Giới siêu giàu chi hàng nghìn đô lọc máu để chống lão hóa

Hành trình chống lão hóa của những người nhiều tiền

Sau khi cha qua đời vì một cơn đau tim ở tuổi 66, người dẫn chương trình radio Johnjay Van Es bắt đầu thay đổi toàn bộ cuộc sống của mình. Từ một người béo phì nặng tới mức nguy hiểm, ông giảm gần 160 pound (khoảng 72 kg), đưa cơ thể về mức 12% mỡ - một kết quả mà nhiều vận động viên cũng khó đạt được. Không dừng lại ở đó, ông bước vào thế giới “biohacking”, tìm đủ mọi cách trên thế giới để kéo dài tuổi thọ: từ tế bào gốc tại Mexico cho đến nước hydrogen đóng lon từ Úc.

Nhưng để đổi lại sức khỏe như hiện tại, Van Es phải chi rất nhiều tiền. Ông ước tính mình tiêu hơn 100.000 USD mỗi năm cho hàng loạt liệu trình như 25.000 USD cho “tế bào tự nhiên tiêu diệt tác nhân gây hại”, hay 3.000 USD để sử dụng đèn đỏ trị liệu không giới hạn. Đến khi tự ngồi tính lại chi phí, chính ông cũng phải thốt lên: “Ôi trời, thật điên rồ!”.

Gần đây, Van Es đặc biệt mê mẩn một phương pháp đắt đỏ và gây tranh cãi: plasmapheresis - lọc huyết tương, có giá tới 7.500 USD cho một lần thực hiện. Đây là quy trình lấy huyết tương ra khỏi cơ thể - phần chứa nhiều chất thải, kháng thể bất thường hoặc độc tố - sau đó thay bằng dung dịch protein sạch.

Về mặt y khoa, plasmapheresis vốn được dùng để điều trị bệnh tự miễn, một số ung thư, các rối loạn máu và thậm chí cả thải ghép sau ghép tạng. Nhưng ứng dụng với mục đích “trẻ hóa”, “giải độc cơ thể” cho người khỏe mạnh thì chưa có bằng chứng thuyết phục. Nhưng điều này không ngăn được những cái tên nổi tiếng như Orlando Bloom hay Bryan Johnson thử nghiệm phương pháp này để “kéo dài tuổi xuân”.

Plasmapheresis hoạt động như thế nào?

Nếu từng làm truyền dịch qua IV (truyền tĩnh mạch), bạn sẽ hiểu phần nào quy trình. Nhưng plasmapheresis phức tạp hơn nhiều. Thay vì chỉ đưa vitamin hoặc khoáng chất vào cơ thể, phương pháp này rút máu ra, chạy qua một máy tách huyết tương, rồi trả lại phần máu còn lại cùng dung dịch thay thế.

Trong quá trình này, một đường truyền sẽ lấy máu ra để máy tách, phần huyết tương màu vàng - được xem là “chứa độc tố” - được gom lại trong một túi lớn. Đường truyền còn lại đưa tế bào máu và dung dịch albumin vào lại cơ thể người làm thủ thuật. Van Es mô tả chiếc máy này “trông như một chiếc máy cassette cũ, nhưng thay băng nhạc là... máu quay vòng vòng”.

Một số người nổi tiếng trong giới biohacking còn thích thú khoe về mức “sạch” của huyết tương sau khi lọc. Bryan Johnson từng nói huyết tương của ông được kỹ thuật viên khen là “tinh khiết nhất từng thấy”, đến mức ông “không nỡ vứt đi”. Nghe rất hấp dẫn, nhưng các nhà khoa học cảnh báo rằng chưa có nghiên cứu lớn nào chứng minh tính hiệu quả của quy trình này cho người khỏe mạnh.

Những ai có thể được lợi từ phương pháp này?

Với người bình thường và đủ khỏe, plasmapheresis không có lợi ích rõ ràng. Nhưng một số nhóm bệnh nhân có thể thu được thay đổi tích cực. Một số bác sĩ cho biết quy trình này có thể hỗ trợ giảm lượng protein gây viêm, giảm cholesterol, kim loại nặng và thậm chí là vi nhựa trong máu - những tác nhân mà cơ thể khó loại bỏ hoàn toàn.

Dù vậy, các chuyên gia nhấn mạnh rằng những kết luận này “mới chỉ là liên quan, chưa phải bằng chứng chắc chắn”. Nghĩa là có dấu hiệu tích cực, nhưng chưa thể khẳng định nó làm chậm lão hóa hay kéo dài tuổi thọ.

Bác sĩ Keith Smigiel, người theo dõi liệu trình của Van Es, cho biết nhiều bệnh nhân của ông, từ người mệt mỏi kéo dài, “não sương mù”, đến các bậc phụ huynh trẻ tuổi kiệt sức vì con nhỏ, đều cảm thấy sức khỏe cải thiện sau khi lọc huyết tương. Nhưng bản thân ông cũng không khẳng định đây là công cụ kéo dài tuổi thọ, mà chủ yếu là cách để “giúp cơ thể nhẹ gánh độc tố, tạo điều kiện tự hồi phục”.

Cảm giác khi làm plasmapheresis

Không giống những liệu pháp hào nhoáng như ngâm lạnh hay ánh sáng đỏ, plasmapheresis khá tĩnh lặng. Bạn sẽ nằm yên trong vài giờ đồng hồ, cảm thấy châm chích khi cắm kim và hơi mệt sau khi thực hiện. Bác sĩ mô tả cảm giác này giống như “một chuyến bay đường dài”, và bạn sẽ hơi “lệch múi giờ” trong 1 - 2 ngày.

Tuy nhiên, một số biohacker lại mô tả trải nghiệm khá tích cực. Gary Brecka, 55 tuổi, cho biết ông cảm thấy “tĩnh lặng, sáng suốt, tập trung tốt hơn”, giấc ngủ cũng sâu và chất lượng trong nhiều ngày sau khi làm. Đây là lý do khiến nhiều người giàu tiếp tục chi tiền cho phương pháp này, dù chưa có bằng chứng khoa học mạnh mẽ.

Ngoài plasmapheresis, còn có nhiều dạng “lọc máu” khác như loại bỏ tiểu cầu, loại bỏ bạch cầu hay tách tế bào gốc. Một số người còn dùng quy trình lọc đặc biệt để loại bỏ virus hoặc các phân tử liên quan đến ung thư. Nhưng tất cả đều được cảnh báo không phải phép màu.

Liệu nó có thật sự hiệu quả?

Một trong những nghiên cứu nổi bật được nhắc đến liên quan đến plasmapheresis là thử nghiệm trên bệnh nhân Alzheimer mức độ vừa, cho thấy việc trao đổi huyết tương có thể làm chậm sự suy giảm nhận thức. Điều này khiến nhiều người có yếu tố nguy cơ lo lắng về bệnh Alzheimer cân nhắc thử.

Một trường hợp điển hình là mẹ của chuyên gia sức khỏe Natalia Naila. Bà bị viêm mãn tính, tiểu đường, từng nhiễm Lyme và chịu ảnh hưởng của nhiều độc tố môi trường. Sau buổi lọc huyết tương đầu tiên, bà cho biết cảm thấy nhẹ, minh mẫn và thư giãn rõ rệt. Giấc ngủ của bà tốt hơn nhiều, ít trằn trọc hơn và thở đều hơn suốt đêm.

Dù vẫn có tác dụng phụ như bầm tím ở vị trí kim, tiểu nhiều và hơi ngứa mũi, bà vẫn quyết định tiếp tục liệu trình. Với nhiều người, sự thay đổi nhỏ nhưng cảm nhận rõ rệt này đủ để họ sẵn sàng chi tiền thêm lần nữa.

Xu hướng này sẽ đi về đâu?

Kể từ khi biohacker Bryan Johnson đưa phương pháp này lên truyền thông năm 2023 bằng cách làm truyền huyết tương ba thế hệ (con - cha - ông), plasmapheresis ngày càng thu hút sự chú ý. Dù thử nghiệm truyền huyết tương gia đình không đem lại kết quả gì cho Johnson, ông vẫn tiếp tục làm TPE theo phương pháp chuẩn với dung dịch albumin.

Còn với Van Es, ông chưa cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt. Điều duy nhất ông biết là chỉ số vôi hóa động mạch - nguyên nhân gây tử vong cho cha ông - đang ổn định. Nhưng với hàng chục phương pháp ông áp dụng mỗi ngày: tập gym, thiền trong bồn nước nóng, ngâm lạnh, ánh sáng đỏ, sauna, uống hydrogen, vitamin, dầu cá, giấm táo và cả oxy cao áp… chính ông cũng không biết điều gì thật sự mang lại hiệu quả.

Khi bác sĩ khuyên ông dừng các phương pháp khác để kiểm tra xem TPE có hiệu quả hay không, Van Es bật cười và đáp: “Thôi khỏi, tôi cứ tiếp tục hết tất cả luôn.”

*Nội dung bài viết được biên soạn nhằm mục đích cung cấp thông tin sức khỏe hữu ích, không thay thế cho các khuyến nghị, chẩn đoán hay điều trị y khoa. Nếu bạn có vấn đề về sức khỏe, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Habi