Phim kinh dị như là một chiếc hộp Pandora, dù bạn sợ hãi nhưng lại chẳng thể kiềm lòng để mở bộ phim ấy. Tại sao não bộ của chúng ta lại cố tình tìm kiếm một trải nghiệm được thiết kế để làm nó hoảng loạn?

Hãy cùng Doctor247 bóc trần sự thật trong những ngày cận kề Halloween này nhé.

Tâm lý học giải thích về hành vi 'tìm kiếm' nỗi sợ qua phim kinh dị

Để giải thích cho tâm lý chủ động tìm kiếm nỗi sợ, các nhà tâm lý học đưa ra hai lý do chính sau: trải nghiệm nỗi sợ trong vùng an toàn và thỏa mãn sự tò mò đen tối.

Được trải nghiệm nỗi sợ trong vùng an toàn

Đây là lý do quan trọng nhất. Chúng ta thích cảm giác sợ hãi, nhưng chỉ khi chúng ta biết chắc mình an toàn và có quyền kiểm soát.

Bộ phim kinh dị giống như một "phòng thí nghiệm nỗi sợ". Con quỷ có thể đang bò trườn trên màn hình, nhưng nó bị nhốt sau tấm kính.

Bạn có thể nhắm mắt, tắt TV, hoặc rời khỏi rạp bất cứ lúc nào. Chính cảm giác an toàn trong nguy hiểm này tạo ra sự sảng khoái.

Thỏa mãn sự tò mò 'đen tối'

Con người luôn tò mò về những điều cấm kỵ: cái chết, cái ác, sự hỗn loạn. Tại sao kẻ giết người lại hành động như vậy? Điều gì xảy ra khi một thế lực siêu nhiên xuất hiện?

Phim kinh dị là cách an toàn nhất để chúng ta "nhìn trộm" vào mặt tối của xã hội và bản chất con người mà không phải chịu bất kỳ hậu quả đạo đức hay pháp lý nào. Nó cho phép chúng ta khám phá những góc khuất đó trong một môi trường được kiểm soát.

Điều gì đang diễn ra bên trong bạn khi đối diện với nỗi sợ?

Nỗi sợ không đơn thuần chỉ là cảm xúc mà là một cú lừa hóa học cực kỳ ngoạn mục.

Khi não bộ của bạn tiếp nhận một mối đe dọa dù biết là giả, nó lập tức kích hoạt cơ chế sinh tồn nguyên thủy: Fight or Flight (tạm dịch là: Chiến đấu hay Bỏ chạy), khiến cơ thể xuất hiện những phản ứng sinh lý liên quan đến nỗi sợ.

Theo Harvard Health Publishing, trong khoảnh khắc sợ hãi, hệ thần kinh giao cảm được khởi động, ra tín hiệu cho tuyến thượng thận tiết ra các hormone chính gồm adrenaline (epinephrine) và norepinephrine.

Adrenaline làm tim đập nhanh hơn, hơi thở gấp gáp, đồng tử giãn rộng và máu được dồn về cơ bắp, giúp bạn “chuẩn bị chiến đấu” dù chỉ đang ngồi trên ghế sofa.

Cùng lúc, norepinephrine tăng cường sự tập trung và cảnh giác, khiến các giác quan như thính giác và thị giác trở nên nhạy hơn, đó là lý do vì sao bạn cảm nhận mọi âm thanh rùng rợn trong phim rõ hơn bình thường.

Nếu tình huống sợ hãi kéo dài hơn vài giây, cortisol tiết ra để duy trì phản ứng này. Cortisol giúp tăng lượng đường trong máu, cung cấp năng lượng cho cơ thể và tạm thời ức chế phản ứng miễn dịch để dồn lực “sống còn”.

Điều thú vị là, cùng với adrenaline và cortisol, não cũng tiết ra endorphins - các peptide tự nhiên giúp giảm đau và làm dịu cảm giác căng thẳng. Nhờ endorphins, cơ thể xuất hiện cảm giác “rùng mình nhưng vẫn thích thú”, tương tự hiệu ứng sau khi vận động mạnh.

Bên cạnh đó, dopamine - chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến khoái cảm cũng được giải phóng. Đây là lý do khiến bạn dù sợ hãi nhưng vẫn thấy “thích sợ”, bởi dopamine gắn liền với cảm giác thưởng và hưng phấn khi vượt qua căng thẳng trong môi trường an toàn.

Tất cả diễn ra trong một vòng lặp vừa căng thẳng vừa thú vị, khiến trải nghiệm xem phim kinh dị trở thành một “cuộc phiêu lưu cảm xúc” trong phạm vi an toàn.

Văn hóa sợ ma độc lạ tại Việt Nam

Tại Việt Nam, dù nhiều người vẫn cảm thấy sợ khi xem phim kinh dị nhưng văn hóa nghe truyện ma lại là một nét đặc sắc rất riêng. Nếu bạn bè quốc tế biết đến, hẳn họ sẽ không khỏi trầm trồ.

Giới trẻ Việt có sợ cũng phải sợ cùng nhau

Xem phim kinh dị một mình, hai mình thì có thể là đáng sợ, nhưng xem cùng một nhóm bạn thì trải nghiệm đó lại biến thành một cuộc vui.

Trong khoảng thời gian phát sóng series "Chuyện Ma MỘT NÉN NHANG SS7" của diễn viên Huỳnh Lập đã có những tình huống dở khóc dở cười diễn ra.

Những em học sinh sử dụng tivi của lớp để xem truyện ma chung trong giờ nghỉ, hay cả văn phòng cùng tập trung vào một chiếc điện thoại chỉ để nghe truyện ma chung cho đỡ sợ. Thậm chí, nhiều bạn trẻ thuê phòng karaoke chỉ để nghe truyện ma "Một nén nhang".

Những tình huống này cũng khiến cho Huỳnh Lập dở khóc dở cười. Vui vì anh biết có nhiều người đang chờ đón series của anh phát sóng mỗi tuần. Nhưng khóc vì nhiều người xem chung một máy như vậy thì anh chỉ được một view thôi. Thậm chí, anh còn lên clip để nhờ cộng đồng mạng có coi chung thì coi đi coi lại nhiều lần giúp anh để được tăng lượt xem.

Nghe truyện ma lúc đi ngủ hoặc trong lúc làm việc

Nếu xem phim kinh dị là một hành động chủ động tìm kiếm nỗi sợ, thì việc nghe truyện ma lúc đi ngủ hay làm việc lại là một cấp độ hoàn toàn khác.

Nghe truyện ma khi đi ngủ chỉ là vì giọng người kể dễ ru ngủ. Giọng kể chuyện ma thường có nhịp điệu đều đặn, trầm và ổn định. Đối với não bộ, đây là một dạng tiếng ồn trắng (white noise) quen thuộc, giúp ngăn chặn các suy nghĩ linh tinh xen vào và đưa bạn vào giấc ngủ.

Một câu chuyện ma với tình tiết kịch tính sẽ "neo" phần não "dễ bị phân tâm" của bạn lại. Nó cung cấp vừa đủ sự kích thích để giữ bạn tỉnh táo, nhưng không đủ để bạn hoàn toàn xao lãng khỏi công việc. Hoặc đôi khi chuyện ma là một dạng podcast giúp ngăn cách bạn khỏi tiếng ồn văn phòng

Việc bạn sợ nhưng vẫn thích xem phim kinh dị không phải là một điều gì kì lạ, bạn chỉ thích cái cảm giác vượt qua được nỗi sợ trong vùng an toàn. Nhưng bạn hãy chọn một bộ phim vừa phải trong mức chịu đựng của mình để có một trải nghiệm thú vị chứ không bị ám ảnh mỗi khi nhắm mắt đi ngủ nhé.