Mẹo kiểm tra ngón tay có thể phát hiện sớm phình động mạch chủ

Phình động mạch chủ – “quả bom hẹn giờ” trong cơ thể

Phình động mạch chủ xảy ra khi thành của động mạch chủ – mạch máu lớn nhất cơ thể – bị giãn ra, yếu đi và dễ vỡ. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng vỡ này có thể gây chảy máu nội tạng nhanh chóng và tử vong chỉ trong vài phút.

Theo Tiến sĩ Joe Whittington, chuyên gia y học cấp cứu tại California, nhiều bệnh nhân không biết mình mang “quả bom hẹn giờ” này vì phình động mạch chủ thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, ông giới thiệu một cách tự kiểm tra tại nhà đơn giản, đó là giơ bàn tay như ra hiệu “dừng lại”. Với lòng bàn tay mở rộng, hãy cố gắng kéo ngón tay cái sang phía ngược lại về phía ngón út:

- Nếu ngón tay cái chỉ chạm giữa lòng bàn tay – đó là kết quả bình thường.

- Nếu ngón cái vượt quá mép bàn tay – đó là “dương tính” với bài kiểm tra và có thể là dấu hiệu cảnh báo.

Vì sao bài kiểm tra này liên quan đến tim mạch?

Câu trả lời nằm ở mô liên kết – “bộ khung sinh học” giữ cấu trúc cho các cơ quan, mạch máu và nội tạng. Nếu ngón tay cái của bạn linh hoạt bất thường, đó có thể là dấu hiệu mô liên kết trong toàn cơ thể đang quá "mềm" hoặc "giãn", bao gồm cả trong thành mạch máu.

Một nghiên cứu năm 2021 công bố trên tạp chí American Journal of Cardiology cho thấy, 60% bệnh nhân được chẩn đoán phình động mạch chủ có kết quả dương tính với bài kiểm tra này.

Dù không phải mọi người có dấu hiệu này đều mắc bệnh, nhưng nguy cơ cao hơn bình thường. Ước tính mỗi năm tại Anh có khoảng 5.000 người tử vong do các vấn đề liên quan đến động mạch chủ.

Phình động mạch chủ thường không gây triệu chứng cho đến khi vỡ. Một số người được phát hiện tình cờ khi kiểm tra định kỳ. Những triệu chứng có thể bao gồm: đau ngực, cổ hoặc lưng; sưng mặt, cổ, tay; ho, khò khè, khó thở hoặc ho ra máu.

Dù vậy, bác sĩ Whittington nhấn mạnh: “Đừng hoảng loạn nếu bạn dương tính với bài kiểm tra này. Nhưng nên trao đổi với bác sĩ để được đánh giá kỹ hơn, đặc biệt nếu bạn có rối loạn mô liên kết."

Các bệnh di truyền liên quan không hiếm như bạn nghĩ

Có hơn 200 loại rối loạn mô liên kết khác nhau, gồm các bệnh di truyền (như hội chứng Marfan, Ehlers-Danlos), bệnh tự miễn (như lupus), và một số loại ung thư mô mềm.

Riêng ở Anh, có khoảng 18.000 người mắc hội chứng Marfan – một bệnh di truyền gây ảnh hưởng tới tim, mắt, da, khớp và các mô liên kết. Người bệnh có thể có khuôn mặt dài, chân tay dài bất thường, răng chen chúc và cận thị. Nguy cơ phình hoặc vỡ động mạch chủ của họ cao gấp 250 lần người bình thường.

Hội chứng Ehlers-Danlos (EDS) ảnh hưởng đến da, khớp và mạch máu – có khoảng 135.000 đến 300.000 người mắc tại Anh. Thể phổ biến nhất là EDS thể siêu linh hoạt (hEDS) nhưng thường không được chẩn đoán. Trong đó, thể nguy hiểm nhất – vEDS – có thể gây bầm tím, giãn tĩnh mạch, mũi và môi mỏng, tai không có dái, da lão hóa sớm...

Hội chứng Loeys-Dietz hiếm hơn, ảnh hưởng chủ yếu đến mạch máu và làm tăng nguy cơ phình, vỡ động mạch chủ.

Habi