Thuốc điều trị sốt rét cho trẻ sơ sinh lần đầu được phê duyệt

Lấp khoảng trống điều trị cho những bệnh nhân nhỏ nhất

Loại thuốc mới có tên Coartem Baby (hay Riamet Baby) vừa được cơ quan quản lý y tế Swissmedic chấp thuận sử dụng cho trẻ nặng từ 2kg đến dưới 5kg - đối tượng mà trước nay chưa có thuốc đặc hiệu.

Đây là thành quả hợp tác giữa tổ chức phi lợi nhuận Medicines for Malaria Venture và hãng dược Novartis. Thuốc chứa hai hoạt chất artemether và lumefantrine, vốn đã được dùng rộng rãi để điều trị sốt rét cho người lớn và trẻ lớn, nhưng chưa từng có dạng phù hợp cho trẻ sơ sinh nhẹ cân.

Điểm đặc biệt là thuốc được điều chế dưới dạng viên hòa tan, có thể pha trực tiếp với sữa mẹ, hương vị anh đào ngọt dịu, dễ cho trẻ uống. Điều này sẽ giúp việc điều trị ở vùng sâu vùng xa, nơi thiếu cơ sở y tế, trở nên khả thi hơn.

Sốt rét - mối đe dọa chưa được kiểm soát

Theo báo cáo mới nhất của WHO, năm 2023 ghi nhận 263 triệu ca sốt rét và gần 600.000 ca tử vong, trong đó trẻ dưới 5 tuổi chiếm đến 76% ở khu vực châu Phi. Dù có thể phòng và điều trị, bệnh sốt rét vẫn là nguyên nhân tử vong hàng đầu với trẻ nhỏ.

Trước đây, nhiều người tin rằng trẻ sơ sinh được bảo vệ nhờ kháng thể từ mẹ truyền. Nhưng thực tế cho thấy, nhiều trẻ dưới 6 tháng tuổi vẫn mắc sốt rét và có thể tử vong chỉ với mức ký sinh trùng rất thấp. Việc thiếu thuốc phù hợp khiến các gia đình phải tự nghiền viên, chia liều, hoặc đưa trẻ đến bệnh viện - điều không phải lúc nào cũng khả thi ở các quốc gia kém phát triển.

Coartem Baby ra đời để khắc phục khoảng trống ấy. Thuốc hiện đã được triển khai cấp phép phối hợp cùng 8 quốc gia châu Phi, với mục tiêu phê duyệt trong vòng 90 ngày để sớm đưa vào sử dụng.

Hy vọng mới trong cuộc chiến dài hạn

Tổng giám đốc Novartis cho biết công ty sẽ phân phối thuốc trên tinh thần phi lợi nhuận tại những khu vực có dịch. Đây là phần mở rộng cam kết 30 năm của tập đoàn trong việc đẩy lùi sốt rét.

Song song đó, WHO cũng đang triển khai tiêm vắc xin sốt rét tại 19 quốc gia châu Phi - một chiến dịch được đánh giá là “chưa từng có tiền lệ”.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng các công cụ y tế - từ màn chống muỗi đến thuốc - vẫn chưa tiếp cận được hết những người cần nhất, phần lớn vì thiếu ngân sách và cơ sở hạ tầng y tế.

Trong tương lai, biến đổi khí hậu có thể khiến sốt rét mở rộng ra nhiều vùng hơn, với dự báo 5 tỷ người có nguy cơ nhiễm bệnh vào năm 2040. Điều này đòi hỏi các sáng kiến cấp tiến, bao gồm cả chỉnh sửa gene muỗi truyền bệnh, dù còn nhiều tranh cãi.

Việc có một loại thuốc điều trị sốt rét đầu tiên cho trẻ sơ sinh không chỉ là thành tựu y học, mà còn là bước tiến đạo đức trong chăm sóc y tế toàn cầu, đảm bảo không đứa trẻ nào bị bỏ lại phía sau chỉ vì quá nhỏ để được điều trị.