Rage bait là gì? Vì sao một bình luận vô lý cũng có thể chọc bạn chửi

Khi mạng xã hội trở thành chiến trường cảm xúc

Bạn đang lướt mạng để thư giãn, thì đột nhiên thấy một video nấu ăn phản cảm, một phát ngôn kỳ thị, hoặc một bài viết lan truyền thông tin sai lệch. Bạn biết rõ là mình ghét nội dung đó, biết rõ là điều đó sai sự thật, nhưng bạn lại không thể ngừng xem, để rồi nổi cơn thịnh nộ bằng những bình luận theo kiểu "mất kiểm soát hành vi". Cứ thế, bạn trở thành những con cá đã dính phải mồi câu.

Rage bait là loại nội dung được thiết kế có chủ đích để khiến bạn trở nên tức giận, phẫn nộ hoặc thấy bất công. Dù bạn phản ứng bằng phẫn nộ hay chê bai, sự tương tác đó vẫn khiến nội dung được lan truyền mạnh hơn, và người sáng tạo nội dung lại có thêm thu nhập.

Tại một số quốc gia như Mỹ, các nền tảng như TikTok có chương trình thưởng tiền cho người sáng tạo dựa trên lượng tương tác. Điều này khiến nhiều người cố tình tạo nội dung gây tranh cãi, vì giận dữ cũng là một hình thức… tương tác.

Chuyên gia tiếp thị Andréa Jones cho biết: “Một số người làm nội dung sẽ không ngần ngại sử dụng cảm xúc tiêu cực của người xem để tăng lượt xem. Càng tức giận, họ càng được trả nhiều tiền.”

Từ công thức nấu ăn “kinh dị”, âm thanh ASMR khiến người nghe nổi da gà, đến những phát ngôn kỳ thị, gây tranh cãi,... tất cả đều có thể là mồi câu tương tác trá hình.

“

Những comment nào càng mạnh miệng, càng cực đoan, ngôn từ càng bạo lực thì khả năng cao là càng không có não, vì nó là một con bot dùng để kích động

JVevermind

Tuy nhiên, điều đáng nói là những "rage bait" sẽ không chỉ dừng lại ở lợi ích cá nhân, nó còn được sử dụng như công cụ chính trị.

Theo Tiến sĩ Simon Copland (Đại học Quốc gia Úc), việc tạo ra tin giả, xuyên tạc thông tin nhằm kích động sự giận dữ có thể giúp điều hướng dư luận, thúc đẩy các mục tiêu chính trị, đặc biệt từ phía cực hữu.

Đáng lo ngại hơn, các nhóm yếu thế như phụ nữ, cộng đồng LGBTQ+, người nhập cư, người da màu thường trở thành “bia đỡ đạn” cho những chiến dịch kiểu này.

Hậu quả tâm lý của việc "tiêu thụ" rage bait

Chúng ta thường nghĩ rằng lướt mạng buổi tối giúp giải trí và thư giãn, nhưng nếu vô tình tiếp xúc với nội dung gây phẫn nộ, kết quả có thể hoàn toàn ngược lại.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Tâm lý học Úc Sara Quinn trong một lần chia sẻ với ABC, rage bait có thể dẫn đến cảm giác tức giận, bức xúc, thất vọng, thậm chí là vô vọng. Nếu tiếp xúc thường xuyên, nó gây kiệt sức tinh thần, hay còn gọi là “burnout”.

Tổ chức Y tế Thế giới khu vực châu Âu cũng cho biết hơn 1 trong 10 thanh thiếu niên có dấu hiệu lệ thuộc mạng xã hội, với hậu quả rõ ràng về mặt tâm lý.

Làm sao để tự cứu mình?

Đầu tiên, hãy tỉnh táo nhận diện rage bait.

Nếu nội dung làm bạn tức giận quá mức hoặc vô lý đến phi lý, hãy tạm dừng. Hỏi bản thân một câu hỏi đơn giản: “Người này có đang cố tình khiến mình phản ứng thái quá không?” Nếu có thì đừng cho họ thứ họ muốn.

Bạn cũng có thể kiểm tra hồ sơ người đăng để xem họ có liên tục tạo nội dung tương tự không. Nếu nghi ngờ có thông tin sai lệch, hãy tìm hiểu từ các nguồn đáng tin cậy.

Tốt nhất, hãy chủ động chặn, ẩn hoặc ngừng theo dõi những tài khoản gây tiêu cực. Việc giảm tương tác sẽ khiến thuật toán ít đưa nội dung đó vào dòng tin của bạn hơn.

Rage bait không phải là nội dung “ngẫu nhiên”. Nó được tính toán kỹ lưỡng để khai thác cảm xúc và tâm lý người dùng. Trong thế giới nơi mọi cú nhấp chuột đều bị theo dõi và biến thành dữ liệu, việc bảo vệ cảm xúc của mình vừa là quyền và cũng vừa là trách nhiệm của chính bạn.

Hãy ngắt kết nối khi cần, tìm lại niềm vui trong cuộc sống thực và đừng để mạng xã hội quyết định cảm xúc bạn mang theo mỗi ngày.