Chai nhựa mang mác an toàn “không chứa BPA” chưa chắc đã an toàn

Các chuyên gia từ lâu đã ca ngợi chai nước nhựa “không chứa BPA” là an toàn hơn cho sức khỏe con người, nhưng một nghiên cứu mới cảnh báo rằng điều này có thể không đúng.

BPA – hay bisphenol A – là một hóa chất thường được sử dụng trong nhựa và đã được biết đến là gây rối loạn hormone trong cơ thể, dẫn đến các vấn đề về sinh sản, phát triển giới tính và nhiều vấn đề khác. Ngoài chai nước, BPA còn xuất hiện trong túi rác, hộp đựng thực phẩm và đồ uống, dụng cụ ăn uống và các sản phẩm khác.

Khi công chúng ngày càng lo ngại về tác hại của BPA, các nhà sản xuất đã thay thế bằng các loại bisphenol khác được quảng cáo là “an toàn hơn”. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu mới đây, hai loại thay thế được sử dụng rộng rãi nhất là bisphenol S (BPS) và bisphenol F (BPF), thực chất lại có cách hoạt động gần như giống hệt với hóa chất độc hại mà chúng được thiết kế để thay thế.

Phát hiện mới về hóa chất mệnh danh an toàn hơn thay thế BPA

Kết quả nghiên cứu cho thấy các hóa chất thay thế này không kém phần nguy hiểm, gây rối loạn hormone và dẫn đến các tác động xấu tương tự. Theo nhà nghiên cứu José Villalaín từ Đại học Miguel Hernández ở Tây Ban Nha: “Việc sử dụng các loại bisphenol này nên được ngừng lại vì những rủi ro mà chúng có thể gây ra cho sức khỏe con người và động vật”.

Villalaín là một giáo sư hóa sinh và sinh học phân tử, đã sử dụng mô phỏng máy tính để quan sát cách BPA, BPF và BPS tương tác với màng tế bào. Hiểu cách các bisphenol này tương tác với màng tế bào là điều quan trọng để hiểu chúng ảnh hưởng đến sức khỏe con người như thế nào.

Màng tế bào là lớp bảo vệ bao quanh tế bào của con người, kiểm soát các hóa chất có thể đi vào và ra. Khi các hóa chất độc hại như BPA xâm nhập vào màng này, chúng có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe và chức năng của tế bào.

Villalaín đã mô phỏng 12 hệ thống khác nhau, mỗi hệ thống có lượng và cách sắp xếp các hóa chất khác nhau, cùng với một mô hình màng tế bào có độ phức tạp gần giống thực tế. Ông đã chạy mỗi mô phỏng trong 1.000 nano giây, theo dõi chuyển động của từng phân tử và cách chúng tương tác với nhau.

Kết quả nghiên cứu cho thấy sự tương đồng đáng kinh ngạc giữa cách BPA, BPF và BPS tương tác với màng tế bào mô phỏng.

Lời cảnh báo từ nghiên cứu

• Cả ba hóa chất đều tập trung tại một vị trí ngay bên dưới bề mặt màng tế bào, có độ sâu bằng vài nguyên tử.
• Chúng đều làm màng tế bào trở nên linh hoạt hơn và tạo thành các cụm khi xuất hiện ở nồng độ cao.

Hành vi tạo cụm này đặc biệt đáng lo ngại vì nó có thể ảnh hưởng đến chức năng của tế bào. Thông thường, cơ thể con người sẽ đào thải bisphenol trong vòng 24 đến 48 giờ. Tuy nhiên, do các hóa chất này xuất hiện trong rất nhiều sản phẩm mà con người sử dụng hàng ngày, cơ thể liên tục bị phơi nhiễm.

Việc phơi nhiễm lâu dài có thể dẫn đến sự tích tụ các hóa chất độc hại này trong cơ quan, mô và tế bào. Villalaín cho biết: “Do bisphenol có xu hướng tích tụ trong pha lipid (phần màng tế bào nơi các phân tử vận chuyển và tín hiệu hóa học đi vào và ra tế bào nằm), nồng độ bisphenol trong màng sinh học có thể trở nên đáng kể.”

Nghiên cứu này bổ sung vào một lượng lớn bằng chứng đang ngày càng tăng, cho thấy các hóa chất thay thế này có thể là “những lựa chọn thay thế đáng tiếc.”

Mặc dù nghiên cứu này không cung cấp bằng chứng trực tiếp về tác động có hại của BPF và BPS trên con người, nhưng hành vi giống hệt BPA là một dấu hiệu mạnh mẽ rằng ba hóa chất này có thể gây ra các ảnh hưởng sức khỏe tương tự.

Do đó, nghiên cứu của Villalaín kêu gọi cần tiến hành thêm các nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tác động của các hóa chất thay thế này đối với sức khỏe con người.

Nguồn tổng hợp