Ngồi xe to chưa chắc đã an toàn bằng xe nhỏ khi gặp tai nạn!

Nhiều người quan niệm rằng, ngồi trong chiếc xe lớn hơn sẽ bảo vệ chúng ta tốt hơn trong một vụ va chạm trực diện. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới từ Viện Bảo hiểm An toàn Đường cao tốc Mỹ (IIHS) cho thấy quan niệm “xe càng to càng an toàn” chỉ đúng đến một mức độ nhất định.

Với những xe có trọng lượng thấp hơn mức trung bình của thị trường, cứ thêm khoảng 227 kg (500 pound) vào trọng lượng xe, nguy cơ tử vong của người ngồi trong xe giảm đáng kể. Nhưng, đến khi xe đạt trọng lượng trung bình, lợi ích về an toàn gần như không tăng thêm dù xe có nặng hơn đi chăng nữa.

Ngược lại, việc gia tăng 227 kg ở một chiếc xe nhẹ hơn mức trung bình hầu như không làm tăng nguy cơ cho các phương tiện khác. Nhưng nếu một xe đã nặng hơn mức trung bình tiếp tục tăng thêm trọng lượng, nguy cơ đối với người trong các phương tiện khác sẽ tăng cao.

Theo chủ tịch IIHS (đơn vị nghiên cứu) ông David Harkey, cho biếtP: “Quan niệm phổ biến của người Mỹ là xe càng lớn thì sẽ càng an toàn, và xe lớn hơn nữa thì càng tốt. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu này chứng minh điều đó không còn đúng nữa – không phải đối với người ngồi trên xe khác và cũng không phải đối với chính người ngồi trên những chiếc xe lớn.”

IIHS đã nghiên cứu khả năng tương thích trong va chạm – tức là cách các loại xe khác nhau ảnh hưởng đến mức độ an toàn của người ngồi trên xe trong nhiều năm. Trong nghiên cứu mới này, các nhà khoa học đã phân tích các vụ va chạm giữa những xe sản xuất từ 1 đến 4 năm trước, bao gồm ô tô con, SUV và xe bán tải.

Họ xem xét hai giai đoạn: từ 2011-2016 và 2017-2022, tính toán tỷ lệ tử vong của tài xế trong các vụ va chạm, dựa trên số năm đăng ký của xe.

Mức độ an toàn giữa các loại xe có sự thay đổi

Nhìn chung, các nhà nghiên cứu nhận thấy khả năng tương thích giữa các loại xe đã được cải thiện đáng kể – xu hướng này lần đầu được IIHS ghi nhận vào năm 2011 và được phân tích lại vào năm 2019.

Trong nhiều năm, SUV và xe bán tải gây nguy hiểm cao cho người đi ô tô con, một phần do thiết kế cũ không cho phép chúng hấp thụ lực va chạm hiệu quả. Khi SUV hoặc xe bán tải đâm vào ô tô con, chúng thường vượt qua vùng hấp thụ lực của xe nhỏ hơn và tác động trực tiếp lên khoang hành khách.

Từ năm 2009, dưới sự thúc đẩy của IIHS, các hãng xe đã tự nguyện điều chỉnh thiết kế đầu xe SUV và xe bán tải để căn chỉnh tốt hơn với cấu trúc hấp thụ va chạm của ô tô con. Đồng thời, các dòng xe nhỏ hơn cũng được gia cố khung sườn và bổ sung túi khí bên để bảo vệ người ngồi trong các vụ va chạm ngang (T-bone crashes). Nhờ những cải tiến này, SUV và xe bán tải giờ đây ít gây nguy hiểm hơn so với trước đây.

Với những chiếc SUV nặng trên 2,3 tấn, trước năm 2017, chúng khiến người trong ô tô con có nguy cơ tử vong cao hơn 90% so với khi ô tô con va chạm với nhau. Nhưng từ 2017-2022, con số này giảm còn 20%.

Xe bán tải cũng cải thiện đáng kể về khả năng tương thích với ô tô con, nhưng chúng vẫn nguy hiểm hơn. Giai đoạn 2011-2016, xe bán tải khiến tài xế ô tô con có nguy cơ tử vong cao gấp 2,5 lần so với khi hai ô tô con va chạm. Đến 2017-2022, tỷ lệ này giảm còn gần gấp đôi.

Tuy nhiên, khi khả năng hấp thụ lực va chạm đã được cải thiện, yếu tố trọng lượng lại trở thành vấn đề chính. Xe bán tải vẫn là mối đe dọa lớn với ô tô con do chúng ngày càng nặng hơn.

Lợi ích của trọng lượng xe – và rủi ro đối với phương tiện khác

Nghiên cứu cho thấy, đối với những chiếc xe có trọng lượng dưới mức trung bình, tức khoảng 1,8 tấn, cứ mỗi 227 kg tăng thêm sẽ giúp giảm 17 ca tử vong trên mỗi triệu lượt đăng ký xe, trong khi chỉ làm tăng 1 ca tử vong đối với xe khác trong vụ va chạm.

Nhưng với xe bán tải nặng hơn mức trung bình, cứ mỗi 227 kg tăng thêm, tỷ lệ tử vong của tài xế chỉ giảm đi 1, nhưng lại khiến tỷ lệ tử vong của người ngồi trong xe con khi va chạm tăng lên 7.

Những chiếc xe nặng hơn mức trung bình có xu hướng va chạm với xe nhẹ hơn, và ngược lại. Nghiên cứu này cho thấy việc chọn một chiếc xe quá nặng không giúp bạn an toàn hơn mà chỉ làm tăng nguy cơ cho người khác.

Xu hướng xe cỡ lớn đang thay đổi

Trong những năm gần đây, trọng lượng trung bình của ô tô tại Mỹ đã tăng nhẹ, từ 3.277 pound (1,48 tấn) trong giai đoạn 2011-2016 lên 3.308 pound (1,5 tấn) trong giai đoạn 2017-2022, đưa ô tô con tiến gần hơn đến mức trung bình 4.000 pound của toàn bộ xe cá nhân.

Đồng thời, tỷ lệ SUV nặng trên 5.000 pound đã giảm từ 11% (2011-2016) xuống còn 7,4% (2017-2022), phản ánh xu hướng các hãng xe giảm kích thước SUV.

Tuy nhiên, xe bán tải lại đi theo hướng ngược lại: tỷ lệ xe nặng trên 4.000 pound tăng từ 91% lên 97% trong cùng thời kỳ.

Kết luận: Chuyển sang xe nhẹ hơn có thể cứu sống nhiều người

Ông David Harkey, Chủ tịch IIHS, nhận định: “Thật đáng mừng khi ô tô con và SUV ngày càng có trọng lượng tương đồng hơn. Tuy nhiên, nếu xe bán tải cũng giảm trọng lượng, lợi ích an toàn sẽ còn lớn hơn – đặc biệt khi nhiều người mua xe bán tải không thực sự cần chở hàng nặng.”

Nghiên cứu này một lần nữa khẳng định rằng xe càng to không có nghĩa là càng an toàn. Trong khi xe SUV và bán tải đã bớt nguy hiểm hơn nhờ cải tiến thiết kế, thì việc kiểm soát trọng lượng xe – thay vì tiếp tục làm xe to hơn – mới là chìa khóa giúp bảo vệ cả người lái lẫn những người khác trên đường.

Theo IIHS