Phát hiện 7.000 đột biến khác nhau nằm trong gen tiềm ẩn gây ung thư BRCA2
Hàng nghìn biến thể vừa được phân tích một cách có hệ thống trong gen BRCA2 – vốn nổi tiếng vì liên quan đến ung thư vú, buồng trứng, tuyến tiền liệt và tụy. Công trình này, đăng tải trên tạp chí Nature, mang đến tin vui cho những người đang bất an về đột biến hiếm gặp của mình, đồng thời cung cấp cơ sở để bác sĩ đưa ra liệu pháp điều trị phù hợp hơn.
7.000 biến thể đột biến chỉ trong 1 gen duy nhất
BRCA2 là gen có vai trò sửa chữa DNA hư hỏng, vì thế đột biến gây hại trong gen này có thể khiến một người dễ mắc các dạng ung thư chết người. Theo thống kê, khoảng 45% phụ nữ thừa hưởng đột biến BRCA2 “nguy hiểm” sẽ bị ung thư vú trước tuổi 70.Tuy nhiên, không phải đột biến nào cũng độc hại, điều này khiến việc xác định chính xác rủi ro của một biến thể cụ thể trở nên gian nan. Nhóm nghiên cứu cho biết họ đã phân tích đến 7.000 biến thể, tập trung vào vùng gen then chốt chịu trách nhiệm nhận diện và gắn với DNA.Vấn đề nghiêm trọng nằm ở chỗ nhiều biến thể hiếm gặp chưa được khoa học xác định rõ ràng. Bệnh nhân mang biến thể BRCA2, nhận kết quả xét nghiệm di truyền với dòng cảnh báo “biến thể chưa rõ ý nghĩa lâm sàng” (VUS), thường bị bỏ lửng trong tâm trạng hoang mang. Họ không biết nên tiến hành các biện pháp phòng ngừa triệt để như cắt bỏ tuyến vú, hay chỉ cần theo dõi sát sao.
Theo nhà nghiên cứu Fergus Couch từ Mayo Clinic, cùng với các cộng sự, việc phân tích toàn bộ hàng nghìn biến thể cùng lúc là chìa khóa để đưa ra câu trả lời rõ ràng hơn. Để thực hiện, nhóm đã sử dụng CRISPR – công nghệ chỉnh sửa gene chính xác – “cấy” từng biến thể BRCA2 vào tế bào người, sau đó quan sát tỷ lệ sống sót của tế bào. Nếu tế bào chết nhiều, đó là dấu hiệu đột biến gây hại.Đáng chú ý, kết quả cho thấy 91% biến thể trong vùng then chốt đã được phân nhóm rõ ràng: “bệnh lý”, “có khả năng bệnh lý”, “có khả năng lành tính” và “lành tính”. Chỉ còn lại vài trăm biến thể vẫn cần thêm dữ liệu để khẳng định chắc chắn. Tuy nhiên, đây đã là bước tiến lớn, bởi trước đó, tất cả 7.000 biến thể đều thuộc dạng “chưa xác định” hoặc ít dữ liệu.Tương lai của điều trị ung thư
Đối với bệnh nhân, thông tin này đồng nghĩa với khả năng được giải tỏa một phần nỗi lo về nguy cơ tiềm tàng. Các công ty xét nghiệm di truyền thường xuyên cập nhật báo cáo và lời khuyên y khoa dựa trên dữ liệu mới. Bác sĩ cũng có thể xem xét liệu pháp nhắm trúng đích, chẳng hạn như thuốc ức chế PARP, cho những trường hợp được xác nhận mang biến thể gây hại rõ ràng.
Mối liên hệ giữa đột biến BRCA2 và ung thư được y học ghi nhận từ lâu, nhưng phần “vùng xám” – nơi mà các biến thể hiếm xuất hiện – luôn khiến bệnh nhân lẫn bác sĩ dè chừng. Một mặt, bệnh nhân có thể tự hỏi có nên tiến hành phẫu thuật dự phòng (ví dụ mastectomy) hay không. Mặt khác, bác sĩ băn khoăn về mức độ rủi ro thực tế.Theo Couch, để có được phác đồ điều trị hay khuyến nghị chính xác, các hội đồng chuyên gia cần đánh giá dữ liệu này kết hợp với hồ sơ lâm sàng, tiền sử gia đình và đặc điểm di truyền khác. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm mỗi bệnh nhân hiểu rõ nguy cơ của họ ở mức độ cụ thể nhất, đồng thời tránh áp dụng những can thiệp tốn kém hoặc xâm lấn không cần thiết.Dĩ nhiên, vẫn còn hàng trăm biến thể chưa được kết luận. Trong tương lai, những biến thể “cứng đầu” này sẽ trở thành mục tiêu nghiên cứu sâu hơn. Song, với 91% biến thể trọng yếu của BRCA2 đã được làm rõ, hy vọng rằng nhiều người sẽ bớt hoang mang về tình trạng di truyền của mình.Theo Reuters