Việt Nam có tỉ lệ trẻ em béo phì tăng nhanh nhất Đông Nam Á

Tỉ lệ béo phì ở trẻ tăng gần gấp đôi sau một thập kỷ

Dữ liệu từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy, tỷ lệ thừa cân và béo phì ở trẻ từ 5 đến 19 tuổi tại Việt Nam đã tăng từ 8,5% năm 2010 lên 19% vào năm 2020. Riêng ở khu vực thành thị, con số này lên tới 26,8%.

Đặc biệt, tại TP.HCM, tỷ lệ béo phì ở thanh thiếu niên đã vượt mốc 50%. Hà Nội cũng ghi nhận tỷ lệ trên 41%. So với các nước Đông Nam Á khác, nơi tỷ lệ tăng trung bình 10–20% mỗi năm, Việt Nam đang có mức tăng cao nhất khu vực với 38%.

Béo phì dẫn tới nhiều bệnh lý nghiêm trọng

Béo phì không chỉ khiến trẻ em tự ti về ngoại hình mà còn là nguy cơ dẫn đến hàng loạt bệnh mạn tính như:

• Tiểu đường tuýp 2
• Tăng huyết áp, tim mạch
• Ung thư, rối loạn giấc ngủ
• Trầm cảm, suy giảm chức năng sinh lý
• Biến chứng thai sản ở nữ giới trưởng thành

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), béo phì là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu.

Rào cản trong điều trị: Từ tâm lý đến kỳ thị xã hội

Một khảo sát tại Việt Nam với 1.000 người béo phì và 200 nhân viên y tế cho thấy nhiều rào cản khiến điều trị chưa hiệu quả:

• Thiếu vận động: 63% người béo phì và 86% bác sĩ nhận định đây là nguyên nhân phổ biến.
• Thiếu động lực: ảnh hưởng đến 60% bệnh nhân và 80% bác sĩ trong quá trình điều trị.
• Kỳ thị xã hội: 30% người béo phì và 59% bác sĩ cho rằng định kiến làm giảm chất lượng các mối quan hệ.
• Rào cản tâm lý: Gần 50% người bệnh thấy xấu hổ khi được hỏi về cân nặng, khiến 40% bác sĩ e ngại trò chuyện thẳng thắn.

PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng khoa Ngoại tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết: “Dù béo phì đã được công nhận là bệnh mạn tính, nhưng điều này chưa phản ánh đúng trong nghiên cứu và thực hành lâm sàng tại Việt Nam.”

Giải pháp cần tiếp cận đa ngành

Bác sĩ Georgia Rigas – chuyên gia về béo phì từ Úc khẳng định: “Quản lý béo phì không đơn giản là giảm cân.” Theo bà, yếu tố di truyền chiếm tới 40–70% nguy cơ béo phì, do đó điều trị cần tập trung vào:

• Nâng cao chất lượng sống
• Giảm biến chứng
• Phục hồi chức năng vận động
• Hỗ trợ tâm lý và dinh dưỡng phù hợp

Các chuyên gia khuyến cáo rằng việc điều trị hiệu quả cần sự phối hợp đa ngành giữa bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, chuyên gia tâm lý và cả gia đình.

Béo phì ở trẻ em không còn là vấn đề của riêng cá nhân hay gia đình, mà là một bài toán sức khỏe cộng đồng. Chúng ta cần nhìn nhận đúng, hành động sớm và điều trị bài bản để bảo vệ thế hệ tương lai ngay từ hôm nay.