Vì sao trẻ được khuyến nghị tiêm vắc xin viêm gan B ngay sau sinh?
Tiêm vắc xin phòng ngừa viêm gan B cho trẻ sơ sinh liệu có an toàn không?
Một nhóm cố vấn vắc xin độc lập của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ đang thảo luận về vắc xin viêm gan B trong tuần này.
Sau các phiên trình bày về bệnh viêm gan B và độ an toàn của vắc xin, Ủy ban Tư vấn về Thực hành Tiêm chủng (ACIP) dự kiến bỏ phiếu về việc có tiếp tục khuyến nghị tiêm vắc xin viêm gan B cho tất cả trẻ sơ sinh hay không.
Viêm gan B là gì?
Viêm gan B là tình trạng viêm nhiễm ở gan do vi rút gây ra. Sau khi mắc viêm gan B cấp tính, nhiều người trưởng thành có thể đào thải vi rút. Tuy vậy, giai đoạn cấp tính có thể tiến triển thành viêm gan B mạn tính.
Tình trạng mạn tính được ghi nhận liên quan đến nguy cơ cao hơn mắc ung thư gan, suy gan và xơ gan. Người sống chung với viêm gan B mạn tính có khả năng tử vong sớm tăng từ 70% - 85%.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhiễm vi rút viêm gan B có nhiều nguy cơ diễn biến thành bệnh mạn tính nhanh chóng. Khoảng 90% trẻ nhiễm vi rút trong giai đoạn sơ sinh tiến triển thành bệnh mạn tính. Tỉ lệ này ở nhóm từ 1 - 5 tuổi là khoảng 30%.
Viêm gan B lây truyền như thế nào?
Vi rút viêm gan B có khả năng lây nhiễm cao, nó sẽ lây nhiễm từ máu, tinh dịch hoặc từ dịch cơ thể của người nhiễm sang người chưa nhiễm.
Một số yếu tố về hành vi và tình trạng sức khỏe làm tăng rủi ro phơi nhiễm như tiêm chích chất gây nghiện hoặc quan hệ tình dục.
Tuy nhiên, bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh viêm gan B. Vi rút cũng có thể lây nhiễm trong quá trình sinh nở qua sinh thường hoặc sinh mổ.
Viêm gan B phổ biến như thế nào?
Có nhiều người mắc bệnh viêm gan B không có triệu chứng và hơn một nửa trong số họ không biết mình đang nhiễm vi rút.
Dữ liệu mới nhất của CDC ghi nhận khoảng 2.200 ca viêm gan B cấp mới trong năm 2023, nhưng ước tính số ca thực tế cao hơn khoảng sáu lần, gần 14.400 ca.
CDC cũng ước tính có khoảng 640.000 người trưởng thành tại Mỹ sống chung với viêm gan B mạn tính.
Trên toàn cầu, WHO cho biết có khoảng 254 triệu người đang sống với viêm gan B mạn tính, với hơn 1.2 triệu ca nhiễm mới mỗi năm.
Viêm gan B có điều trị được không?
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị cho viêm gan B cấp tính, nhưng có một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị viêm gan B mạn tính.
Việc điều trị trong giai đoạn mạn tính thường kéo dài suốt đời và chưa có biện pháp chữa khỏi hoàn toàn.
Có thể bạn quan tâm bài viết: Thai phụ viêm gan B cần làm gì để phòng bệnh cho thai nhi?
Nên phòng ngừa viêm gan B cho trẻ ngay sau sinh
Tiêm vắc xin là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa viêm gan B. Vắc xin giúp tạo miễn dịch bảo vệ ở trẻ sơ sinh và duy trì hiệu lực ngay sau khi đã trưởng thành.
Phần lớn người mắc viêm gan B nhiễm từ khi còn nhỏ do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. CDC hiện đang khuyến nghị tiêm vắc xin cho trẻ ngay sau sinh, trước khi trẻ rời bệnh viện.
Trẻ sơ sinh thường được tiêm ba mũi ngừa viêm gan B. Tổng quan bằng chứng của Vaccine Integrity Project (Dự án tính toàn vẹn của vắc xin) cho thấy 95% trẻ khỏe mạnh có đủ khả năng chống lại vi rút sau khi tiêm đầy đủ 3 mũi vắc xin.
Tiêm chủng phòng ngừa cũng đã được chứng minh có thể giảm gần 70% nguy cơ nhiễm vi rút ở trẻ sơ sinh có mẹ bị viêm gan B. Theo dữ liệu của CDC, hơn 90% người tiêm đầy đủ có bằng chứng bảo vệ sau 30 năm.
Khuyến nghị tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh bắt đầu từ năm 1991. Chiến lược này góp phần giảm số ca mắc ở trẻ từ khoảng 18.000 ca mỗi năm xuống còn ước tính khoảng 20 ca mỗi năm.
Một số nhóm phản đối vắc xin từng đặt câu hỏi về mức độ cần thiết và an toàn dù nhiều bằng chứng đã củng cố hiệu quả của chương trình tiêm chủng này.
Tuy phụ nữ mang thai được xét nghiệm viêm gan B trong ba tháng đầu, nhưng việc này không bảo đảm phát hiện đầy đủ trường hợp nhiễm mới sau thời điểm xét nghiệm. Xét nghiệm ở mẹ cũng không thể tránh được nguy cơ trẻ tiếp xúc với người chăm sóc mang vi rút viêm gan B.
Tại cuộc họp ACIP, tiến sĩ Sandra Fryhofer cho rằng mức độ phát hiện mẹ mang vi rút chưa đạt yêu cầu và cần cải thiện. Bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ trẻ sơ sinh trong giai đoạn hậu sản. Theo các chuyên gia bệnh truyền nhiễm, tiêm vắc xin cho toàn bộ trẻ ngay sau sinh sẽ giúp tạo ra lớp bảo vệ cần thiết khi kết quả sàng lọc từ mẹ có thể bỏ sót.
Vắc xin viêm gan B có an toàn không?
Tổng quan của Vaccine Integrity Project cho thấy việc tiêm vắc xin ngay sau sinh đã được chứng minh an toàn. Các phản ứng ghi nhận chủ yếu thuộc mức độ nhẹ đến trung bình như sưng đỏ tại vị trí tiêm hoặc sốt nhẹ. Không có báo cáo cho thấy vắc xin làm tăng các biến cố bất lợi nghiêm trọng đe dọa tính mạng.
Tiến sĩ Anthony Fiore, chuyên gia bệnh truyền nhiễm và cựu quan chức CDC, nhận định đây là loại vắc xin có mức độ an toàn cao. Hệ thống giám sát an toàn vắc xin tại Mỹ đã theo dõi nhiều mối lo ngại xoay quanh phản ứng sốt và các tình trạng sức khỏe khác, nhưng chưa ghi nhận bằng chứng nào liên quan đến hậu quả lâu dài. Trong khi đó, hậu quả của viêm gan B mạn tính được ghi nhận nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Tóm lại
Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm có khả năng gây tổn thương gan nghiêm trọng và diễn tiến thành xơ gan hoặc ung thư gan. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dễ chuyển sang giai đoạn mạn tính hơn, vì vậy vắc xin được xem là biện pháp bảo vệ quan trọng ngay từ lúc mới chào đời.
Nhiều dữ liệu cho thấy vắc xin viêm gan B tạo miễn dịch hiệu quả, giảm nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con và duy trì tác dụng trong thời gian dài.
Các đánh giá khoa học cũng ghi nhận mức độ an toàn cao với những phản ứng nhẹ tại vị trí tiêm. Những yếu tố này là cơ sở để các chuyên gia tiếp tục xem xét và duy trì khuyến nghị tiêm vắc xin ngay sau sinh như một lớp bảo vệ sớm cho trẻ.
