Tiếng khóc của em bé có thể khiến người lớn nóng mặt theo đúng nghĩa đen
Ai từng nghe tiếng trẻ con khóc chắc đều hiểu cảm giác bối rối, sốt ruột hoặc thậm chí… đỏ cả mặt.
Khi tiếng khóc không chỉ “ồn” mà còn làm cơ thể phản ứng thật sự
Theo một nghiên cứu mới, đó không chỉ là cảm giác. Cơ thể người lớn thật sự nóng lên khi nghe tiếng con trẻ khóc, đặc biệt là những tiếng khóc thể hiện sự đau đớn. Các nhà khoa học cho rằng, đây có thể là phản xạ tự nhiên giúp người lớn lập tức hành động để bảo vệ trẻ.
Tiếng khóc chính là “vũ khí giao tiếp” mạnh nhất của trẻ sơ sinh. Khi chưa biết nói, khóc là cách duy nhất để chúng thông báo rằng: có điều gì đó không ổn.
Điều thú vị là tiếng khóc do đau đớn được tạo ra khác hẳn tiếng khóc do sự khó chịu nhẹ. Sự hỗn loạn trong âm thanh, với cao độ biến đổi và âm thanh không hòa hợp là đặc điểm cho thấy trẻ đang rất đau.
Những âm thanh hỗn loạn này được gọi là hiện tượng phi tuyến (NLP - nonlinear phenomena), một thuật ngữ trong âm học. Trẻ tạo ra loại âm thanh này bằng cách co mạnh lồng ngực và đẩy luồng khí áp suất cao qua dây thanh âm, khiến tiếng khóc trở nên gắt, chói tai và không thể bỏ qua.
Điều này khiến cha mẹ, dù không có kiến thức chuyên môn, vẫn dễ dàng nhận ra đâu là tiếng khóc “nhè nhẹ”, đâu là tiếng khóc thực sự nguy hiểm. Tuy nhiên, cách cơ thể chúng ta phân biệt và phản ứng với các mức độ khóc vẫn còn là câu hỏi lớn trong khoa học.
Cơ thể phản ứng nhiệt độ khi nghe trẻ khóc như thế nào?
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học từ Đại học Jean Monnet và Đại học Saint-Etienne (Pháp) muốn tìm hiểu sâu hơn về tác động của tiếng khóc lên hệ thần kinh tự động ở người lớn. Đây là phần của hệ thần kinh điều khiển các chức năng vô thức như nhịp tim, hơi thở và tiêu hóa.
Họ tuyển chọn 41 người trưởng thành, gồm cả nam và nữ, với độ tuổi trung bình 35 và hầu như không có kinh nghiệm chăm sóc trẻ nhỏ. Những người này nghe 23 bản ghi âm tiếng khóc của 16 em bé trong hai bối cảnh khác nhau: khó chịu nhẹ khi tắm và đau đớn khi tiêm vắc-xin.
Trong lúc những người tham gia nghe từng đoạn âm thanh, camera nhiệt theo dõi sự thay đổi nhiệt độ vùng mặt của họ. Việc tăng nhiệt độ mặt được xem là phản ứng sinh lý tự động của cơ thể khi cảm xúc được kích hoạt mạnh. Sau khi nghe xong, những người tham gia cũng được hỏi xem họ cảm nhận tiếng khóc thuộc loại đau đớn hay chỉ khó chịu.
Kết quả cho thấy tiếng khóc có chứa mức độ NLP càng cao thì gương mặt người nghe càng nóng lên mạnh hơn. Điều này chứng minh tiếng khóc đau đớn của trẻ không chỉ tác động đến tâm lý mà còn tạo ra phản ứng sinh học rõ rệt trong cơ thể người lớn.
Phản ứng mạnh là như nhau ở cả nam và nữ
Một điểm đáng chú ý là cả đàn ông và phụ nữ trong nghiên cứu đều có phản ứng nhiệt độ tương tự nhau. Điều này củng cố các nghiên cứu trước đó cho thấy nam giới cũng nhạy cảm với tiếng khóc đau đớn của trẻ, không kém gì nữ giới.
Các nhà khoa học cho rằng, phản ứng này có thể mang tính bản năng của con người, được hình thành để đảm bảo sự sống còn cho trẻ sơ sinh. Khi nghe tiếng khóc dữ dội, cơ thể người lớn vô thức “bật chế độ hành động”, đẩy nhiệt độ và nhịp sinh học lên như một tín hiệu để quay sang hỗ trợ trẻ ngay lập tức.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cũng thừa nhận rằng thí nghiệm này vẫn còn sơ bộ. Một phần vì những người tham gia không phải cha mẹ hoặc người có kinh nghiệm chăm sóc trẻ, nên phản ứng sinh lý của họ không nhất thiết giống những người đã nuôi con. Trải nghiệm thực tế có thể khiến phản ứng của cơ thể khác đi.
Ngoài ra, bản ghi âm tiếng khóc trong nghiên cứu là âm thanh tự nhiên, chứa nhiều âm thanh lẫn lộn. Các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác loại NLP nào là nguyên nhân trực tiếp khiến cơ thể nóng lên, hay chính sự kết hợp của nhiều yếu tố âm thanh gây ra hiệu ứng mạnh mẽ này.
Việc hiểu rõ hơn về cách tiếng khóc kích hoạt hệ thần kinh con người cũng có thể giúp cải thiện việc chăm sóc trẻ sơ sinh, đặc biệt trong các môi trường như bệnh viện hoặc trung tâm chăm sóc trẻ nhỏ. Nó cũng gợi mở thêm nhiều câu hỏi thú vị về cách âm thanh tác động đến cảm xúc và sinh lý của chúng ta.
Dù vẫn cần thêm nghiên cứu để làm rõ từng yếu tố âm thanh và mức độ trải nghiệm của người nghe, một điều đã rõ ràng: tiếng khóc của trẻ không chỉ “chạm vào cảm xúc”, mà còn chạm vào sinh học của con người theo đúng nghĩa đen.
