Chơi game giúp tăng IQ ở trẻ

Trẻ em ngày nay tiếp xúc với màn hình kỹ thuật số nhiều hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới được công bố trên Scientific Reports lại mang đến góc nhìn lạc quan: Chơi trò chơi điện tử có thể giúp trẻ tăng cường trí thông minh. Khám phá này đối lập với quan niệm từ lâu cho rằng game luôn gây hại cho não bộ, đòi hỏi chúng ta phải đánh giá lại những tác động của màn hình lên sự phát triển nhận thức của trẻ.

Chơi điện tử giúp tăng IQ ở trẻ

Nghiên cứu nói trên được thực hiện bởi một nhóm quốc tế gồm các chuyên gia từ Hà Lan, Đức và Thụy Điển. Họ đã sử dụng dữ liệu của 9.855 trẻ em Mỹ trong Dự án ABCD, ở độ tuổi 9 – 10, và sau hai năm tiếp tục theo dõi 5.000 em trong số đó. Kết quả cho thấy những em dành nhiều thời gian hơn mức trung bình để chơi trò chơi điện tử có chỉ số IQ tăng khoảng 2,5 điểm so với nhóm đối chứng.

Dù sự tăng này không lớn, nó vẫn đáng chú ý, đặc biệt khi các nhà khoa học đã xem xét yếu tố di truyền, kinh tế – xã hội, và nhiều biến số khác.

Theo tác giả chính của nghiên cứu, nhà thần kinh học Torkel Klingberg từ Viện Karolinska (Thụy Điển), đa phần những tranh cãi về ảnh hưởng của màn hình đối với trẻ nhỏ đều chưa tách bạch được yếu tố bẩm sinh và hoàn cảnh gia đình. Vấn đề càng phức tạp khi phân loại nội dung trên màn hình: từ xem tivi, video trực tuyến, đến việc “lướt” mạng xã hội và chơi trò chơi điện tử.

Trong khi xem tivi hoặc sử dụng mạng xã hội không có mối liên hệ rõ rệt với sự cải thiện hay suy giảm trí thông minh, chơi trò chơi điện tử dường như tạo ra khác biệt tích cực. Nghiên cứu thậm chí còn chỉ ra rằng trí thông minh ở trẻ không cố định, mà có thể phát triển theo thời gian – gợi ý rằng có nhiều cơ hội cho các can thiệp nhằm nâng cao nhận thức.

Đáng nói, nghiên cứu không phân biệt loại trò chơi điện tử mà trẻ tham gia (các trò giáo dục trên di động hay game bắn súng trên máy chơi game), nên chưa thể khẳng định chính xác đâu là yếu tố cụ thể thúc đẩy tăng IQ. Tuy vậy, kết quả này góp thêm dẫn chứng rằng chơi game, với đặc trưng đòi hỏi phản xạ nhanh, tư duy chiến thuật và học quy tắc, có thể hỗ trợ trẻ rèn luyện khả năng xử lý không gian – thị giác, trí nhớ ngắn hạn cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề.

Chớ vội mừng trước kết quả

Dù kết quả lạc quan, nhóm nghiên cứu lưu ý rằng họ chưa đánh giá những tác động khác của việc sử dụng màn hình, ví dụ như ảnh hưởng lên sức khỏe thể chất, thời lượng ngủ hay hiệu suất học tập. Việc phân tích chỉ số này một cách riêng biệt có thể bỏ sót những hệ lụy tiêu cực tiềm ẩn, chẳng hạn rối loạn giấc ngủ, tâm lý căng thẳng, hoặc giảm tương tác xã hội trực tiếp.

Hơn nữa, để chứng minh mối quan hệ nhân quả rõ ràng – rằng chính việc chơi game tạo ra mức tăng IQ, chứ không phải trẻ thông minh hơn sẵn có xu hướng thích chơi game – cần có các nghiên cứu thực nghiệm hoặc theo dõi dọc trong thời gian dài. Tương tự, mức độ thường xuyên và loại nội dung chơi cũng là câu hỏi mở, đòi hỏi nhiều nghiên cứu sâu hơn.

Phát hiện mới này thách thức định kiến lâu nay cho rằng trò chơi điện tử chỉ gây hại cho trẻ. Thực tế, khi được kiểm soát hợp lý, các hoạt động mang tính tương tác cao như game có thể kích thích não bộ trẻ. Đương nhiên, chúng ta không thể vì thế mà quên đi những nguy cơ khác liên quan đến việc lạm dụng màn hình, từ béo phì đến suy giảm giao tiếp xã hội.

Nhìn chung, nghiên cứu nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc hiểu rõ bối cảnh di truyền và kinh tế – xã hội, cũng như phân loại nội dung kỹ thuật số mà trẻ tiếp xúc. Đây mới chỉ là bước khởi đầu để tìm hiểu sâu hơn về cách trò chơi điện tử có thể tác động đến não bộ đang phát triển.

Trong khi chờ đợi kết luận vững chắc hơn, các bậc phụ huynh, nhà giáo dục và nhà lập chính sách có thể cân nhắc sử dụng trò chơi điện tử một cách có kiểm soát, như một công cụ giáo dục bổ trợ. Cùng với các chiến lược quản lý thời gian, khuyến khích vận động thể chất và tăng tương tác xã hội, việc chơi game đúng mức có thể là chiếc chìa khóa giúp khai mở tiềm năng nhận thức ở trẻ em hiện đại.

Theo Science Alert