần xác định giờ làm việc cụ thể và tắt thông báo sau giờ làm. Điều này giúp duy trì khoảng thời gian nghỉ ngơi cần thiết, tránh bị quấy rầy ngoài giờ làm việc và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Xây dựng thói quen chăm sóc sức khỏe cũng quan trọng không kém. Nhân viên nên thực hiện các hoạt động thể chất như đi bộ, tập thể dục thường xuyên và ăn uống lành mạnh. Điều này giúp giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe tổng thể. Hạn chế caffeine và đường cũng góp phần duy trì trạng thái tinh thần tích cực hơn.

Cuối cùng, các tổ chức có thể xây dựng văn hóa công sở hỗ trợ sức khỏe tinh thần bằng cách cung cấp chương trình tư vấn, thời gian nghỉ phép có lương, và các chương trình đào tạo về kỹ năng quản lý căng thẳng. Khuyến khích nhân viên thực hành chánh niệm, tham gia các buổi tập yoga hay các hoạt động giải trí ngoài giờ làm việc cũng là cách hiệu quả giúp giảm bớt áp lực và phòng ngừa​.