Phát hiện tế bào mỡ có khả năng lưu lại “ký ức béo phì” khiến việc giảm cân khó khăn

Các khoa học đã phát hiện ra rằng, tế bào mỡ ở những người này có khả năng lưu lại “ký ức béo phì”, làm thay đổi cách chúng phản ứng với thức ăn trong nhiều năm, từ đó khiến giảm cân không hiệu quả.

“Trí nhớ” sinh học của tế bào mỡ

Có một sự thật rằng, với những người từng bị béo phì và đã cố gắng giảm cân thành công, họ vẫn sẽ luôn bị tăng cân nhanh hơn người bình thường. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra “trí nhớ sinh học” này sau khi phân tích tế bào mỡ từ những người béo phì trước và sau khi họ giảm cân nhờ phẫu thuật giảm béo. Những mẫu tế bào này được so sánh với tế bào mỡ từ những người khỏe mạnh chưa từng béo phì.

Phân tích cho thấy các tế bào mỡ bị ảnh hưởng bởi béo phì theo cách làm thay đổi phản ứng của chúng với thức ăn trong nhiều năm. Trong các thí nghiệm, tế bào mỡ của người từng béo phì phát triển nhanh hơn bằng cách hấp thụ chất dinh dưỡng nhanh hơn.

Giáo sư Ferdinand von Meyenn, tác giả chính của nghiên cứu tại Viện Công nghệ Liên bang Zurich, cho biết: “Nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng một lý do khiến việc duy trì cân nặng sau khi giảm cân ban đầu trở nên khó khăn là do tế bào mỡ ghi nhớ trạng thái béo phì trước đây và có xu hướng trở về trạng thái này.”

Onng nói thêm: “Trí nhớ này dường như khiến tế bào phản ứng nhanh hơn – và có thể theo những cách không lành mạnh – với đường và axit béo.”

Thay đổi epigenetic và tác động lâu dài

Theo bài báo trên tạp chí Nature, các nhà khoa học mô tả rằng chuột từng béo phì tăng cân nhanh hơn những con khác khi được cho ăn chế độ giàu chất béo, cho thấy sự thay đổi trong trao đổi chất khiến chúng dễ tăng cân hơn. Tuy nhiên, trí nhớ béo phì ở tế bào mỡ không phải là nguyên nhân duy nhất. Các nhà khoa học nghi ngờ rằng một trí nhớ tương tự cũng tồn tại trong tế bào não, ảnh hưởng đến lượng thức ăn động vật tiêu thụ và năng lượng chúng tiêu hao.

Tiến sĩ Laura Hinte, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích: “Về mặt tiến hóa, điều này rất hợp lý. Con người và các loài động vật khác đã thích nghi để bảo vệ cân nặng cơ thể hơn là giảm cân, bởi vì thiếu hụt thực phẩm từng là một thách thức phổ biến trong lịch sử.”

Hy vọng cho tương lai

Gần hai phần ba người trưởng thành ở Anh bị thừa cân hoặc béo phì, và tình trạng này ảnh hưởng đến hơn một tỷ người trên toàn cầu. Béo phì tiêu tốn của NHS (Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh) 6,9 tỷ bảng mỗi năm và là nguyên nhân phòng ngừa lớn thứ hai của bệnh ung thư.

Tiến sĩ Daniel Castellano-Castillo, một nhà nghiên cứu khác, nhận xét: “Ở cấp độ xã hội, điều này có thể mang lại sự an ủi cho những cá nhân đang vật lộn với béo phì.” Ông cho rằng việc khó duy trì cân nặng có thể xuất phát từ trí nhớ tế bào “chống lại sự thay đổi.”

Nghiên cứu này có thể mở đường cho các chương trình quản lý cân nặng hiệu quả hơn, mặc dù trí nhớ tế bào mỡ có thể phai dần theo thời gian. Có khả năng việc duy trì cân nặng giảm trong thời gian đủ dài sẽ xóa đi trí nhớ này.

Giáo sư Henriette Kirchner tại Đại học Lübeck gọi phát hiện này là “rất hợp lý.” Bà chia sẻ: “Tôi tin rằng nó đóng vai trò quan trọng trong hiệu ứng yo-yo sau khi ăn kiêng. Nghiên cứu cho thấy rõ ràng rằng trí nhớ này càng khó xóa khi bạn béo phì càng lâu.”

Nếu biết chưa biết hiệu ứng yo-yo, thì đây là hiệu ứng mô tả quá trình ăn kiêng hay nhịn ăn không đúng cách để giảm cân, sau đó tăng cân và rồi lại ăn kiêng thêm lần nữa, nhưng rồi lại tiếp tục tăng cân như một vòng lặp đều đặn.

Nguồn tổng hợp