Reparenting: Chữa lành bằng cách “tự làm cha mẹ” của chính mình

Hãy tưởng tượng rằng cha bạn từng là người hay áp đặt và nghiêm khắc quá mức. Khi còn nhỏ, có thể bạn đã lớn lên trong một môi trường thiếu vắng sự ân cần và ấm áp, nơi tình cảm thường bị giữ lại, còn những lời chỉ trích thì đến rất nhanh mỗi khi bạn không làm đúng ý ông.

Và rồi khi trưởng thành, bạn dễ trở thành người luôn cố làm hài lòng người khác, đặc biệt là những người đàn ông trong đời mình. Không phải vì bạn yếu đuối, mà vì trong sâu thẳm, có một nỗi sợ chưa từng ngủ yên: sợ bị chối bỏ, sợ bị bỏ rơi… giống như cảm giác năm xưa

Những vết thương tâm lý thời thơ ấu và ảnh hưởng kéo dài đến hiện tại là dấu hiệu bạn cần bắt đầu hành trình “tái nuôi dưỡng bản thân” – reparenting. Theo chuyên gia tư vấn tâm lý Nicole Johnson, đang hành nghề tại Idaho, Mỹ:

Nhiều người trong chúng ta đang mang theo những vết thương từ thời thơ ấu – nó âm thầm ảnh hưởng đến các mối quan hệ, quyết định, cách chúng ta ứng phó với cuộc sống, nhưng chúng ta chưa kịp nhận ra điều đó.

Reparenting – Tự học cách yêu thương và trưởng thành lại chính mình

Khái niệm “reparenting” nghe qua có vẻ giống như việc chiều chuộng bản thân hay quay về những sở thích trẻ con như mua lại con búp bê ngày xưa, nhưng thực chất, đây là một kỹ thuật trị liệu sâu sắc. Nó không chỉ giúp bạn chữa lành, mà còn giúp ngăn thế hệ sau lặp lại những nỗi đau cũ.

Johnson cho biết: con người thường đối xử với chính mình giống như cách họ từng được đối xử khi còn nhỏ. “Reparenting” là quá trình học lại cách đối xử với bản thân tốt hơn, bằng sự kiên nhẫn, ấm áp và ranh giới lành mạnh.

“Reparenting là hành trình bạn học cách nhận ra mình đang thiếu gì trong quá trình trưởng thành, và bạn tự nuôi nấng lại chính mình. Đó là việc xây dựng những công cụ, niềm tin và góc nhìn mới về cách mình đối xử với chính mình trong hiện tại.”

Hành trình này có thể giúp bạn chữa lành nỗi đau từ quá khứ, đồng thời tạo ra nền tảng vững chắc để nuôi dạy một thế hệ mới tốt hơn.

Reparenting không phải là nuông chiều hay buông thả bản thân theo cảm xúc nhất thời. Theo TS. Avigail Lev, nhà tâm lý học tại Trung tâm CBT Bay Area, San Francisco, nó bắt đầu từ việc nhận ra rằng nhiều suy nghĩ và hành vi bạn muốn thay đổi thực ra bắt nguồn từ những tổn thương chưa được chữa lành, từ chính “đứa trẻ bên trong bạn”.

“Chúng ta đang xác nhận cảm xúc chứ không phải biện minh cho hành vi tiêu cực.” Nếu bạn thấy việc quan tâm đến tổn thương cũ là ích kỷ, hãy nhớ rằng sự cảm thông với bản thân thường là khởi đầu để bạn tử tế hơn với người khác.

Dấu hiệu bạn có thể cần “tái nuôi dưỡng bản thân”

Tổn thương tâm lý không chỉ đến từ lạm dụng hay bạo lực thể chất. Một người cha/mẹ không kết nối cảm xúc, một gia đình hỗn loạn hay thiếu tổ chức cũng có thể để lại vết hằn trong tâm hồn trẻ nhỏ.

TS. Brian Razzino tại Virginia cho biết: cách bạn nói chuyện với chính mình chính là dấu hiệu quan trọng:

• Bạn có cảm thấy tội lỗi khi nói “không”?
• Luôn thấy mình chưa đủ tốt?
• Căng thẳng khi đối mặt với cấp trên?
• Khó mở lòng hay sợ bị bỏ rơi trong tình yêu?

Nếu có, có thể bạn chưa từng được dạy cách xử lý những tình huống ấy và giờ là lúc bạn tự dạy lại cho chính mình.

Bắt đầu từ những điều nhỏ nhất

Reparenting không cần phải bắt đầu từ một bước lớn. Theo Johnson, nó gồm hai phần: hiểu được những tổn thương đang tác động đến bạn và tạo ra sự thay đổi để chữa lành.

“Nếu hôm nay bạn đối xử tử tế với mình hơn, hoặc nhận ra rằng: ‘À, hóa ra mình đang nói chuyện với bản thân y như mẹ đã từng,’ thì đó cũng là một bước trong quá trình tái nuôi dưỡng rồi,” Johnson chia sẻ.

Ví dụ: nếu bạn từng lớn lên với người cha hay chỉ trích, hãy thử nói với chính mình rằng: “Mình xứng đáng được yêu thương, không phụ thuộc vào việc mình làm tốt đến đâu. Mình chấp nhận và trân trọng chính mình.”

Bạn cũng có thể chọn một bức ảnh thời thơ ấu – thời điểm bạn từng chịu tổn thương – và tưởng tượng đang an ủi, ôm lấy đứa trẻ ấy, nói rằng: “Mẹ biết cha làm như vậy khiến con tổn thương. Nhưng con vẫn đáng yêu và xứng đáng. Mẹ luôn ở đây, ủng hộ con.”

Viết nhật ký đối thoại với “đứa trẻ bên trong”

Hãy tưởng tượng bạn đang viết thư hoặc trò chuyện với chính mình khi còn bé – lúc bạn từng tổn thương, sợ hãi hay bị bỏ rơi. Việc viết ra sẽ giúp bạn hiểu và kết nối lại với những cảm xúc bị giấu kín.

Đặt ranh giới lành mạnh

Học cách nói “không” khi cần, từ chối những điều làm mình kiệt sức, và cho phép bản thân nghỉ ngơi mà không cảm thấy tội lỗi – đó chính là cách bạn bảo vệ đứa trẻ bên trong mình.

Thực hiện các hành động chăm sóc bản thân như một người cha mẹ

• Ăn uống đầy đủ, ngủ đúng giờ
• Tập thể dục nhẹ nhàng, giữ môi trường sống sạch sẽ
• Tắt điện thoại trước khi ngủ, đọc sách thay vì lướt mạng

Trải nghiệm lại niềm vui tuổi thơ một cách có ý thức

Hãy làm những điều mà “bạn nhỏ” từng thích nhưng chưa có cơ hội:

• Chơi xích đu, vẽ tranh nguệch ngoạc, ăn kem yêu thích
• Xem lại bộ phim hoạt hình bạn từng mê
• Nấu lại món ăn tuổi thơ

Lắng nghe nhu cầu cảm xúc hiện tại

Thay vì phớt lờ hay kìm nén cảm xúc, hãy đặt câu hỏi:

• “Mình đang cảm thấy điều gì?”
• “Cảm xúc này bắt nguồn từ đâu?”
• “Nếu là cha/mẹ tốt, mình sẽ giúp con vượt qua nỗi sợ này thế nào?”

Trị liệu hoặc trò chuyện với chuyên gia

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc kết nối với cảm xúc hoặc nhận diện tổn thương cũ, làm việc với nhà trị liệu có thể là bước quan trọng giúp bạn “reparent” một cách sâu sắc và bền vững hơn.

Cuối cùng thì,

Dù bạn đã bao nhiêu tuổi, vẫn luôn có một đứa trẻ nhỏ bên trong bạn, đôi khi sợ hãi, đôi khi tổn thương, và luôn khao khát được thấu hiểu.

Reparenting không phải là hành trình trở về quá khứ để oán trách, mà là cách bạn quay lại, dịu dàng nắm tay chính mình, và thì thầm: “Từ giờ, mình sẽ không bỏ rơi chính mình thêm lần nào nữa.”

Hãy bắt đầu từ hôm nay, bằng những hành động nhỏ nhất – vì bạn xứng đáng được chữa lành, được yêu thương, và được lớn lên một lần nữa…theo cách mà bạn luôn mong đợi từ thuở còn thơ.

Nguồn: CNN Health