TỪ ĐIỂN 247

Biohack: Trào lưu bẻ khóa sinh học để 'gia hạn' tuổi thọ

Anh Thư • 01/12/2025 15:40

Biohack là một trong ba từ khóa nổi bật của năm 2025 vừa được Nhà xuất bản Đại học Oxford công bố.

Biohack là từ khóa có mức độ thảo luận tăng mạnh trên truyền thông, từ cộng đồng yêu sức khỏe cho đến giới siêu giàu, cho thấy biohack không còn là khái niệm khoa học xa vời mà đang trở thành một phần của cuộc trò chuyện về cách con người quản lý sức khỏe và tuổi thọ trong thời đại dữ liệu và công nghệ.

Biohack có nghĩa là gì?

Nhà xuất bản Đại học Oxford định nghĩa biohack là hành động tìm cách cải thiện hoặc tối ưu khả năng thể chất, tinh thần, tuổi thọ hoặc trạng thái sống bằng việc thay đổi chế độ ăn, thói quen vận động, lối sống hoặc sử dụng các biện pháp khác như thuốc, thực phẩm bổ sung hay thiết bị công nghệ.

Nguồn gốc của từ Biohack

Khái niệm này hình thành từ hai thành tố bio và hack. Trong tiếng Anh, bio có nguồn gốc từ tiếng Latin và tiếng Hy Lạp, xuất hiện từ thế kỷ 19 như một phần trong các từ liên quan đến sự sống và sinh vật học, ví dụ biology hoặc biographer.

Từ hack được ghi nhận từ trước năm 1200 với nghĩa ban đầu là “chặt mạnh”. Theo thời gian, từ này được mở rộng trong lĩnh vực máy tính để chỉ hành động “điều chỉnh điều gì đó nhằm tìm giải pháp hoặc vượt qua một vấn đề”, hoặc “áp dụng chiến lược khác thường để thích ứng và tối ưu”.

Vì sao Biohack nằm trong danh sách ứng viên Từ của năm 2025?

Biohack trở nên được chú ý trong thời gian gần đây khi nhiều người quan tâm hơn đến vấn đề nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất, làm chậm hoặc đảo chiều quá trình lão hóa. Xu hướng này xuất hiện rõ nhất ở nhóm có điều kiện về tài chính và công nghệ.

Trong năm vừa rồi, tần suất sử dụng từ biohack đã tăng gấp đôi trong các cuộc thảo luận về lối sống, công nghệ và y học. Điều này phản ánh thực tế rằng dù nhiều biện pháp can thiệp nâng cao nằm ngoài khả năng của phần lớn chúng ta, con người vẫn luôn bị hấp dẫn bởi ý tưởng tìm cách vượt qua bệnh tật, tuổi già và nguy cơ tử vong.

Bẻ khóa tuổi thọ bằng công nghệ 'lọc máu'

Lọc máu để trẻ hóa nghe có vẻ điên rồ như trong những bộ phim viễn tưởng, thế nhưng đây là cách mà giới siêu giàu đang theo đuổi để 'gia hạn' tuổi thọ.

Johnjay Van Es (một người dẫn chương trình radio nổi tiếng ở Phoenix) đã chi khoảng 7.500 USD để lọc huyết tương hay còn được gọi plasmapheresis để giải độc cho cơ thể.

Plasmapheresis là quy trình lấy huyết tương ra khỏi cơ thể - phần chứa nhiều chất thải, kháng thể bất thường hoặc độc tố - sau đó thay bằng dung dịch protein sạch.

Về mặt y khoa, plasmapheresis dùng cho bệnh tự miễn, ung thư hoặc rối loạn máu. Tuy vậy, ứng dụng vào mục tiêu trẻ hóa hoặc “giải độc” cho người khỏe mạnh vẫn chưa có bằng chứng thuyết phục.

Dù vậy, điều này vẫn không thể ngăn cản nhiều người nổi tiếng như Orlando Bloom và Bryan Johnson thử nghiệm phương pháp này. Một vài gương mặt nổi tiếng trong giới biohacking còn hào hứng chia sẻ về độ “sạch” của huyết tương sau khi lọc.

Bryan Johnson kể rằng kỹ thuật viên từng nhận xét huyết tương của ông thuộc dạng “tinh khiết hiếm thấy”, đến mức ông không muốn bỏ đi.

Ngoài plasmapheresis, còn có nhiều dạng “lọc máu” khác như loại bỏ tiểu cầu, bạch cầu, tách tế bào gốc hoặc quy trình lọc virus và phân tử liên quan đến ung thư. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng không có phương pháp nào là phép màu.

Bạn có thể đọc thêm thông tin tại bài viết: Giới siêu giàu chi hàng nghìn đô lọc máu để chống lão hóa

Có những phương pháp Biohack nào an toàn và hiệu quả?

Biohacking không nhất thiết phải bắt đầu từ những công nghệ đắt tiền. Một số biện pháp đơn giản, dựa trên thói quen hằng ngày, đã được nghiên cứu và ghi nhận về tính an toàn cũng như lợi ích đối với sức khỏe.

Xây dựng thói quen ngủ lành mạnh

Ngủ đúng giờ và đủ giấc giúp bảo vệ tim mạch, hỗ trợ kiểm soát cân nặng, duy trì sự minh mẫn, tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện tâm trạng.

Xây dựng giờ ngủ cố định, ngủ đủ bảy đến tám tiếng mỗi đêm, hạn chế ánh sáng xanh trước khi ngủ ít nhất 30 phút và tạo môi trường ngủ yên tĩnh. Đây là nền tảng giúp cơ thể phục hồi và hoạt động hiệu quả hơn trong ngày.

Nhịn ăn gián đoạn (Intermittent fasting - IF)

Nhịn ăn gián đoạn thường được biết đến là một phương pháp để đốt mỡ và giảm cân. Không dừng ở đó, một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng phương pháp nhịn ăn gián đoạn giúp cải thiện insulin, giảm nguy cơ tiểu đường tuýp 2, hạ huyết áp, nâng cao sức khỏe tim mạch, giảm viêm nhiễm và làm chậm quá trình lão hóa bằng cách "dọn dẹp" và tái chế những tế bào cũ và hỏng.

Các mô hình phổ biến gồm 16/8, 14/10, 5/2 hoặc ăn theo khung giờ cố định trong ngày. Bạn nên ưu tiên những nhóm thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, các loại đậu, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt để tạo cảm giác no lâu và giữ năng lượng ổn định.

Bên cạnh đó, protein chất lượng từ thịt nạc, cá, trứng hoặc đậu phụ giúp duy trì sức bền và hạn chế cảm giác đói giữa các giai đoạn nhịn ăn.

Việc hạn chế tinh bột tinh chế và đồ ngọt cũng giúp cơ thể đi vào nhịp nhịn ăn dễ dàng hơn, tránh tình trạng tăng giảm đường huyết quá nhanh.

Tuy nhiên, mức độ phù hợp của phương pháp này phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe từng người. Người có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc cần trao đổi trước với bác sĩ.

Luyện tập cường độ cao ngắt quãng (HIIT)

HIIT tạo ra các đợt vận động mạnh xen kẽ nghỉ ngắn, giúp cơ thể hoạt động hiệu quả trong thời gian hạn chế.

Một buổi HIIT thường kéo dài 10 đến 20 phút. Ví dụ, chạy nhanh 30 giây, nghỉ 30 giây, lặp lại tám đến mười lần. Có thể áp dụng với nhiều bộ môn khác như đạp xe, nhảy dây hoặc các bài tập toàn thân.

HIIT giúp tăng sức bền tim mạch, cải thiện độ nhạy insulin và hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Phương pháp này phù hợp cho người bận rộn vì đem lại hiệu quả trao đổi chất cao trong thời gian ngắn.

Thiền và chánh niệm

Thiền định có thể giúp giảm căng thẳng, tăng khả năng tập trung, cân bằng cảm xúc và cải thiện giấc ngủ

Ngồi yên năm đến mười phút mỗi ngày, tập trung vào hơi thở, quan sát cảm giác trong cơ thể mà không phán xét. Có thể kết hợp các ứng dụng hỗ trợ thiền hoặc thực hành chánh niệm trong khi đi bộ, rửa bát hoặc làm việc.

Sự xuất hiện của từ khóa biohack trong danh sách rút gọn Từ của năm 2025 cho thấy mức độ quan tâm ngày càng lớn của xã hội đối với sức khỏe cá nhân.

Áp dụng các phương pháp biohack là cách chăm sóc sức khỏe thông minh và chủ động trong đời sống hiện đại. Tuy vậy, không có giải pháp nào mang lại kết quả tức thì. Mọi sự cải thiện đều cần thời gian, sự kiên trì và tính kỷ luật trong từng thói quen nhỏ.

Quan trọng hơn hết là khả năng lắng nghe cơ thể. Mỗi người có nền tảng sức khỏe khác nhau nên việc quan sát phản ứng của cơ thể, điều chỉnh nhịp độ thực hiện và tìm kiếm tư vấn chuyên môn khi cần thiết sẽ giúp hành trình nâng cao sức khỏe diễn ra an toàn và bền vững hơn.