Tăng ca liên tục có thể làm thay đổi cấu trúc não bộ

Một hồi chuông cảnh báo đáng suy ngẫm trong bối cảnh làm việc quá sức đang trở thành vấn đề phổ biến ở nhiều quốc gia châu Á.

Làm việc nhiều giờ ảnh hưởng thế nào đến não bộ?

Nghiên cứu được thực hiện bởi hai nhà khoa học tại Đại học Chung-Ang và Đại học Yonsei (Hàn Quốc), theo dõi 110 nhân viên y tế và chia họ thành hai nhóm: nhóm làm việc quá sức (trên 52 giờ mỗi tuần) và nhóm làm việc ở mức tiêu chuẩn.

Kết quả phân tích ảnh chụp cộng hưởng từ (MRI) cho thấy sự thay đổi đáng kể về thể tích chất xám ở một số vùng quan trọng trong não bộ của nhóm làm việc quá sức:

• Hồi trán giữa (Middle frontal gyrus): Vùng chịu trách nhiệm về trí nhớ làm việc, khả năng chú ý, ngôn ngữ và ra quyết định. Khi thể tích vùng này thay đổi, người lao động dễ bị giảm khả năng tập trung, làm việc kém hiệu quả, suy giảm trí nhớ ngắn hạn và khó duy trì sự tỉnh táo.
• Vùng đảo (Insula): Đây là vùng não liên quan đến nhận thức cảm xúc, ý thức bản thân và phản ứng xã hội. Khi cấu trúc vùng này bị thay đổi, người làm việc quá sức dễ trở nên nhạy cảm quá mức, dễ căng thẳng, cáu gắt, khó điều tiết cảm xúc và giảm khả năng đồng cảm.

Nói cách khác, làm việc quá nhiều không chỉ khiến bạn mệt mỏi, mà còn làm bạn kém tập trung, hay quên, dễ rối trí, mất kiên nhẫn, dễ căng thẳng hoặc suy sụp tinh thần.

Sự thay đổi này cho thấy một mối liên hệ tiềm năng giữa khối lượng công việc cao và biến đổi trong cấu trúc não bộ. Theo nhóm nghiên cứu, đây có thể là lý do sinh học đứng sau các vấn đề tâm lý và nhận thức thường thấy ở người bị quá tải công việc.

Não bộ có thể phục hồi được không?

TS Joon Yul Choi, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: “Các thay đổi về cấu trúc có thể hồi phục phần nào nếu loại bỏ các yếu tố gây căng thẳng môi trường. Tuy nhiên, quá trình này sẽ cần thời gian và không xảy ra ngay lập tức.”

Điều này cũng phù hợp với các nghiên cứu trước đó của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), trong đó chỉ ra làm việc quá giờ có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường, suy giảm nhận thức và là nguyên nhân gây ra hơn 745.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu (số liệu năm 2021).

Cảnh báo cần được nhìn nhận nghiêm túc

Dù nghiên cứu mới chỉ thực hiện trên quy mô nhỏ, tập trung vào nhóm nhân viên y tế tại Hàn Quốc, nhưng các chuyên gia cho rằng đây là “bằng chứng quan trọng đầu tiên” cho thấy mối liên hệ giữa thời gian làm việc kéo dài và sự thay đổi cấu trúc não.

Ông Jonny Gifford, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Việc làm Vương quốc Anh, nhận định: “Việc sử dụng công nghệ chụp cộng hưởng từ để xác định thay đổi sinh lý trong não bộ là một bước tiến quan trọng, củng cố cơ sở khoa học cho các khuyến cáo về sức khỏe nghề nghiệp.”

Làm gì để bảo vệ sức khỏe não bộ?

Trước thực trạng làm việc quá giờ đang trở nên phổ biến, nhất là tại các quốc gia châu Á, các chuyên gia kêu gọi chính phủ, doanh nghiệp và người lao động cần chung tay xây dựng chính sách đảm bảo giờ làm việc lành mạnh.

Nghiên cứu này cũng nhấn mạnh: chăm sóc sức khỏe tâm thần và trí não không chỉ là trách nhiệm cá nhân, mà cần được đặt trong bối cảnh chính sách lao động, văn hóa làm việc và sự quan tâm từ cả cộng đồng.

Charon Nguyễn