Có khi nào? [Kỳ 2]: Thói quen bừa bộn có liên hệ đến rối loạn lo âu

Một không gian lộn xộn không chỉ làm gia tăng cảm giác căng thẳng, mất kiểm soát mà còn có thể trở thành nguyên nhân chính khiến chúng ta rối loạn lo âu.

Rối loạn lo âu là gì?

Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA), rối loạn lo âu là một nhóm các rối loạn tâm lý, trong đó người mắc cảm thấy lo lắng quá mức và kéo dài về các tình huống hằng ngày hoặc những yếu tố cụ thể trong cuộc sống. Triệu chứng của rối loạn lo âu bao gồm căng thẳng, lo lắng quá mức, dễ bị kích thích, và gặp khó khăn trong việc kiểm soát suy nghĩ tiêu cực. Người mắc rối loạn lo âu thường có cảm giác mệt mỏi, khó ngủ, và có thể phát triển những vấn đề sức khỏe khác như nhức đầu hoặc đau cơ. Có nhiều dạng rối loạn lo âu, chẳng hạn như rối loạn lo âu tổng quát (GAD), rối loạn lo âu xã hội, hoặc chứng ám ảnh sợ hãi (phobia).

Thói quen bừa bộn ảnh hưởng đến tâm lý

Không gian bừa bộn có thể tạo cảm giác căng thẳng và mất kiểm soát. Theo một nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Stress của Mỹ (APA), không gian bừa bộn làm gia tăng sự căng thẳng và khiến người ta cảm thấy quá tải. Mỗi khi bước vào một căn phòng lộn xộn, não bộ phải xử lý thêm các thông tin không cần thiết, gây giảm khả năng tập trung và làm tăng cảm giác bất lực. Điều này làm tăng áp lực tinh thần và ảnh hưởng đến khả năng ra quyết định.

Bằng chứng từ một nghiên cứu khác do Đại học Princeton thực hiện cũng chỉ ra rằng môi trường làm việc bừa bộn làm giảm khả năng tập trung của não bộ và gây cảm giác mệt mỏi nhanh hơn. Khi phải sống trong một không gian lộn xộn, não bộ dễ bị quá tải và khó xử lý hiệu quả các nhiệm vụ trong ngày, từ đó làm gia tăng căng thẳng và lo âu.

Rối loạn lo âu lại tác động ngược làm chúng ta bừa bộn thêm?

Rối loạn lo âu có thể khiến việc duy trì không gian sống gọn gàng trở nên khó khăn hơn. Khi mắc chứng lo âu, người ta thường thiếu năng lượng và động lực để dọn dẹp hoặc tổ chức không gian sống. Điều này dẫn đến tình trạng bừa bộn tích tụ dần theo thời gian, tạo ra một vòng luẩn quẩn của sự căng thẳng và lo âu.

Một ví dụ là xu hướng giữ lại những đồ vật không cần thiết. Người mắc chứng lo âu có thể lo xa rằng họ sẽ cần đến những món đồ này trong tương lai, ngay cả khi khả năng sử dụng chúng là rất thấp. Đây là một biểu hiện của chứng rối loạn tích trữ, thường liên quan mật thiết đến lo âu. Nghiên cứu của Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) cho thấy rằng những người mắc chứng tích trữ thường có mức độ lo âu cao hơn so với người bình thường, và việc giữ lại đồ đạc là một cách để họ cảm thấy an toàn hơn trong tình huống tương lai không chắc chắn.

Điều này dẫn đến việc bừa bộn trở thành một vòng tròn luẩn quẩn: càng lo âu, người ta càng trì hoãn việc dọn dẹp, và không gian sống càng bừa bộn thì lo âu càng gia tăng.

Giải pháp cho “vòng luẩn quẩn”

Một trong những giải pháp hiệu quả nhất để thoát khỏi vòng luẩn quẩn này là dọn dẹp định kỳ. Dọn dẹp không chỉ giúp không gian sống trở nên thoáng đãng hơn mà còn mang lại cảm giác kiểm soát và tự tin. Nghiên cứu từ Đại học California đã chứng minh rằng những người sống trong môi trường ngăn nắp có mức độ căng thẳng thấp hơn so với những người sống trong môi trường bừa bộn. Việc duy trì không gian sống sạch sẽ có thể giúp giảm thiểu sự quá tải tâm lý và làm tăng cảm giác hài lòng trong cuộc sống.

Một chiến lược khác là thực hiện “luật 6 tháng”, tức là loại bỏ hoặc cho đi những vật dụng không được sử dụng trong vòng 6 tháng. Điều này giúp tránh việc tích trữ không cần thiết và làm giảm bớt sự lộn xộn trong không gian sống. Ngoài ra, việc tạo ra một thói quen dọn dẹp định kỳ sẽ giúp ngăn chặn việc bừa bộn tích tụ, từ đó giảm bớt căng thẳng do môi trường lộn xộn gây ra.

Khi không gian sống trở nên ngăn nắp hơn, chúng ta cũng cảm thấy có nhiều không gian tinh thần hơn để giải quyết các vấn đề khác trong cuộc sống. Cảm thấy thoải mái và dễ thở hơn khi sống trong môi trường sạch sẽ, giúp chúng ta vượt qua những căng thẳng và lo âu hàng ngày.

Mặc dù không phải tất cả những người bừa bộn đều bị rối loạn lo âu, nhưng mối liên hệ giữa hai vấn đề này là không thể phủ nhận. Sự bừa bộn có thể khiến tâm lý trở nên căng thẳng, trong khi lo âu lại dẫn đến việc trì hoãn và tích trữ đồ đạc không cần thiết. Việc duy trì thói quen dọn dẹp định kỳ không chỉ giúp tạo ra một không gian sống dễ chịu mà còn giúp chúng ta kiểm soát cảm xúc tốt hơn, từ đó cải thiện sức khỏe tinh thần.