Kombucha có thực sự tốt cho sức khỏe không?
Trên mạng xã hội, kombucha được ca ngợi như một “thần dược”: từ tốt cho đường ruột, giảm cân, kiểm soát tiểu đường, thậm chí ngừa ung thư. Nhưng liệu những lời quảng cáo này có thật sự đúng?
Kombucha là gì mà hot vậy?
Thành phần của kombucha nghe thật ra rất đơn giản: trà, đường và vi sinh vật có tên SCOBY. Trong quá trình lên men, nấm men sẽ biến đường thành rượu và khí CO₂, vì thế nên kombucha uống vào sẽ cho bạn cảm giác sủi bọt. Sau đó, vi khuẩn “xử lý” phần lớn rượu thành acid, tạo vị chua na ná giấm.
Thức uống này có caffeine (cho tỉnh táo), polyphenol (chống oxy hóa), và chút xíu cồn (dưới 0,5% nếu là hàng thương mại). Kombucha vốn ít đường, nhưng nhiều hãng vẫn mix thêm nước ép hoặc syrup cho hợp gu người mới. Ngoài ra còn có đủ kiểu biến tấu: vị trái cây, thảo mộc hay gia vị lạ lạ.
Một điểm cộng là kombucha thường chứa vi khuẩn và nấm men sống, nghe thì hơi “creepy”, nhưng đó chính là lý do nhiều người kỳ vọng nó tốt cho hệ tiêu hóa.
Uống vào có lợi gì không?
Mặc dù chưa có "đóng dấu" từ giới khoa học, một số nghiên cứu nhỏ cho thấy kombucha có thể hỗ trợ tiêu hóa và đường huyết, nhưng chưa đủ để khẳng định hoàn toàn rằng nó có thực sự bổ ích hay không.
- Nghiên cứu 2024 trên 60 người thừa cân: uống kombucha 10 tuần liên tục, không giảm cân so với nhóm không uống. Tuy nhiên, nhóm uống lại ít bị trào ngược, đầy bụng, táo bón hơn.
- Nghiên cứu 2023: 11 người khỏe mạnh ăn cơm + đậu + nước tương. Khi uống kèm kombucha, mức đường huyết sau ăn giảm 20% so với uống soda không đường.
- Thử nghiệm trên 12 người tiểu đường tuýp 2: uống 1 cốc kombucha/ngày trong 4 tuần giúp giảm đáng kể đường huyết lúc đói.
Điểm chung của hầu hết các nghiên cứu trên đều là nghiên cứu có quy mô khá nhỏ. Nói cách khác: kombucha có tiềm năng, nhưng chưa thể được phong “thần dược”.
Nói về độ an toàn
Nếu chọn loại ít đường, kombucha cơ bản là an toàn và có thể xem là một lựa chọn "xịn" hơn hẳn mấy lon nước ngọt. Nhưng vẫn có vài điều cần nhớ:
- Ưu tiên chai có thành phần ngắn gọn: trà, đường, có thể thêm tí hoa quả hoặc thảo mộc.
- Cần lưu ý tránh những loại chứa quá nhiều đường (nhớ rằng, nếu có từ 10g trở lên/khẩu phần thì cũng chẳng khác gì soda).
- Nếu tự nấu, bạn sẽ phải cực kỳ vệ sinh. Đã từng có trường hợp bị nhiễm khuẩn dẫn tới tổn thương gan, rối loạn acid máu. Tóm lại, nếu thấy mốc thì bỏ ngay, tiếc chi.
Đặc biệt, những người sức đề kháng yếu (như bệnh nhân sau điều trị) nên ưu tiên kombucha đóng chai của hãng uy tín thay vì tự pha.
Kombucha trong hệ sinh thái “fermented food”
Các chuyên gia nhấn mạnh: thay vì chỉ tin vào kombucha, hãy coi nó là một thành viên trong team thực phẩm lên men. Team này còn có sữa chua, kim chi, dưa cải, kefir… Ăn uống đa dạng mới giúp hệ vi sinh đường ruột phong phú, giảm viêm và boost miễn dịch thật sự.
Kombucha hay ho, nhưng một mình nó thì không thay đổi được sức khỏe. Tốt nhất, nó chỉ nên là một lựa chọn để thay thế nước ngọt, vừa "healthy" hơn, vừa "trendy".