Robot chăm sóc người già: Giấc mơ công nghệ giữa khủng hoảng an sinh
Giữa lúc niềm tin vào hệ thống phúc lợi dần lung lay, các nhà khoa học đang hướng đến giải pháp công nghệ: robot chăm sóc người cao tuổi.
Từ phòng nghiên cứu MIT đến ước mơ tự chăm sóc tại nhà
Già đi trong một xã hội hiện đại chưa chắc đã là điều dễ chịu. Tại Mỹ, nơi dân số cao tuổi đang chạm ngưỡng kỷ lục, người già ngày càng đối mặt với những thử thách khắc nghiệt: từ hệ thống bảo hiểm không hiệu quả, cộng đồng thiếu thân thiện với người đi bộ, cho đến tình trạng lạm dụng trong các cơ sở dưỡng lão.
Nhóm kỹ sư tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) vừa giới thiệu một nguyên mẫu robot hỗ trợ người già mang tên E-BAR (Elderly Bodily Assistance Robot). Đây là thiết bị được thiết kế để đỡ trọng lượng cơ thể người dùng, hỗ trợ họ đứng dậy, ngồi xuống, di chuyển và thậm chí có thể ngăn té ngã bằng túi khí tự động bơm phồng.
E-BAR di chuyển bằng bốn bánh xe thông minh, có thể xoay tại chỗ và vẫn giữ được thăng bằng khi nâng đỡ người dùng. Thiết kế này cho phép robot hỗ trợ người cao tuổi một cách an toàn và linh hoạt trong không gian sống chật hẹp như căn hộ hoặc nhà phố.
Trong video thử nghiệm, robot này thực hiện thành thạo sáu công việc thường ngày: đỡ người khỏi sàn hoặc bồn cầu, hỗ trợ đi bộ, lấy đồ ở kệ thấp và ra vào bồn tắm - những tác vụ vốn dễ gây chấn thương cho người lớn tuổi.
Một trong những điểm độc đáo của E-BAR là cách tiếp cận "hỗ trợ mà không xâm phạm". Theo Roberto Bolli - kỹ sư thuộc nhóm nghiên cứu - nhiều người già không thích bị buộc dây đai hoặc đeo thiết bị trợ lực, vì cảm thấy mất tự do hoặc bị làm phiền.
Chúng tôi thiết kế E-BAR sao cho người dùng vẫn cảm thấy thoải mái và độc lập. Phía trước không bị chặn, có thể bước ra bất cứ lúc nào,
Kỹ sư Roberto Bolli
Điều này phản ánh triết lý nhân văn phía sau công nghệ: hỗ trợ mà không lấy đi quyền kiểm soát của người dùng, điều cực kỳ quan trọng với người cao tuổi.
Công nghệ tốt, nhưng liệu có đến được tay người cần?
Dù gây ấn tượng về mặt kỹ thuật, khả năng đưa E-BAR đến từng gia đình Mỹ vẫn còn là dấu hỏi lớn.
Theo dữ liệu năm 2022, hơn 44% người cao tuổi ở Mỹ không nhận đủ hỗ trợ cho các hoạt động sinh hoạt cơ bản. Trong khi đó, các thiết bị như điện thoại lớn nút, ghế nâng cầu thang - vốn rẻ và phổ biến - cũng không được Medicare hay bảo hiểm tư nhân chi trả.
Với chi phí sản xuất robot vẫn còn cao, việc E-BAR trở thành sản phẩm đại chúng là điều khó xảy ra trong tương lai gần, trừ khi có bước ngoặt lớn về chính sách hoặc tài trợ công.
Một câu hỏi lớn hơn đặt ra không chỉ là công nghệ có làm được không, mà là: chúng ta có sẵn lòng ưu tiên người già không?
Trong bối cảnh xã hội đang ngày càng tự động hóa, nhưng đồng thời cũng thắt chặt ngân sách an sinh, việc phát triển robot chăm sóc người già giống như giấc mơ lãng mạn của công nghệ giữa một thực tế lạnh lùng.
Nếu được đầu tư đúng mức và thương mại hóa hợp lý, E-BAR có thể trở thành người bạn đồng hành tin cậy, mang lại tự chủ và an toàn cho hàng triệu người già trên thế giới.
Nhưng nếu thiếu chính sách đồng hành, robot dù hiện đại đến đâu cũng không thể thay thế được lòng nhân ái, vốn là điều cốt lõi nhất trong chăm sóc con người.