Ung thư ruột thừa: Căn bệnh bị quên lãng đang gia tăng ở người trẻ
Trong nhiều thập kỷ, ung thư ruột thừa được xếp vào nhóm bệnh hiếm đến mức gần như "vô hình" trong y khoa. Phần lớn các bác sĩ có thể chỉ gặp một vài trường hợp trong cả sự nghiệp, và thường chỉ xảy ra ở người lớn tuổi.
Xu hướng mới, nỗi lo cũ
Theo một nghiên cứu công bố trên Annals of Internal Medicine, số ca ung thư ruột thừa đã tăng gấp ba đến bốn lần ở những người sinh sau năm 1970 so với thế hệ sinh trong thập niên 1940.
Dù tỷ lệ tổng thể vẫn thấp – chỉ vài ca trên mỗi triệu dân – nhưng mức tăng đột biến đủ khiến giới chuyên môn chú ý. Đáng chú ý hơn, khoảng 1/3 số ca hiện nay được phát hiện ở người dưới 50 tuổi, cao hơn hẳn tỷ lệ của các loại ung thư đường tiêu hóa khác.
Hiện chưa có lời giải rõ ràng. Tuy nhiên, giới khoa học đặt nghi vấn vào những thay đổi sâu sắc trong lối sống và môi trường từ thập niên 1970 đến nay: tỷ lệ béo phì tăng cao, chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến, nước ngọt, thịt đỏ và ít chất xơ; đồng thời mức độ vận động thể chất suy giảm mạnh.
Ngoài ra, sự phát triển công nghiệp, hóa chất, vi nhựa, chất bảo quản, và thậm chí là thay đổi hệ vi sinh đường ruột do lạm dụng kháng sinh từ nhỏ cũng đang được xem xét như yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.
Khó phát hiện, khó điều trị sớm
Ung thư ruột thừa hiếm và không có triệu chứng rõ ràng. Không như ung thư đại tràng có thể phát hiện sớm qua nội soi, ung thư ruột thừa thường "ẩn mình" cho đến khi người bệnh nhập viện vì nghi viêm ruột thừa và được phẫu thuật. Khi đó, việc điều trị đã chậm trễ.
Các triệu chứng như đau bụng mơ hồ, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa – vốn phổ biến ở nhiều bệnh lành tính – dễ khiến bệnh bị bỏ sót. Hiện không có xét nghiệm tầm soát định kỳ nào, vì ruột thừa nhỏ, khó quan sát và bệnh quá hiếm.
Chính vì vậy, các chuyên gia nhấn mạnh: nếu bạn dưới 50 tuổi và có triệu chứng bất thường ở vùng bụng kéo dài, đừng chủ quan. Việc kiểm tra sớm có thể cứu sống bạn.
Một phần của bức tranh lớn hơn
Ung thư ruột thừa không phải trường hợp duy nhất. Trong vài thập kỷ qua, nhiều loại ung thư đường tiêu hóa – như ung thư đại tràng và dạ dày – cũng đang có xu hướng trẻ hóa. Điều này cho thấy có thể tồn tại những yếu tố nguy cơ chung – từ thay đổi môi trường, vi sinh vật đường ruột, lối sống hiện đại đến di truyền.
Một số nghiên cứu gần đây cho thấy việc tiếp xúc với kháng sinh từ nhỏ có thể làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột suốt đời – và điều này có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư.
Lắng nghe cơ thể và chủ động phòng ngừa
Dù chưa có lời giải rõ ràng, nhưng lời khuyên vẫn không đổi: hãy giữ lối sống lành mạnh. Ăn nhiều rau quả, chất xơ, hạn chế thực phẩm chế biến, duy trì cân nặng hợp lý, vận động đều đặn và tránh xa thuốc lá – đó là những biện pháp thiết thực để phòng ngừa ung thư nói chung.
Câu chuyện về sự gia tăng của ung thư ruột thừa nhắc chúng ta rằng: không có căn bệnh nào "hiếm" mãi mãi, nhất là khi môi trường sống và lối sống thay đổi không ngừng. Và điều quan trọng nhất vẫn là: nhận biết sớm – can thiệp sớm.