Làm sao để sống sót khi cháy chung cư cao tầng?
Việc chuẩn bị kỹ năng thoát hiểm và phản ứng đúng là điều quyết định khả năng sống sót trong những vụ cháy chung cư cao tầng.
*Bài viết nhằm mục đích cung cấp thông tin hữu ích dựa trên tài liệu Hướng dẫn thoát nạn khi có cháy ở chung cư, nhà cao tầng do Cục Cảnh sát PCCC & CNCH - Bộ Công an phát hành, không thay thế cho các khuyến nghị/yêu cầu của cơ quan chức năng.
Vụ cháy chung cư nghiêm trọng ở Hong Kong mới đây một lần nữa khiến nhiều người sống trong chung cư tự đặt ra câu hỏi lớn: “Nếu cháy xảy ra ngay chính tòa nhà mình ở, mình có biết cách thoát không?”. Thực tế, đa số nạn nhân trong hỏa hoạn tử vong vì khói độc và hoảng loạn, chứ không phải trực tiếp do lửa. Chính vì vậy, việc chuẩn bị kỹ năng thoát hiểm và phản ứng đúng là điều quyết định khả năng sống sót.
1. Chuẩn bị trước - Bước quan trọng nhất giúp tăng cơ hội sống sót
Phần lớn những thiếu sót nghiêm trọng không nằm ở lúc cháy, mà nằm ở… thời điểm trước đó. Người dân thường chủ quan, không để ý hạ tầng thoát hiểm và không luyện tập cách thoát hiểm khi sự cố xảy ra.
Những điều có thể nên làm trước:
- Xác định rõ lối thoát hiểm của tầng mình: thang bộ, cửa thoát nạn, nơi tập kết. Đừng chỉ “nghe nói”, hãy tự đi thử.
- Ghi nhớ số tầng giữa căn hộ và mặt đất. Nếu khói mù mịt, bạn vẫn có thể đếm từng chiếu nghỉ để ước lượng.
- Giữ lối thoát hiểm luôn trống, không đặt đồ đạc tại hành lang hoặc chắn cửa kỹ thuật. Điều này vừa nguy hiểm vừa vi phạm quy định PCCC.
- Trong nhà nên có bình chữa cháy mini, đèn pin, khăn ướt và mặt nạ lọc khói đơn giản.
- Theo bộ tài liệu Insurance Information Institute (III - Mỹ), cư dân nên lập kế hoạch thoát nạn 2 hướng: một hướng chính và một hướng dự phòng nếu hướng kia bị chặn.
Điều không nên làm trước:
- Không tự ý khóa cửa thang bộ, cửa kỹ thuật.
- Không đặt xe đạp, tủ đồ, vật dụng cá nhân dọc hành lang.
- Không tháo hoặc bịt đầu báo khói vì “nó quá nhạy”.
2. Khi phát hiện cháy, phản ứng trong 10 - 20 giây đầu quyết định mạng sống
Ngay khi chuông báo cháy vang lên hoặc có mùi khét, khói bất thường, điều bạn phải làm đầu tiên là giữ bình tĩnh. Việc hoảng loạn khiến nhiều người chạy ngược vào thang máy hoặc lao vào vùng khói dày, vốn là nguyên nhân tử vong số một.
Những việc nên làm:
- Hô hoán cho mọi người xung quanh và bấm nút báo cháy, gọi tổng đài 114.
- Nhanh chóng ngắt điện hoặc thông báo người có trách nhiệm kịp thời cắt điện khu vực xảy cháy.
- Đánh giá nhanh nguồn cháy:
- Nếu cháy nhỏ (tiêu điểm dưới 1m²), có thể dùng bình chữa cháy mini xử lý ngay trong 20 - 30 giây đầu.
- Nếu lửa tăng nhanh hoặc khói lan mạnh: phải thoát ngay.
- Đóng cửa khi rời phòng để hạn chế lửa lan. Đây là lưu ý thường bị quên nhưng cực kỳ quan trọng.
3. Thoát hiểm đúng cách
- Luôn luôn dùng thang bộ để thoát hiểm, dù nóng lòng đến mấy, không bao giờ bước chân vào thang máy vì hỏa hoạn xảy ra có thể đi kèm mất điện đột ngột dẫn đến kẹt giữa các tầng, hoặc chính không gian thang máy cũng có thể trở thành “ống khói” dẫn khí độc, hoặc những nguy cơ khác như mở cửa đúng tầng đang cháy.
- Khi hỏa hoạn xảy ra, khói thường sẽ lơ lửng phía trên cao. Vì vậy, luôn cúi thấp, tốt nhất là bò sát sàn bám tường, đồng thời che mũi miệng bằng khăn ướt, áo ướt hoặc mặt nạ lọc khói. Di chuyển sát tường để định hướng, không chạy giữa hành lang.
- Kiểm tra cửa trước khi mở bằng cách chạm mu bàn tay vào tay nắm cửa hoặc mép cửa. Nếu thấy nóng thì không mở, vì lửa có thể đang ở phía sau. Nếu không nóng, mở hé vài cm để kiểm tra khói và nhiệt rồi mới mở rộng.
- Nếu lối xuống bị chặn bởi khói hoặc lửa, hãy tìm tầng lánh nạn hoặc quay ngược lên. Nhiều chung cư tại Việt Nam có tầng lánh nạn (refuge floor). Nếu không biết vị trí, hãy tìm thông tin trong bản vẽ toà nhà hoặc bảng chỉ dẫn.
- Nếu không may bị kẹt trong phòng, hãy đóng nhiều lớp cửa nhất có thể. Dùng khăn ướt, chăn ướt, áo ướt chặn khe cửa. Tắt điều hoà, quạt, bịt lỗ thông gió nếu khói lọt vào. Ra ban công, vẫy khăn, chiếu đèn pin để báo vị trí cho lực lượng cứu hộ. Tuyệt đối không nhảy xuống đất từ ban công cao tầng, trừ khi có yêu cầu của lực lượng cứu hộ đã triển khai đệm hạ cánh chuyên dụng.
- Sau khi thoát ra an toàn, hỗ trợ người già, trẻ em, người khuyết tật nếu có thể, nhưng không quay ngược vào vùng nguy hiểm để kiếm tìm đồ đạc. Đồng thời, cung cấp thông tin cho lực lượng cứu hộ nếu biết có người còn kẹt bên trong.