Tờ hóa đơn giấy có thể chứa chất độc hơn cả những gì bạn từng nghe

Gần đây, trên mạng xã hội – đặc biệt là TikTok – lan truyền cảnh báo về việc hóa đơn giấy có chứa bisphenol A (BPA), một chất có thể ảnh hưởng đến nội tiết, khả năng sinh sản và thậm chí gây ung thư. Liệu lo lắng này có cơ sở?

Khi tờ hóa đơn giấy trở thành vật thể nghi vấn

Trong một video nổi bật trên Instagram với hơn 300 nghìn lượt like, bác sĩ Tania Elliot – một influencer có nền tảng y khoa – đã dùng kẹp gỗ để cầm tờ hóa đơn, cảnh báo rằng chúng chứa BPA, một chất có thể thấm qua da người. Cô còn khuyên không nên chạm tay trực tiếp vào hóa đơn.

Thật ra, các nhà khoa học đã xác nhận rằng tuyên bố này không hoàn toàn sai. Trước đây, phần lớn hóa đơn giấy được in trên giấy nhiệt có lớp phủ chứa BPA – chất được biết đến là gây rối loạn nội tiết tố bằng cách bắt chước hormone estrogen. Estrogen kiểm soát rất nhiều chức năng trong cơ thể, từ phát triển giới tính đến chuyển hóa và hoạt động của não bộ.

Chính vì khả năng “giả dạng hormone”, BPA có thể làm rối loạn quá trình trao đổi chất, gây kháng insulin, béo phì, vô sinh và thậm chí tăng nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính.

BPA rút lui, nhưng BPS liệu có an toàn hơn?

Trong 10 năm trở lại đây, nhiều nhà bán lẻ đã chuyển sang dùng bisphenol S (BPS) thay cho BPA để giảm rủi ro. Tuy nhiên, theo các chuyên gia như tiến sĩ Andrea Gore (Đại học Texas), BPS lại có cơ chế hoạt động gần như tương tự BPA – và có thể gây ra những ảnh hưởng giống nhau.

Một nghiên cứu năm 2023 trên 571 hóa đơn tại Mỹ cho thấy: chỉ 1% còn chứa BPA, nhưng đến 85% có mặt BPS.

Điều đáng lo là các nghiên cứu trên động vật và người đều cho thấy BPS có thể làm suy giảm khả năng sinh sản, tăng nguy cơ tiểu đường thai kỳ, gây béo phì và tổn thương mạch máu. Thậm chí, California đã chính thức liệt kê BPS là chất gây độc sinh sản cho cả nam và nữ.

Vậy có nên lo lắng nếu cầm hóa đơn?

Theo các nhà khoa học, cả BPA và BPS đều có thể thấm qua da, đặc biệt nếu tiếp xúc lâu. Tuy nhiên, bạn không cần quá lo nếu chỉ cầm hóa đơn trong vài giây – vì hóa chất không hấp thụ tức thì mà cần vài giờ để thấm vào máu.

Tuy nhiên, nếu bạn làm việc trong môi trường tiếp xúc nhiều với hóa đơn (ví dụ như thu ngân), nên đeo găng tay nitrile để giảm phơi nhiễm.

Đặc biệt lưu ý: không dùng nước rửa tay chứa cồn sau khi cầm hóa đơn, vì nó làm tăng tốc độ hấp thụ các chất này qua da.

Ngoài ra, nên hạn chế để hóa đơn tiếp xúc với quần áo, ví tiền hay nơi trẻ em có thể chạm vào. Khi không cần nữa, hãy vứt bỏ ngay – đừng để chúng nằm trong túi áo hoặc giỏ xách lâu dài.

Nếu được chọn, hãy nhận hóa đơn điện tử thay vì giấy. Đây không chỉ là cách bảo vệ bản thân mà còn là hành động có trách nhiệm với những người làm việc mỗi ngày tiếp xúc với hàng nghìn tờ hóa đơn.

Tóm lại, hóa đơn giấy không phải là “chất độc chết người tức thì”, nhưng chứa những hóa chất mà cơ thể có thể hấp thụ và tích tụ theo thời gian. Trong khi các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu thêm về mức độ an toàn của BPS, tốt hơn hết là chúng ta nên chủ động hạn chế tiếp xúc khi có thể.