U lympho - Khi ung thư bắt nguồn từ chính hệ miễn dịch
Khi hệ miễn dịch - tấm là chắn cuối cùng của cơ thể con người trước bệnh tật - "nổi loạn", chúng sẽ có thể dẫn đến một loại ung thư vô cùng nguy hiểm mà ít ai biết đến: U lympho.
Ngày 15/9 hàng năm được chọn là ngày Nâng cao Nhận thức U lympho Thế giới (World Lymphoma Awareness Day)
U Lympho là gì?
Khi nhắc đến ung thư, nhiều người thường nghĩ ngay đến những cái tên như ung thư gan, phổi hay vú... Nhưng có một loại ung thư ít phổ biến hơn, được xếp vào nhóm bệnh hiếm, mang tên u lympho hay còn gọi là ung thư hạch bạch huyết.
Bệnh này xuất phát từ hệ bạch huyết - một phần của hệ miễn dịch có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể trước virus và vi khuẩn. Khi các tế bào bạch huyết mang tên lympho đột ngột phát triển mất kiểm soát, chúng sẽ hình thành khối u, gây nên căn bệnh nguy hiểm này.
U lympho có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng thường được phát hiện ở người trưởng thành và người lớn tuổi. Trên thế giới, tỉ lệ mắc bệnh này thấp hơn nhiều so với các ung thư phổ biến khác, vì vậy nó được xếp vào nhóm bệnh hiếm.
Ở Việt Nam, theo số liệu của Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, tỷ lệ phát hiện u lympho chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong tổng số ca ung thư, nhưng mức độ nguy hiểm thì không hề nhỏ.
Triệu chứng ban đầu không rõ ràng
Điều khiến bệnh dễ bị bỏ qua đó là vì những triệu chứng ban đầu của nó không rõ ràng.
Người bệnh thường chỉ nhận thấy hạch nổi ở cổ, nách hay bẹn, nhưng lại không đau nên dễ chủ quan. Kèm theo đó có thể là các biểu hiện mơ hồ như sốt nhẹ kéo dài, ra mồ hôi trộm ban đêm, sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân, mệt mỏi hoặc chán ăn.
Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi hạch ngày càng to hoặc bắt đầu gây chèn ép, ảnh hưởng đến hô hấp, tiêu hóa hay gan mật.
Vẫn chưa biết được nguyên nhân gây ra
Về nguyên nhân, đến nay y học vẫn chưa xác định chính xác vì sao tế bào lympho lại biến đổi thành ung thư.
Tuy nhiên, các nhà khoa học ghi nhận một số yếu tố nguy cơ như: hệ miễn dịch suy yếu, nhiễm một số loại virus (như EBV, HIV), tiền sử gia đình có người mắc bệnh, hoặc tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại. Dù vậy, không có yếu tố nào mang tính “chắc chắn”, bởi nhiều bệnh nhân u lympho không có tiền sử đặc biệt nào.
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ thường phải kết hợp nhiều bước: thăm khám hạch, làm xét nghiệm máu, chụp cắt lớp để xem mức độ lan rộng, và quan trọng nhất là sinh thiết hạch - tức lấy một mẫu mô hạch để soi dưới kính hiển vi.
Kết quả sẽ cho biết bệnh nhân mắc loại u lympho nào, bởi bệnh lại chia thành hai nhóm chính: Hodgkin (ít gặp) và không Hodgkin (chiếm đa số). Việc phân loại này rất quan trọng để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Phương thức điều trị
Tin đáng mừng là u lympho, dù nguy hiểm, không đồng nghĩa với “án tử”. Với sự phát triển của y học, các phương pháp điều trị như hóa trị, xạ trị, liệu pháp miễn dịch hay ghép tế bào gốc đã giúp nhiều bệnh nhân có thể sống khỏe lâu dài, thậm chí khỏi bệnh hoàn toàn nếu được phát hiện sớm. Tỉ lệ chữa khỏi ở một số thể u lympho Hodgkin có thể lên tới 80 – 90%. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn hoặc bệnh thuộc dạng ác tính cao, việc điều trị sẽ khó khăn hơn.
Với tính chất là một bệnh hiếm, u lympho chưa được nhiều người chú ý đúng mức. Chính vì vậy, việc nâng cao nhận thức là vô cùng cần thiết. Khi thấy hạch nổi bất thường, đặc biệt là hạch không đau và tồn tại nhiều tuần, hoặc có kèm theo sụt cân, sốt kéo dài, người dân nên đi khám sớm. Đừng nghĩ rằng chỉ là “hạch phản ứng thông thường” rồi bỏ qua, bởi chẩn đoán sớm chính là chìa khóa để chữa trị thành công.
Đối với cộng đồng, hiểu được căn bệnh này, nhận biết những dấu hiệu cảnh báo và chủ động thăm khám khi cần thiết chính là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.
