"Tân nhạc thính phòng" và những lợi ích sức khỏe có thể bạn chưa biết

Từ trào lưu chế nhạc Dé Sontune Montepré (Sơn Tùng M-TP) thành những giai điệu cổ điển như nhạc thính phòng, nhiều người bắt đầu tò mò: ngoài sự thú vị về mặt sáng tạo, liệu nhạc thính phòng có thật sự mang lại lợi ích gì cho tâm trí?

Hóa ra, phía sau tiếng đàn piano và violin không chỉ là “chất sang” mà còn là liều thuốc tinh thần được khoa học chứng minh.

Nhạc thính phòng giúp hạ huyết áp

Nhạc cổ điển đặc biệt có lợi cho trái tim. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Deutsches Aerzteblatt International năm 2016 so sánh tác động của nhạc Mozart, Strauss với nhạc của ABBA đối với sức khỏe tim mạch.

Kết quả: những người nghe Mozart và Strauss có huyết áp tâm thu và tâm trương thấp hơn rõ rệt, đồng thời nhịp tim cũng chậm hơn. Trong khi đó, giai điệu của ABBA không đem lại hiệu quả tương tự.

Tại sao lại như vậy? Bác sĩ thần kinh Michael Schneck (Loyola Medicine, Chicago) giải thích: “Việc tập trung lắng nghe sự hài hòa và nhịp điệu trong nhạc cổ điển có thể mang lại hiệu ứng thư giãn, từ đó giúp hạ huyết áp. Điều này có thể xảy ra với nhạc cổ điển hoặc nhạc jazz, miễn là bạn vẫn tuân thủ thuốc điều trị theo chỉ định.”

Khơi gợi cảm xúc

Một nghiên cứu công bố trên PLOS ONE (2016) phát hiện opera có thể tạo ra phản ứng đồng cảm và suy tư ở người nghe.

Trước đó, nghiên cứu năm 2001 cũng cho thấy những người nghe nhạc cổ điển có xu hướng sẵn sàng chia sẻ thông tin cá nhân bằng văn bản nhiều hơn.

Tiến sĩ tâm lý Catherine Jackson (Chicago) cũng quan sát thấy hiện tượng tương tự trong các buổi trị liệu thần kinh: khi bật nhạc cổ điển nhẹ nhàng, bệnh nhân thường dễ dàng mở lòng hơn về những vấn đề cảm xúc khó nói.

Nhạc thính phòng giúp ngủ ngon hơn

Với những ai trằn trọc, nhạc thính phòng là phương thuốc đơn giản và rẻ tiền. Một nghiên cứu trên Critical Care (2015) cho thấy nhạc cổ điển kết hợp với bịt tai và che mắt giúp bệnh nhân hồi phục sau phẫu thuật tim dễ đi vào giấc ngủ hơn.

Trước đó, nghiên cứu trên Journal of Advanced Nursing (2008) cũng chỉ ra rằng sinh viên bị rối loạn giấc ngủ ngủ ngon hơn khi nghe nhạc cổ điển trước khi ngủ.

Jackson lý giải: nhạc pop, nhạc có lời hay tiết tấu nhanh khiến não phải “đa nhiệm” và khó thả lỏng, trong khi nhạc cổ điển có tiết tấu chậm, giai điệu du dương nên rất phù hợp để chuẩn bị cho não và cơ thể nghỉ ngơi.

Làm dịu cơn đau

Nhiều nghiên cứu xác nhận âm nhạc có thể giảm đau, và nhạc thính phòng thậm chí còn hiệu quả hơn. Theo nghiên cứu trên International Journal of Critical Illness and Injury Science (2012), bệnh nhân tại khoa hồi sức tích cực chịu đau, lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ và tim mạch được hưởng lợi nhiều nhất khi nghe nhạc cổ điển.

Ngay cả trẻ sơ sinh cũng được hưởng tác dụng giảm đau. Một nghiên cứu tại Ý (2018) trên 80 trẻ sơ sinh phải trải qua các thủ thuật y tế cho thấy khi bật nhạc Mozart “Sonata for Two Pianos” hay Beethoven “Moonlight Sonata”, trẻ ít cảm thấy đau hơn, nhịp tim giảm, oxy trong máu cải thiện và phục hồi nhanh hơn sau stress.

Các nhà nghiên cứu cho rằng những bản nhạc này giống như giai điệu ru ngủ, giàu âm sắc hài hòa và nhịp điệu ổn định.

Nhạc thính phòng có thể khiến bạn “thông minh” hơn

Hiệu ứng “Mozart Effect” từng gây tranh cãi, nhưng mối liên hệ giữa âm nhạc và nhận thức vẫn đáng chú ý.

Jackson cho biết: “Một số tuyên bố kiểu như Baby Einstein đã bị bác bỏ, nhưng khi nghe nhạc mà ta yêu thích - cổ điển hay thể loại khác - ta thấy vui vẻ hơn, từ đó cải thiện khả năng nhận thức.” Âm nhạc giúp tăng dopamine, tăng kết nối thần kinh và giữ cho bộ não khỏe mạnh khi về già.

Nếu cần học bài hay chuẩn bị thuyết trình, hãy bật Beethoven. Một nghiên cứu trên Learning and Individual Differences (2012) cho thấy sinh viên nghe giảng với nhạc cổ điển nền đạt điểm kiểm tra cao hơn hẳn nhóm không nghe nhạc. Các nhà khoa học cho rằng âm nhạc giúp người học tiếp nhận thông tin dễ dàng và nhớ lâu hơn.

Tiến sĩ Schneck bổ sung: “Không chỉ nghe, việc học nhạc và tập luyện, đặc biệt là nhạc cổ điển, còn giúp tăng tính dẻo của não và phát triển mạng lưới thần kinh, từ đó cải thiện trí nhớ và khả năng học tập.”

Nhạc thính phòng giảm lo âu

Âm nhạc có thể được dùng như kỹ thuật thư giãn, làm chậm nhịp tim, hạ nhịp thở và giảm căng thẳng cảm xúc.

Nghiên cứu năm 2018 (Complementary Therapies in Clinical Practice) trên 180 bệnh nhân trước phẫu thuật cho thấy nghe âm thanh tự nhiên, nhạc cổ điển Thổ Nhĩ Kỳ hoặc nhạc phương Tây đều giúp giảm lo âu nhờ hạ cortisol, huyết áp và nhịp tim. Trong đó, nhạc cổ điển Thổ Nhĩ Kỳ mang lại hiệu quả mạnh nhất.

Gắn kết con người

Một nghiên cứu năm 2014 (Aging & Mental Health) cho thấy ở bệnh nhân sa sút trí tuệ, âm nhạc giúp họ cảm thấy gắn kết hơn với người khác thông qua cùng nghe, cùng bàn luận hoặc tham gia trị liệu âm nhạc.

Người thân cũng công nhận yếu tố cộng đồng mà âm nhạc mang lại, từ việc cùng hát, tham gia dàn đồng ca cho đến nghe nghệ sĩ biểu diễn trực tiếp.

Nhạc thính phòng giúp thư giãn sâu

Không cần đến spa đắt đỏ, nhạc cổ điển cũng có thể mang lại cảm giác thư giãn.

Bên cạnh việc giảm cortisol và hạ huyết áp, nghe nhạc còn kích thích não tiết dopamine - chất dẫn truyền thần kinh mang lại cảm giác hạnh phúc.

Trong nhịp sống hiện đại đầy áp lực, nhạc thính phòng được xem như một “vùng an toàn” cho tinh thần. Không ngoa khi nói rằng, đây chính là chiếc “ghế sofa” cho tâm trí của mỗi chúng ta.

An