Triệu chứng và cơ chế gây sốc phản vệ?

Gần đây, trường hợp về một thanh niên ở tử vong nghi do sốc phản về tại Phú Thọ làm xôn xao dư luận về công tác xét nghiệm. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn thông tin cụ thể về sốc phản vệ.

Sốc phản vệ là một dạng phản ứng dị ứng nghiêm trọng có khả năng đe dọa đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Tình trạng này có thể phát sinh ngay lập tức, trong vài giây hoặc vài phút, sau khi cơ thể tiếp xúc với chất gây dị ứng (dị nguyên) như thuốc, thực phẩm, côn trùng cắn, hay nhựa mủ. Mặc dù không phải mọi trường hợp dị ứng đều dẫn đến sốc phản vệ, nhưng khi phản ứng xảy ra, nó có thể gây khó thở, tụt huyết áp nhanh chóng, và cần được cấp cứu ngay.

Mặc dù tỷ lệ sốc phản vệ khác nhau giữa các khu vực, số liệu từ châu Âu cho thấy khoảng 4-5 ca trên 10.000 dân mắc phải mỗi năm. Tại Mỹ, con số này cao hơn, với khoảng 58,9 ca trên 100.000 dân. Ở Việt Nam, dù chưa có số liệu chính thức, nhưng các trường hợp sốc phản vệ, đặc biệt là do côn trùng cắn hoặc thuốc, được ghi nhận dẫn đến nhiều ca tử vong.

Triệu chứng của sốc phản vệ thường xuất hiện nhanh chóng sau khi tiếp xúc với dị nguyên. Các dấu hiệu ban đầu có thể bao gồm cảm giác chóng mặt, xây xẩm, đổ mồ hôi nhiều, phát ban da, buồn nôn, và nhịp tim nhanh nhưng yếu. Nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc thở, mất ý thức và đối mặt với nguy cơ tử vong do tim ngừng đập hoặc đường thở bị tắc nghẽn.

Phản ứng dị ứng có thể được chia thành bốn loại: phản ứng qua trung gian IgE (tuýp I), không phụ thuộc vào IgE (tuýp II và III), và phản ứng không liên quan đến miễn dịch (tuýp IV). Trong số này, phần lớn các trường hợp sốc phản vệ là do phản ứng qua trung gian IgE. Khi cơ thể tiếp xúc lần đầu với dị nguyên, thường không có triệu chứng. Tuy nhiên, khi tiếp xúc lại, các kháng thể IgE sẽ kích hoạt một loạt các phản ứng miễn dịch, dẫn đến sự giải phóng các chất trung gian như histamine. Đây là chất gây ra các triệu chứng nghiêm trọng của sốc phản vệ, bao gồm sưng cổ họng, khó thở và tụt huyết áp.

Ngoài phản ứng qua IgE, một số trường hợp sốc phản vệ còn xảy ra mà không có sự tham gia của kháng thể IgE. Các phản ứng này có thể liên quan đến kháng thể IgG hoặc do các yếu tố bên ngoài như thuốc, độc tố, hoặc các yếu tố vật lý. Các phản ứng này tuy ít phổ biến hơn nhưng cũng có thể gây ra những tình trạng nguy hiểm không kém, bao gồm khó thở và tụt huyết áp.

Trong một số trường hợp hiếm, sốc phản vệ có thể xảy ra mà không có sự tham gia của hệ miễn dịch. Các yếu tố bên ngoài như thuốc, nhiễm trùng hoặc tác động vật lý có thể kích hoạt sự phân hủy của tế bào mast, dẫn đến tình trạng phản vệ mà không cần sự hiện diện của kháng thể.

Trong bài viết tiếp theo, Doctor247 sẽ tiếp tục cung cấp cho bạn thông tin về nguyên nhân cũng như cách xử lý khi gặp sốc phản vệ.

Nguồn tổng hợp