Tổng hợp những thay đổi lớn về chính sách y tế trong năm 2026
Từ 2026, nhiều quyền lợi BHYT và chính sách tiêm vắc xin được mở rộng, người dân cần nắm rõ để không bỏ lỡ.
- 1. Những đối tượng và trường sẽ được Bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh
- 1.1. Đối tượng được BHYT chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh
- 1.2. Trường hợp được BHYT chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh
- 2. Người dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần
- 3. Triển khai tiêm miễn phí vắc xin HPV và phế cầu cho trẻ
- 4. Thay đổi lớn trong việc chi trả lương, phụ cấp cho nhân viên y tế
1. Những đối tượng và trường sẽ được Bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh
Quốc hội Việt Nam thông qua Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc biệt nhằm tạo đột phá trong chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, với nhiều điểm mới liên quan trực tiếp đến quyền lợi BHYT.
Theo đó, Nhà nước sẽ tăng mức chi trả BHYT và mở rộng việc sử dụng Quỹ BHYT cho khám sàng lọc, chẩn đoán và điều trị sớm một số bệnh, theo lộ trình phù hợp với ngân sách và điều kiện kinh tế - xã hội.
1.1. Đối tượng được BHYT chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh
Người thuộc hộ cận nghèo và người từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sẽ được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi BHYT.
Nghị quyết cũng định hướng tăng mức hưởng BHYT cho các nhóm chính sách xã hội, người yếu thế, người thu nhập thấp, đồng thời mở rộng chi trả cho hoạt động phòng bệnh nhằm giảm gánh nặng chi phí y tế lâu dài.
Về dài hạn, từ 1/1/2030, Nhà nước sẽ triển khai miễn viện phí mức cơ bản trong phạm vi BHYT theo lộ trình.
1.2. Trường hợp được BHYT chi trả 100% chi phí khám, chữa bệnh
Theo quy định mới của Luật Bảo hiểm y tế, có 3 trường hợp đặc biệt mà người bệnh được BHYT chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh, áp dụng cho tất cả các nhóm tham gia BHYT.
Đây là các trường hợp người bệnh không phải cùng chi trả, nhằm giảm gánh nặng tài chính khi tiếp cận dịch vụ y tế.
Trường hợp thứ nhất là khi chi phí cho một lần khám chữa bệnh thấp hơn 15% mức lương cơ sở. Với mức lương cơ sở hiện hành, ngưỡng này tương đương 351.000 đồng mỗi lần khám.
Trường hợp thứ hai là khám chữa bệnh tại cơ sở khám chữa bệnh thuộc cấp ban đầu, bao gồm trạm y tế xã phường, cơ sở y học gia đình, trạm y tế quân dân y, trung tâm y tế cấp huyện hoạt động theo mô hình phòng khám, y tế cơ quan và các cơ sở khám chữa bệnh ban đầu trong quân đội, công an. Khi người bệnh khám chữa bệnh đúng tại các cơ sở này, BHYT sẽ thanh toán toàn bộ chi phí theo quy định.
Trường hợp thứ ba áp dụng với người tham gia BHYT từ đủ 5 năm liên tục trở lên và có số tiền cùng chi trả trong năm vượt quá 6 lần mức tham chiếu. Theo quy định áp dụng từ năm 2026, mức tham chiếu là 2.340.000 đồng, tương ứng ngưỡng cùng chi trả tối đa 14.040.000 đồng mỗi năm. Khi đã vượt ngưỡng này, BHYT sẽ chi trả 100% chi phí khám chữa bệnh cho các lần điều trị tiếp theo trong năm, thể hiện định hướng khuyến khích tham gia BHYT lâu dài và tăng vai trò chăm sóc sức khỏe ban đầu.
2. Người dân được khám sức khỏe định kỳ miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần
Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị nêu rõ nhiệm vụ, giải pháp triển khai khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí cho người dân ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên.
Từ năm 2026, tổ chức phối hợp giữa các hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, kiểm tra sức khỏe của học sinh, sinh viên, khám bệnh nghề nghiệp, khám sức khỏe cho người lao động theo quy định và khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế để khám bệnh miễn phí và hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân.
Chính sách y tế được định hướng chuyển từ trọng tâm khám chữa bệnh sang phòng bệnh chủ động, chú trọng bảo vệ và nâng cao sức khỏe toàn diện cho người dân theo suốt vòng đời. Ngày 7/4 hằng năm, trùng với Ngày Sức khỏe Thế giới, sẽ được chọn là “Ngày Sức khỏe toàn dân”.
3. Triển khai tiêm miễn phí vắc xin HPV và phế cầu cho trẻ
Từ năm 2026, vắc xin phế cầu và vắc xin HPV sẽ được đưa vào Chương trình tiêm chủng mở rộng, giúp trẻ em được tiêm miễn phí hai loại vắc xin có giá từ 1 - 2 triệu đồng mỗi liều. Việc triển khai sẽ bắt đầu theo hình thức thí điểm, trên một số địa bàn và nhóm đối tượng ưu tiên, trước khi đánh giá để xem xét mở rộng trên phạm vi toàn quốc.
Theo kế hoạch, vắc xin phế cầu dự kiến triển khai từ quý I/2026, còn vắc xin HPV dự kiến bắt đầu từ quý III hoặc IV/2026 do cần thời gian hoàn tất đấu thầu, nhập khẩu và kiểm định.
Giai đoạn 2026 - 2028, bốn tỉnh Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Đắk Lắk và Vĩnh Long được lựa chọn thí điểm tiêm miễn phí vắc xin HPV cho trẻ em gái 11 tuổi. Một số lô vắc xin đã được nhập về và đang trong quá trình kiểm định chất lượng.
Ngành y tế đánh giá việc bổ sung các vắc xin “giá trị cao” vào chương trình tiêm chủng miễn phí có ý nghĩa lớn trong tăng độ bao phủ miễn dịch cộng đồng, phòng ngừa nguy cơ dịch bệnh quay trở lại.
Mục tiêu đến năm 2030, tất cả các vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng đạt tỉ lệ bao phủ từ 95% trở lên trên toàn quốc, đi kèm các chiến dịch truyền thông và tiêm chủng bổ sung, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa và khu vực khó tiếp cận.
4. Thay đổi lớn trong việc chi trả lương, phụ cấp cho nhân viên y tế
Từ 1/1/2026, chế độ tiền lương và phụ cấp đối với nhân viên y tế sẽ có nhiều điều chỉnh quan trọng theo Nghị quyết 261/2025/QH15 vừa được Quốc hội Việt Nam thông qua. Chính sách mới tập trung nâng mức lương khởi điểm và tăng phụ cấp ưu đãi nghề, nhằm cải thiện thu nhập và thu hút, giữ chân nhân lực cho ngành y.
Theo nghị quyết, bác sĩ và dược sĩ khi được tuyển dụng vào chức danh nghề nghiệp tương ứng sẽ được xếp lương từ bậc 2, thay vì bậc 1 như quy định hiện hành. Quy định này áp dụng cho đến khi có chính sách tiền lương mới, giúp nâng thu nhập ban đầu cho đội ngũ bác sĩ, dược sĩ trong bối cảnh ngành y còn nhiều khó khăn về nhân lực.
Bên cạnh đó, phụ cấp ưu đãi nghề 100% sẽ được áp dụng cho nhân viên y tế trực tiếp làm chuyên môn ở các lĩnh vực đặc thù, áp lực cao như tâm thần, pháp y, pháp y tâm thần, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh. Nhân viên trạm y tế xã và y tế dự phòng cũng được hưởng phụ cấp cao, trong đó 100% nếu công tác tại vùng khó khăn, biên giới, hải đảo, các khu vực còn lại hưởng tối thiểu 70%. Các quy định này chính thức có hiệu lực từ 1/1/2026 và được kỳ vọng sẽ cải thiện đời sống nhân viên y tế, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người dân.