Sữa mẹ dùng cho người trưởng thành tiềm ẩn những rủi ro gì?
Nghiên cứu cho thấy, sữa mẹ dùng cho người trưởng thành không mang lại lợi ích rõ ràng và còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Những năm gần đây, mạng xã hội xuất hiện một trào lưu kỳ lạ: người trưởng thành tìm mua sữa mẹ để uống, tin rằng đây là “siêu thực phẩm” tự nhiên giúp tăng cơ, cải thiện miễn dịch hoặc hỗ trợ sinh lý. Có người còn thử pha sữa mẹ với cà phê, làm kem, thậm chí chế biến thành kẹo mút.
Tuy nhiên, một nghiên cứu đăng trên Journal of the Royal Society of Medicine (Anh, năm 2015) cho thấy: việc người lớn sử dụng sữa mẹ không chỉ thiếu căn cứ khoa học mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe.
Khi sữa mẹ trở thành “món hàng” cho người lớn
Ban đầu, sữa mẹ được chia sẻ với mục đích nhân đạo đó là hỗ trợ trẻ sơ sinh thiếu sữa mẹ. Nhưng khi phong trào ăn sạch và siêu thực phẩm lan rộng, nhiều người lớn bắt đầu tìm kiếm và lạm dụng sữa mẹ như một loại nước uống tăng lực tự nhiên.
Trên các diễn đàn thể hình, Paleo, CrossFit hay các cộng đồng yêu thích dinh dưỡng tự nhiên, người ta truyền tai nhau rằng sữa mẹ có thể giúp tăng cơ, hồi phục sau tập luyện và cải thiện sức khỏe tình dục.
Thậm chí, một số trang web còn cho phép người bán và người mua tự giao dịch, đăng hình, mô tả nguồn gốc và giá bán. Giá sữa mẹ dành cho người lớn thường cao gấp nhiều lần so với sữa bán cho trẻ sơ sinh và hầu hết được giao ở dạng sữa thô chưa qua tiệt trùng, bảo quản bằng đá khô hoặc đông lạnh.
Khoa học nói gì về lợi ích của sữa mẹ đối với người trưởng thành?
Theo nhóm nghiên cứu do Sarah Steele và các cộng sự thực hiện, không có bất kỳ nghiên cứu y học hay lâm sàng nào chứng minh rằng việc uống sữa mẹ mang lại lợi ích cho người trưởng thành. Trên thực tế, sữa mẹ được tạo ra để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ sơ sinh - giai đoạn mà hệ tiêu hóa, miễn dịch và chuyển hóa của con người còn rất khác so với người lớn.
Hàm lượng protein trong sữa mẹ thấp hơn đáng kể so với sữa bò hoặc sữa thực vật, trong khi đó lại không cung cấp đủ năng lượng và vi chất cần thiết cho người trưởng thành. Những hợp chất miễn dịch trong sữa mẹ có thể hữu ích trong nghiên cứu tế bào hoặc điều trị y học ở cấp độ phân tử, nhưng hoàn toàn không phát huy tác dụng khi được uống trực tiếp.
Nói cách khác, việc tin rằng sữa mẹ có thể giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng sức đề kháng hay phục hồi sau tập luyện là một hiểu lầm mang tính cảm tính hơn là dựa trên cơ sở khoa học.
Những người theo trào lưu này có thể đang tìm kiếm cảm giác "tự nhiên, nguyên bản”, nhưng thực chất lại đang bỏ qua những nguyên tắc an toàn và dinh dưỡng cơ bản.
Rủi ro tìm ẩn khi sữa mẹ dùng cho người trưởng thành
Một nghiên cứu được trích dẫn trong bài cho thấy có đến 93% mẫu sữa mẹ mua trực tuyến bị nhiễm vi khuẩn, trong đó 74% chứa vi khuẩn Gram âm - nhóm có thể gây viêm ruột, tiêu chảy hoặc nhiễm trùng nặng.
Nguyên nhân xuất phát từ việc dụng cụ hút sữa không được tiệt trùng đúng cách, sữa để quá lâu hoặc không được bảo quản lạnh liên tục. Quá trình vận chuyển kéo dài, thiếu điều kiện kiểm soát nhiệt độ cũng khiến sữa dễ hư hỏng.
Đáng lo ngại hơn, phần lớn người bán không có kiến thức y tế và sản phẩm không được kiểm định. Vì vậy, người mua thực chất đang uống một loại thực phẩm dễ nhiễm khuẩn, không có bất kỳ bảo chứng nào về an toàn vệ sinh.
Nguy cơ lây truyền virus và bệnh truyền nhiễm
Ngoài vi khuẩn, sữa mẹ chưa qua tiệt trùng có thể chứa nhiều loại virus nguy hiểm. Nghiên cứu cho thấy các mầm bệnh như cytomegalovirus (CMV), viêm gan B và C, HIV, virus HTLV hoặc giang mai đều có khả năng tồn tại trong sữa mẹ nếu người mẹ mang virus.
Nhiều bà mẹ cho rằng việc xét nghiệm trong thai kỳ là đủ, nhưng thực tế, các xét nghiệm chỉ phản ánh tình trạng sức khỏe tại thời điểm đó. Sau khi sinh, họ vẫn có thể nhiễm virus qua quan hệ tình dục hoặc các con đường khác mà không hề hay biết.
Nếu sữa được vắt ra và bán đi mà không qua kiểm tra định kỳ, người tiêu dùng sẽ đối mặt với nguy cơ phơi nhiễm các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm - một điều mà không ai có thể kiểm soát được qua những giao dịch trực tuyến.
Hóa chất, thuốc và chất kích thích có thể tồn dư trong sữa mẹ
Rủi ro không chỉ đến từ vi sinh vật mà còn đến từ các chất hóa học. Theo nhóm tác giả, sữa mẹ có thể chứa kim loại nặng, hợp chất hữu cơ bền hoặc các chất ô nhiễm môi trường tương tự như trong chuỗi thực phẩm. Nếu người mẹ sử dụng thuốc, rượu, nicotine hay caffeine, những chất này đều có thể truyền qua sữa.
Một vấn đề khác là bao bì đựng sữa. Nhiều người bán dùng chai lọ nhựa mua trên mạng, tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ Bisphenol A (BPA) - một chất tổng hợp bị cấm trong bình sữa trẻ em ở châu Âu và Canada vì liên quan đến rối loạn nội tiết.
Trong một số trường hợp, người bán còn pha loãng sữa bằng nước, sữa bò hoặc sữa đậu nành để tăng thể tích, khiến thành phần và độ an toàn càng không thể kiểm chứng.
Như vậy, loại siêu thực phẩm mà nhiều người tin tưởng thực chất lại có thể là hỗn hợp chứa vi khuẩn, hóa chất, thậm chí là tạp chất từ nguồn gốc không rõ ràng.
Dùng sữa mẹ thay bữa ăn có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng
Một số người chọn uống sữa mẹ thay cho bữa chính với niềm tin rằng đây là cách thanh lọc cơ thể hoặc ăn sạch tuyệt đối.
Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo rằng sữa mẹ không thể thay thế cho chế độ ăn cân bằng. Việc dùng thường xuyên có thể khiến cơ thể thiếu protein, vitamin và năng lượng cần thiết cho các hoạt động hàng ngày.
Sữa mẹ mua qua mạng không phù hợp cho dinh dưỡng của người trưởng thành và có thể gây hại nếu được sử dụng để thay thế chế độ ăn lành mạnh.
Nhóm tác giả của nghiên cứu khẳng định
Các chuyên gia khuyến nghị, người trưởng thành không nên tiêu thụ sữa mẹ khi không rõ nguồn gốc và tuyệt đối không mua hoặc trao đổi qua mạng cho mục đích cá nhân. Sữa mẹ chỉ nên dùng cho trẻ sơ sinh, dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và được bảo quản, xử lý đúng quy chuẩn y tế.
Tóm lại
Sữa mẹ là món quà quý giá của tự nhiên nhưng chỉ khi nó được sử dụng đúng mục đích nuôi dưỡng trẻ nhỏ. Với người trưởng thành, việc uống sữa mẹ, đặc biệt là loại mua qua mạng, không đem lại lợi ích sức khỏe rõ ràng mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm, nhiễm độc và mất cân bằng dinh dưỡng.
Trào lưu sử dụng sữa mẹ cho người lớn là một tín hiệu cảnh báo về sự thiếu hiểu biết trong xu hướng dinh dưỡng hiện nay.
