Đối phó sốt xuất huyết khi mưa trái mùa như thế nào?

Sốt xuất huyết bùng phát khi mưa trái mùa vì mưa tạo ra các ổ nước đọng, khiến vật dụng chứa nước, tạo điều kiện lý tưởng cho trứng muỗi nở và phát triển mạnh mẽ.

Từ đầu năm đến nay, nhiều thành phố lớn tại Việt Nam như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ… liên tục ghi nhận những cơn mưa trái mùa bất thường. Theo chuyên gia, biến đổi khí hậu làm gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan như La Nina, dẫn đến mưa trái mùa xuất hiện nhiều hơn và độ ẩm không khí tăng cao. Sự thay đổi của thời tiết không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt, giao thông mà còn tạo điều kiện phát triển thuận lợi cho muỗi vằn – thủ phạm chính truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue.

Theo thống kê từ Cục Phòng bệnh, chỉ trong 2 tháng đầu năm 2025 , TP.HCM đã ghi nhận 4.231 ca sốt xuất huyết Dengue, tăng 125,3% so với cùng kỳ năm 2024 dù chưa vào mùa mưa. Tình hình miền Bắc cũng đáng báo động khi trong đợt rét đầu năm 2025, Hà Nội vẫn ghi nhận 137 ca mắc.

Điều này đặt ra bài toán cấp thiết trong việc chủ động phòng chống dịch bệnh, không phân biệt thời điểm. Để đối phó với sốt xuất huyết khi mưa trái mùa chúng ta cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau đây.

Diệt trừ nơi sinh sản của muỗi

Muỗi ưa thích những nơi có độ ẩm cao, đọng nước và ít ánh sáng. Chúng thường chọn các vật chứa nước sạch như chum, vại, chai, lọ…làm địa điểm sinh sản lý tưởng vì giúp trứng nở nhanh hơn. Những nơi dễ đọng nước như hố ga, bể phốt, máng xối, giếng nước bỏ hoang, nơi cây cối rậm rạp, khu vực ít dọn dẹp…muỗi cũng sinh sôi mạnh mẽ.

Do đó, người dân nên thường xuyên lau chùi, thau rửa, đậy kín các vật dụng chứa nước, lật úp hoặc loại bỏ bớt nếu như không dùng. Cần chủ động dọn dẹp khu vực quanh nhà, thường xuyên thay nước bình hoa, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, loại bỏ các vật liệu phế thải, hốc nước tự nhiên. Đối với các bể nước lớn, cây cảnh thủy sinh, hòn non bộ…người dân có thể thả cá bảy màu, cá lia thia để diệt lăng quăng, bọ gậy.

Che chắn bảo vệ khỏi muỗi

Dù là ban ngày hay ban đêm, khi ngủ nên sử dụng màn/mùng che chắn để tránh bị muỗi đốt. Ngoài ra, việc mặc quần áo dài tay cũng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với muỗi, đặc biệt vào sáng sớm và chập tối – thời điểm muỗi vằn hoạt động mạnh nhất.

Trong sinh hoạt hàng ngày, có thể sử dụng kem chống muỗi ngoài da, nhang muỗi hoặc bình xịt muỗi, vợt điện muỗi ở những khu vực có nguy cơ cao. Để hạn chế muỗi xâm nhập vào nhà, người dân có thể lắp đặt lưới chống muỗi ở cửa sổ và cửa ra vào, giúp bảo vệ không gian sống mà không cần sử dụng quá nhiều hóa chất.

Sử dụng hóa chất diệt muỗi đúng cách

Khi dịch sốt xuất huyết gia tăng, phun thuốc diệt muỗi là biện pháp quan trọng giúp kiểm soát sự lây lan. Tuy nhiên, cần phối hợp theo kế hoạch của địa phương hoặc thực hiện theo khuyến cáo của cơ quan y tế để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Đặc biệt, các góc tối, gầm giường, gầm bàn và những nơi muỗi thường trú ẩn nên được xịt côn trùng định kỳ để tiêu diệt muỗi một cách triệt để.

Ngoài ra, người dân có thể sử dụng các phương pháp tự nhiên để xua đuổi muỗi, như tinh dầu sả, bạc hà hoặc chanh.

Tăng cường đề kháng phòng chống sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết chưa có thuốc trị đặc hiệu. Hiện nay, tiêm vắc xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả được Bộ Y tế nước ta, CDC Mỹ và WHO khuyến cáo. Vắc xin ngừa sốt xuất huyết do hãng Takeda sản xuất (vắc xin Qdenga) đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam. Đây là vắc xin được sử dụng tại nhiều quốc gia và có hiệu quả lên đến 80%.

Một cơ thể khỏe mạnh với hệ miễn dịch tốt sẽ giúp giảm nhẹ triệu chứng nếu không may bị nhiễm bệnh. Vậy nên, mọi người cần chủ động xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung thực phẩm giàu vitamin C như cam, chanh, bưởi giúp tăng sức đề kháng.

Bên cạnh đó, cần uống đủ nước, ăn các thực phẩm giàu sắt để giảm nguy cơ xuất huyết. Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên cũng là cách giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và chống lại virus Dengue hiệu quả hơn.

Tìm hiểu thêm về: Vắc xin phòng sốt xuất huyết được Bộ Y tế cấp phép 

Theo dõi sớm, xử lý kịp thời

Nếu có các triệu chứng nghi ngờ như sốt cao đột ngột, đau đầu, phát ban, ói máu, khó thở, thở nhanh, đi ngoài phân đen, chảy máu cam hoặc chảy máu chân răng, cần nhanh chóng đến ngay cơ sở y tế để thăm khám. Tuyệt đối không tự ý truyền dịch hoặc sử dụng thuốc hạ sốt vì chúng có thể làm tình trạng trở nặng.

Chủ động cập nhật các thông tin dịch tễ từ cơ quan y tế để kịp thời áp dụng biện pháp phòng tránh phù hợp. Đồng thời, mỗi cá nhân nên tích cực tham gia vào các chiến dịch diệt lăng quăng, bọ gậy và các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch của địa phương để nâng cao nhận thức và bảo vệ mọi người xung quanh.

Kết luận

Trong buổi tọa đàm “Phòng tránh sốt xuất huyết: Những giải pháp nào hiệu quả” được tổ chức vào cuối năm 2024, GS. TS. Vũ Sinh Nam – Cố vấn cấp cao về Sốt xuất huyết, Viện vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Tổng thư ký Hội Y học Dự phòng Việt Nam đã nhận định công tác phòng, chống sốt xuất huyết tại Việt Nam vẫn rất khó để có thể giải quyết triệt để.

Vậy nên, mỗi người dân cần chủ động ý thức phòng ngừa và phối hợp chặt chẽ với cơ quan y tế để giúp kiểm soát, ngăn chặn dịch bệnh một cách tốt nhất. Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, hãy bảo vệ sức khỏe của bản thân, người thân và cả cộng đồng.

Có thể bạn sẽ quan tâm: Sốt xuất huyết cần lưu ý gì để tránh nhiễm trùng nặng?

Nguồn: Tổng hợp