Tim bạn sẽ bắt đầu “chịu đòn” chỉ sau 3 đêm thiếu ngủ

Khi máu "lên tiếng" vì thiếu ngủ

Một nghiên cứu mới từ Đại học Uppsala (Thụy Điển) đã cho thấy một điều đáng kinh ngạc: chỉ sau 3 đêm ngủ ít (dưới 4,5 tiếng mỗi đêm), cơ thể con người đã có những thay đổi sinh học đáng kể liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Trong nghiên cứu, 16 nam thanh niên khỏe mạnh được đưa vào môi trường hoàn toàn kiểm soát: từ khẩu phần ăn, giờ giấc vận động cho đến ánh sáng. Họ trải qua hai giai đoạn – một giai đoạn ngủ đủ (8,5 tiếng) và một giai đoạn ngủ ít (4,25 tiếng) liên tiếp trong ba đêm.

Sau mỗi giai đoạn, họ thực hiện một bài đạp xe cường độ cao, đồng thời được lấy máu để phân tích gần 90 loại protein khác nhau.

Kết quả cho thấy: sau ba đêm ngủ kém, lượng protein gây viêm trong máu – vốn là dấu hiệu cảnh báo bệnh tim – tăng rõ rệt.

Những phân tử này thường xuất hiện khi cơ thể căng thẳng hoặc chống lại bệnh tật, và nếu duy trì lâu dài, chúng có thể làm hỏng mạch máu, gây xơ vữa, suy tim hoặc rối loạn nhịp.

Đặc biệt, phản ứng tích cực từ vận động – như sự gia tăng các protein tốt cho não và tim (ví dụ interleukin-6 hay BDNF) – lại trở nên mờ nhạt hơn sau thiếu ngủ. Nói cách khác, giấc ngủ kém không chỉ khiến máu bạn "xấu" đi, mà còn khiến cơ thể phản ứng chậm hơn với những thói quen tốt như vận động.

Nguy cơ không chừa một ai

Điều đáng lo hơn là những ảnh hưởng này xảy ra ngay cả với người trẻ, khỏe mạnh, chỉ sau vài đêm ngủ ít. Trong khi đó, cuộc sống hiện đại khiến việc thiếu ngủ trở thành "bình thường mới": một phần tư người trưởng thành làm việc theo ca – điều gần như chắc chắn gây rối loạn đồng hồ sinh học.

Nhưng vấn đề không chỉ nằm ở số giờ ngủ – mà còn ở thời điểm và chu kỳ sinh học. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng thời điểm lấy máu trong ngày cũng ảnh hưởng đến mức protein viêm – và sự biến động này càng mạnh hơn khi giấc ngủ bị xáo trộn.

Điều đó cho thấy thiếu ngủ không chỉ thay đổi “nội dung” máu – mà còn phá vỡ nhịp sinh học điều phối quá trình chuyển hóa, miễn dịch và phục hồi.

Một lời nhắc thầm lặng từ cơ thể

Trong xã hội hiện đại, ngủ thường bị xem là điều có thể hy sinh. Người ta dễ dàng cắt bớt vài tiếng ngủ để làm việc thêm, xem phim, lướt mạng hay đi chơi. Nhưng những gì diễn ra trong máu – và trong tim – cho thấy cơ thể không dễ dàng bỏ qua.

"Thức đêm vài hôm không sao đâu" – có thể là suy nghĩ phổ biến. Nhưng thực tế, cơ thể ghi lại từng thay đổi nhỏ một cách âm thầm: từ hormone, protein, đến các phản ứng vi mô ở cấp độ tế bào. Và những thay đổi đó, tích lũy qua thời gian, chính là mầm mống của các bệnh lý lớn.

Ngủ đủ không phải xa xỉ, mà là thiết yếu

Giấc ngủ không phải là phần dư thừa của một ngày. Nó là nền tảng cho sự tái tạo tế bào, điều hòa nội tiết, và bảo vệ tim mạch. Nghiên cứu từ Thụy Điển thêm một lần nữa nhấn mạnh: chỉ vài đêm ngủ ít cũng có thể mở đầu cho chuỗi phản ứng sinh học gây hại lâu dài.

Trong một xã hội không ngừng hối hả, có lẽ giấc ngủ chính là hành động quan tâm đầu tiên mà chúng ta có thể – và nên – dành cho chính mình.

Binh Nguyen