Dầu và quả ô liu đều tốt cho sức khỏe, vậy còn lá ô liu thì sao?

Dầu ô liu gắn liền với chế độ ăn Địa Trung Hải làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư, tiểu đường và tử vong sớm. Quả ô-liu cũng chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Vậy còn lá ô liu có lợi ích gì không?

Có gì trong lá ô liu?

Từ xưa ở khu vực Địa Trung Hải, người ta thường pha lá ô liu để làm trà, dùng để hạ sốt và điều trị sốt rét. Lá ô liu chứa hàm lượng cao một loại chất chống ôxy hóa gọi là oleuropein. Quả ô liu và dầu ô liu cũng có chất này, nhưng với nồng độ thấp hơn.

Thông thường, lá càng xanh (hay càng ít ngả vàng) thì càng chứa nhiều oleuropein. Lá ô liu hái vào mùa xuân cũng có hàm lượng oleuropein cao hơn so với mùa thu, cho thấy khi lá già đi, hàm lượng oleuropein giảm xuống. Ngoài ra, lá ô liu còn chứa các chất chống ôxy hóa khác như hydroxytyrosol, luteolin, apigenin và verbascoside.

Chất chống ôxy hóa hoạt động bằng cách giảm căng thẳng ôxy hóa (oxidative stress) trong cơ thể. Căng thẳng ôxy hóa có thể gây tổn thương DNA, màng tế bào và mô, dẫn đến các bệnh mạn tính như ung thư và bệnh tim.

Lá ô liu có tốt cho sức khỏe không?

Một tổng quan và phân tích (review and meta-analysis) đã gộp dữ liệu từ 12 nghiên cứu thực nghiệm với tổng cộng 819 người tham gia. Kết quả cho thấy, chiết xuất lá ô liu cải thiện các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh tim, bao gồm cả việc giúp giữ mức mỡ máu (lipid) lành mạnh và hạ huyết áp.

Hiệu quả này đặc biệt rõ rệt hơn ở những người vốn đã bị cao huyết áp. Phần lớn các nghiên cứu trong tổng quan này cung cấp chiết xuất lá ô liu dưới dạng viên nang, với liều dùng 500 miligam đến 5 gam mỗi ngày trong khoảng từ 6 đến 48 tuần.

Một tổng quan khác, công bố vào cuối năm ngoái, cũng phân tích dữ liệu từ 12 nghiên cứu thực nghiệm với 703 người tham gia. Một số nghiên cứu tập trung vào người có mỡ máu cao, người bị cao huyết áp, người thừa cân hoặc béo phì, và một số khác nghiên cứu trên nhóm người khỏe mạnh. Liều dùng dao động từ 250 đến 1.000 mg/ngày, sử dụng dưới dạng viên nén hoặc được đưa vào bánh mì.

Trong các nghiên cứu riêng lẻ, chiết xuất lá ô liu cho thấy lợi ích rõ rệt trong việc kiểm soát đường huyết, cải thiện mỡ máu và giảm huyết áp. Tuy nhiên, khi gộp tất cả dữ liệu lại, không có tác động đáng kể về mặt thống kê. Chúng ta sẽ lý giải điều này ngay sau đây.

Một tổng quan khác tập trung vào những người sử dụng oleuropein và hydroxytyrosol (đều là chất chống ôxy hóa trong lá ô liu). Kết quả cho thấy có sự cải thiện đáng kể về cân nặng, các chỉ số mỡ máu, khả năng chuyển hóa glucose, cũng như sức khỏe xương khớp và chức năng nhận thức.

Các nghiên cứu riêng lẻ trong tổng quan này hoặc thử nghiệm trực tiếp hai chất chống ôxy hóa nói trên, hoặc đưa lá ô liu vào các món ăn như bánh mì và dầu ăn. Liều dùng dao động từ 6 đến 500 mg chiết xuất lá ô liu mỗi ngày.

Vậy tổng kết lại, các nghiên cứu cho thấy chiết xuất lá ô liu có thể giúp giảm huyết áp, cải thiện mỡ máu và hỗ trợ cơ thể kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, kết quả không đồng nhất, nhiều khả năng do các phương pháp sử dụng, liều lượng và thời gian uống chiết xuất lá ô liu khác nhau. Chính sự không nhất quán này cho chúng ta biết cần thêm nghiên cứu để xác nhận rõ hơn tác dụng của lá.

Có thể ăn lá ô liu không?

Người ta có thể dùng lá ô-liu để pha trà hoặc cho vào salad. Một số người còn xay lá ô liu để làm sinh tố.

Tuy nhiên, lá ô liu có vị đắng do chứa nhiều chất chống ôxy hóa, khiến chúng khó ăn hoặc trà có vị khó uống.

Chiết xuất lá ô liu cũng được thêm vào bánh mì và một số loại bánh nướng khác. Các nhà nghiên cứu nhận thấy cách này giúp tăng hàm lượng chất chống ôxy hóa trong sản phẩm, đồng thời món ăn cũng có vị ngon hơn.

Chiết xuất lá ô liu có độc không?

Không có báo cáo nào ghi nhận độc tính khi ăn hoặc uống chiết xuất lá ô liu.

Các nghiên cứu về chiết xuất lá ô liu cho thấy nó an toàn đến mức 1g mỗi ngày. Tuy nhiên, chưa có hướng dẫn chính thức về lượng sử dụng an toàn.

Một số báo cáo đề cập có thể xảy ra độc tính nếu dùng quá 85 mg/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Với một người nặng 80 kg, mức này tương đương 6,8 g/ngày, cao hơn nhiều so với liều lượng mà các nghiên cứu kể trên đề xuất. Phụ nữ mang thai và cho con bú được khuyến cáo không nên dùng, vì chúng ta chưa biết rõ liệu nó có an toàn cho họ hay không.

Nếu bạn bị cao huyết áp, tiểu đường hoặc mỡ máu cao, bạn có thể nhận được một số lợi ích khi sử dụng chiết xuất lá ô liu. Nhưng điều quan trọng là bạn nên trao đổi với bác sĩ trước khi thay đổi bất kỳ loại thuốc nào hoặc bắt đầu dùng chiết xuất lá ô liu. Mặt khác, rất nhiều loại thực vật cũng chứa các chất chống ôxy hóa. Bạn nên ăn đa dạng các loại thực phẩm có màu sắc khác nhau để nhận được nhiều dưỡng chất và chất chống ôxy hóa.

Lá ô liu và chiết xuất của nó sẽ không phải là “thần dược” nếu bạn không có chế độ ăn lành mạnh và tuân thủ các khuyến nghị sức khỏe khác.