Nhiều người không mấy để tâm đến đôi giày khi đi làm việc vặt - đưa con đi học, mua đồ ở siêu thị hay ghé qua hiệu thuốc. Thế nhưng, đôi giày bạn chọn trong những khoảnh khắc đơn giản đó lại ảnh hưởng đến sức khỏe nhiều hơn bạn tưởng.

Giày dép không phù hợp có thể làm nặng thêm hoặc gây ra các vấn đề ở bàn chân như bunion (lệch ngón chân cái), chai chân, vết sần, hay móng chân bị tổn thương.

Nếu mang giày sai cỡ hoặc không có độ nâng đỡ, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến phần còn lại của cơ thể, từ cảm giác mệt mỏi cho đến mất cân bằng cấu trúc giải phẫu.

Giày gây đau như thế nào?

Để di chuyển thoải mái và không đau, bàn chân cần có giày hỗ trợ chuyển động tự nhiên.

“Trong mỗi bước đi, bàn chân cần thay đổi hình dạng,” chuyên gia vật lý trị liệu Otto Lam từ Good Reps Therapy giải thích. Gót chân nên tiếp đất trước, sau đó bàn chân lăn về phía trước, các ngón chân mở rộng để đẩy người. Và cứ thế, một đôi giày không vừa vặn/phù hợp có thể phá vỡ toàn bộ chu trình này.

Nếu người có bàn chân rộng phải mang giày quá hẹp, bàn chân sẽ không thể chạm đất trọn vẹn, hạn chế khả năng “pronate” (xoay vào trong để phân bổ lực). Hệ quả là bước chân ngắn lại, từ đó khiến hông và lưng dưới phải làm việc nhiều hơn. Về lâu dài, điều này gây ra đau mạn tính, sai dáng đi, áp lực lên khớp và thậm chí ảnh hưởng đến khả năng giữ thăng bằng.

Một số loại giày cũng tạo vấn đề riêng: dép xỏ ngón buộc các ngón phải gồng lại để giữ dép, khiến cơ bàn chân và bắp chân căng cứng. Giày bệt hoặc giày mòn mất vòm có thể gây đau đầu gối trong. Giày cao gót dồn trọng lượng lên mũi chân và lưng dưới. Giày lười, giày tối giản hoặc đế bằng làm giảm độ ổn định, buộc cơ bắp hoạt động quá mức.

Ngay cả khi một chiếc giày bên phải hoặc trái gây khó chịu, dáng đi cũng bị lệch: bạn sẽ vô thức dồn trọng lượng sang bên kia, gây áp lực thêm cho hông, đầu gối và lưng dưới.

Chọn giày đúng cách

Sau khi tìm ra nguyên nhân, bước tiếp theo là chọn giày phù hợp. Người có bàn chân bẹt cần giày có đế cứng để ổn định, trong khi người có vòm cao cần thêm lớp đệm để giảm chấn động. Người chân rộng cần giày mũi rộng, còn chân hẹp cần giày ôm sát để tránh trượt.

Các chuyên gia đều khuyên nên đi mua giày trực tiếp, được đo chân bằng thước chuyên dụng (Brannock Device) để biết chính xác chiều dài, chiều rộng và độ vòm.

Một mẹo đó chính là hãy đi mua giày vào thời điểm cuối ngày, khi bàn chân sưng to nhất, để đảm bảo giày vẫn vừa vặn trong trạng thái “tệ nhất”. Một đôi giày phù hợp sẽ mang lại cảm giác nhẹ nhõm ngay lập tức, thậm chí có thể giảm đau lưng khi vừa thử tại cửa hàng.

Tuy nhiên, ngay cả giày tốt nhất cũng có tuổi thọ giới hạn. Giày đi bộ hoặc chạy thường bền khoảng 500 - 800 km (6 - 12 tháng sử dụng thường xuyên). Giày thể thao hàng ngày có thể dùng lâu hơn, nhưng cần thay khi đế mòn, lớp đệm bị xẹp hoặc xuất hiện cơn đau mới.

Hải Bình