ĐH Stanford: Nguy cơ ung thư từ bếp gas đối với trẻ em gần gấp đôi người lớn

Trong nhiều gia đình, bếp gas là vật dụng quen thuộc vì vừa gọn, vừa dễ sử dụng và lại vừa hiệu quả. Nhưng nghiên cứu mới nhất từ Đại học Stanford (Mỹ) lại cho thấy: thiết bị tưởng chừng vô hại này có thể đang âm thầm phát tán benzen – một hóa chất nguy hiểm có liên hệ trực tiếp đến ung thư, với mức độ đáng báo động, đặc biệt là với trẻ em.

Benzen – “kẻ sát nhân vô hình” từ bếp gas

Benzen là một chất dễ bay hơi sinh ra từ quá trình đốt cháy khí gas tự nhiên hoặc propane.

Từ lâu, loại khí này đã được Tổ chức Y tế Thế giới xếp vào nhóm chất gây ung thư. Tuy nhiên, trong môi trường sống hằng ngày, ít ai ngờ rằng benzen lại có thể xuất hiện ngay trong căn bếp của chính mình.

Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã khảo sát 87 ngôi nhà đang sử dụng bếp gas, đo lường mức benzen phát thải, mô phỏng đường lan truyền của khí trong không gian kín và mô hình hóa các tác động đến sức khỏe lâu dài.

Kết quả cho thấy, ở những căn hộ nhỏ với thông gió hạn chế, lượng benzen tích tụ có thể vượt xa mức cho phép của WHO – đặc biệt tại các khu vực sinh hoạt như phòng ngủ.

Một trong những phát hiện đáng lo ngại nhất là sự chênh lệch nguy cơ giữa người lớn và trẻ nhỏ. Theo mô hình tính toán, trẻ em sống trong nhà có bếp gas phát thải benzen cao sẽ đối mặt với nguy cơ ung thư suốt đời cao hơn người lớn tới 1,85 lần.

Điều này là do trẻ có nhịp thở nhanh hơn và cơ thể nhỏ hơn, khiến cùng một lượng benzen gây ảnh hưởng nghiêm trọng hơn.

Cụ thể, nếu căn hộ rơi vào nhóm 5% có mức phát thải benzen cao nhất, nguy cơ mắc ung thư do hít phải khí độc trong phòng ngủ là từ 1,92 – 12,03 ca trên một triệu ở trẻ em – cao vượt ngưỡng an toàn WHO đề xuất là 1/1.000.000.

Tuy nhiên, không phải mọi ngôi nhà có bếp gas đều nguy hiểm như nhau. Nguy cơ phụ thuộc vào:

• Diện tích và kết cấu nhà ở: Căn hộ nhỏ, ít cửa sổ, trần thấp dễ tích tụ khí độc hơn.

• Hệ thống thông gió: Có sử dụng máy hút mùi hay không, cửa sổ có mở thường xuyên không.

• Thói quen sử dụng bếp: Tần suất nấu nướng, thời gian bật bếp kéo dài bao lâu.

• Vị trí đặt bếp: Gần phòng ngủ hay khu sinh hoạt chính cũng làm tăng khả năng benzen lan rộng.

Có thể giảm rủi ro không? Câu trả lời là có!

Tin tốt là những nguy cơ này hoàn toàn có thể được giảm thiểu bằng những thay đổi đơn giản:

• Tăng cường thông gió: Mở cửa sổ, bật quạt thông gió hoặc sử dụng máy hút mùi khi nấu ăn.

• Hạn chế dùng bếp gas: Ưu tiên nấu bằng bếp điện từ hoặc bếp hồng ngoại khi có thể.

• Tránh đun nấu lâu trong không gian kín: Không nên bật bếp liên tục hàng giờ trong khi không mở cửa.

• Không đặt bếp quá gần phòng ngủ: Hạn chế tối đa khả năng khí độc lan sang khu vực nghỉ ngơi.

Các nhà khoa học nhấn mạnh: trung bình, người Mỹ dành đến 90% thời gian trong không gian kín. Với xu hướng làm việc tại nhà ngày càng phổ biến, con số này chỉ có thể tăng.

Vì vậy, việc kiểm soát chất lượng không khí trong nhà – đặc biệt là tại khu vực bếp – cần được chú trọng như cách chúng ta lo lắng về ô nhiễm môi trường bên ngoài.

“Chúng ta thường nói về bụi mịn, khí thải xe hay nhà máy, nhưng lại bỏ quên rằng ngay trong nhà mình – ở căn bếp thân thuộc nhất – cũng có thể tồn tại mối nguy gây ung thư,” các nhà nghiên cứu nhấn mạnh.

Dù phát hiện này đáng lo, nó không có nghĩa chúng ta phải vứt bỏ bếp gas ngay lập tức. Điều quan trọng là nhận thức rõ nguy cơ, điều chỉnh thói quen sử dụng và cải thiện điều kiện thông gió trong gia đình.

Với vài thay đổi nhỏ, bạn có thể bảo vệ chính mình – và quan trọng hơn – bảo vệ sức khỏe của con trẻ trong ngôi nhà của bạn.

Nghiên cứu được đăng tải trên Journal of Hazardous Materials