Có khi nào: Càng cố thư giãn lại càng căng thẳng?

Căng thẳng vì phải tìm cách thư giãn đôi khi lại khiến bạn rơi vào trạng thái “stresslaxed” – tức căng thẳng hơn thay vì giảm bớt lo âu. Điều này có thể dẫn đến một vòng luẩn quẩn khiến bạn thêm áp lực và lo lắng.

Theo các chuyên gia sức khỏe, việc nhận ra mình đang căng thẳng và cần thư giãn là bước quan trọng đầu tiên. Tuy nhiên, nếu quá ép mình thư giãn, bạn có thể làm tăng sự lo âu thay vì giải tỏa chúng.

“Stresslaxed” là gì?

Theo bác sĩ tâm thần Michael Schirripa, stresslaxing là trạng thái mà người đang căng thẳng hoặc lo lắng cố gắng ép mình nghỉ ngơi hoặc thư giãn, nhưng lại càng cảm thấy bất an hơn.

Khi bạn cố ép bản thân phải thư giãn, não bộ có thể “chống lại” quá trình này, khiến bạn lo lắng về việc liệu mình có thực sự thư giãn hiệu quả hay không.

Tiến sĩ tâm lý Deborah Serani giải thích, thuật ngữ chuyên môn cho hiện tượng này là “lo âu do thư giãn”. Những người đã có xu hướng lo âu, suy nghĩ quá nhiều hoặc mắc chứng rối loạn lo âu thường dễ rơi vào trạng thái này hơn. Một số người thậm chí có thể trải qua cơn hoảng loạn hoặc rơi vào trầm cảm khi không thể thư giãn đúng cách.

Vì sao não bộ khó chấp nhận sự thư giãn bị ép buộc?

Một phần lý do nằm ở amygdala – vùng não luôn hoạt động để tìm kiếm nguy hiểm. Bác sĩ Schirripa nhấn mạnh, não bộ của chúng ta vốn dĩ “được thiết kế” để lo lắng như một cơ chế bảo vệ. Điều này khiến nhiều người gặp khó khăn trong việc kiểm soát suy nghĩ và không thể dễ dàng “đặt chúng sang một bên”.

Tiến sĩ Serani cũng chỉ ra, có những người luôn muốn bận rộn vì họ sợ rằng khi bình tĩnh lại, những ký ức hoặc cảm xúc tiêu cực có thể trỗi dậy.

Vì sao nhiều người khó thư giãn?

Bác sĩ Schirripa cho biết, cả áp lực từ bên ngoài lẫn động lực bên trong đều ảnh hưởng đến khả năng thư giãn của mỗi người.

• Áp lực bên ngoài: Công việc, học tập, gia đình và các trách nhiệm khác khiến nhiều người luôn cảm giác phải “bật chế độ sẵn sàng”. Điều này tạo ra suy nghĩ rằng họ không được phép có thời gian nghỉ ngơi thực sự.
• Động lực bên trong: Một số người tự đặt ra kỳ vọng cao với bản thân, cảm thấy tội lỗi khi thư giãn hoặc sợ cảm giác nhàm chán.

Tiến sĩ Serani cũng nhận định, sự phát triển của công nghệ và lối sống hiện đại đã làm mờ ranh giới giữa công việc và giải trí. Trước đây, giờ làm việc kết thúc lúc 5 giờ chiều và cuối tuần là thời gian nghỉ ngơi, nhưng hiện nay, sự kết nối liên tục khiến việc thư giãn trở nên khó khăn hơn.

Hệ quả của việc không thể thư giãn đúng cách

Căng thẳng mãn tính có thể gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe như huyết áp cao, đau tim, đột quỵ, mệt mỏi, đau đầu, khó tập trung và cáu kỉnh. Ngoài ra, nó còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội, gia đình và công việc.

Tiến sĩ Natalie Christine Dattilo cảnh báo rằng, khi không thể thư giãn đúng cách, hệ thần kinh có thể “quen” với trạng thái kích thích quá mức. Điều này khiến bạn khó khôi phục sự cân bằng cần thiết, dẫn đến cảm giác bồn chồn và lo âu kéo dài.

Chiến lược giúp bạn thư giãn hiệu quả

Thư giãn không phải là một hoạt động thụ động mà cần được thực hành thường xuyên để đạt hiệu quả. Dưới đây là một số cách giúp bạn bắt đầu:

1. Đặt ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân: Hãy tắt các thiết bị công nghệ vào buổi tối và ưu tiên chăm sóc bản thân mỗi ngày.
2. Thử phương pháp thư giãn Benson: Ngồi thoải mái, nhắm mắt, thả lỏng cơ thể từ chân lên đầu, hít thở chậm rãi trong 20 phút. Nếu cảm thấy khó khăn, bạn có thể bắt đầu với 5 phút và tăng dần.
3. Tập trung vào “danh sách hoàn thành”: Thay vì lo lắng về những việc phải làm, hãy nghĩ về những gì bạn đã hoàn thành để cảm thấy thư thái hơn.
4. Thiền trong 5 phút: Nghiên cứu cho thấy chỉ 5 phút hít thở sâu và yên tĩnh có thể cải thiện tinh thần và thể chất. Bạn có thể thử thiền có hướng dẫn qua ứng dụng hoặc đơn giản là nghỉ ngơi, chợp mắt.
5. Sử dụng kỹ thuật “5,4,3,2,1”: Hãy tập trung vào những giác quan của bạn – tìm 5 thứ bạn có thể nhìn thấy, 4 thứ có thể chạm vào, 3 thứ có thể nghe thấy, 2 thứ có thể ngửi và 1 thứ có thể nếm.

Hãy nhớ rằng, sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân không chỉ giúp bạn giảm căng thẳng mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho sức khỏe tinh thần và thể chất.

Theo Anxiety: How Forcing Yourself to Chill Out Can Lead to ‘Stresslaxing’