Bạch biến và ung thư da: sự thật bất ngờ

Bạch biến được cho là một bệnh lý tự miễn, gây ra những mảng da trắng loang lổ do mất tế bào sắc tố sinh ra màu da. Trước đây, nhiều người cho rằng bệnh nhân bạch biến dễ mắc các vấn đề ung thư da hơn vì da thiếu melanin, vốn là lớp bảo vệ tự nhiên chống lại tia cực tím (UV) có hại từ ánh nắng mặt trời.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu y học gần đây đã chứng minh điều ngược lại: bệnh nhân bạch biến có nguy cơ mắc ung thư da thấp hơn so với dân số thường. Bệnh nhân bạch biến có nguy cơ mắc ung thư da thấp hơn, bao gồm cả ung thư da tế bào vảy, tế bào đáy và ung thư da tế bào sắc tố (melanoma).

Nghiên cứu năm 2013 tại Hà Lan: Nghiên cứu này đã khảo sát 1,307 bệnh nhân bạch biến không phân đoạn, tức là các mảng da trắng xuất hiện ở cả hai bên cơ thể. Kết quả cho thấy họ có nguy cơ mắc ung thư da tế bào sắc tố và ung thư da không melanoma thấp hơn gấp ba lần so với đối tượng không bị bạch biến.

Nghiên cứu năm 2018 tại Hàn Quốc: Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu từ gần 300,000 người. Các nhà nghiên cứu đã so sánh các gen liên quan đến bạch biến với các gen liên quan đến ung thư da. Kết quả cho thấy mối liên quan nghịch đảo giữa nguy cơ mắc bạch biến và nguy cơ mắc ba loại ung thư da: melanoma, ung thư tế bào đáy và ung thư tế bào vảy.

Nghiên cứu năm 2021 tại Anh: Nghiên cứu này đã theo dõi 15,156 bệnh nhân bạch biến được ghép đôi với 60,615 người tham gia nhóm chứng. Kết quả cho thấy tỷ lệ mắc ung thư da tổng thể ở người bị bạch biến tương tự như nhóm đối chứng. Tuy nhiên, sau 7,7 năm, tỷ lệ mắc ung thư da tích lũy trong 10 năm ở người bị bạch biến thấp hơn đáng kể so với nhóm đối chứng.

Nghiên cứu năm 2021 tại Đài Loan: Nghiên cứu này ghép đôi 13,824 bệnh nhân bạch biến với 55,296 người nhóm chứng. Kết quả cho thấy bệnh bạch biến có sự liên quan đến sự giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư da tế bào đáy và ung thư da tế bào vảy và một số loại ung thư khác da khác so với nhóm đối chứng.

Vì sao có hiện tượng giảm nguy cơ mắc ung thư da ở bệnh nhân bạch biến?

Có ba giả thuyết chính được đưa ra để giải thích cho hiện tượng giảm nguy cơ mắc ung thư da ở bệnh nhân bạch biến:

• Hệ miễn dịch hoạt động mạnh hơn: Bạch biến được cho là một bệnh lý tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm các tế bào sắc tố melanin khỏe mạnh. Hệ miễn dịch mạnh mẽ này có khả năng tiêu diệt các tế bào ung thư da sớm hơn, từ đó hạn chế sự phát triển của bệnh.
• Yếu tố di truyền: Các nghiên cứu cho thấy các gen liên quan đến bạch biến có thể cũng làm giảm nguy cơ mắc ung thư tế bào sắc tố. Điều này cho thấy một yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến cả hai bệnh.
• Các bệnh nhân bạch biến thường có thói quen và ý thức bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời đa số tốt hơn so với những người không mắc bệnh bạch biến. Từ đó làn da được bảo vệ khỏi tia UV tốt hơn.

Chống nắng kỹ càng vẫn là điều cần thiết cho bệnh nhân bạch biến

Mặc dù nguy cơ mắc ung thư da ở bệnh nhân bạch biến thấp hơn, việc chống nắng kỹ càng vẫn là điều cần thiết.

• Nguy cơ làm bạch biến lan rộng: Tia UV có thể kích thích các tế bào miễn dịch tấn công thêm các tế bào melanin khỏe mạnh, dẫn đến bạch biến lan rộng ra những vùng da chưa bị ảnh hưởng.
• Nguy cơ bỏng nắng: Da thiếu melanin dễ bị bỏng nắng, gây đau rát và khó chịu.
• Nguy cơ các vết bạch biến lộ rõ hơn: Da không bị nắng sẽ sậm màu hơn, khiến các mảng da trắng của bạch biến trở nên nổi bật hơn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ.

5 lời khuyên cho bệnh nhân bạch biến

• Chống nắng kỹ càng: Sử dụng kem chống nắng phổ rộng, có chỉ số SPF 30 trở lên mỗi ngày, đặc biệt khi ra nắng. Nên thoa lại kem chống nắng mỗi 2 tiếng, nhất là khi ra mồ hôi hoặc bơi lội.
• Che chắn cơ thể: Mặc quần áo bảo hộ, đeo mũ nón, kính râm khi ra nắng.
• Tránh nắng gắt: Nên hạn chế ra ngoài vào thời điểm nắng gắt, từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều.
• Kiểm tra da định kỳ: Thường xuyên kiểm tra da, đặc biệt là các vùng da trắng của bạch biến, thường xuyên chụp hình theo dõi các vùng da bạch biến của chính mình, để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu có bất kỳ lo ngại nào về tình trạng sức khỏe của mình, hãy liên hệ với bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Bệnh nhân bạch biến có nguy cơ mắc ung thư da thấp hơn so với dân số thường, nhưng việc chống nắng kỹ càng vẫn là điều cần thiết. Việc bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV giúp giảm nguy cơ làm bạch biến lan rộng, bỏng nắng và các vết bạch biến lộ rõ hơn, đồng thời cũng bảo vệ sức khỏe làn da.

BS.CKI. Nguyễn Xuân Quang Huy

(Phòng khám Chuyên khoa Da liễu Medcare)