Những người phụ nữ thay đổi lịch sử y học thế giới suốt 100 năm qua

Trước thềm 8/3, hãy cùng điểm lại những người phụ nữ có công lao to lớn trong việc cứu sống hàng triệu người và mở ra những bước tiến vượt bậc cho y học hiện đại.

Ngày Quốc tế Phụ nữ không chỉ là dịp để tôn vinh vẻ đẹp và vai trò của phụ nữ trong xã hội mà còn là cơ hội để nhìn lại những dấu ấn mà họ đã để lại trong nhiều lĩnh vực – trong đó có y học. Từ những phòng thí nghiệm nhỏ bé cho đến những giải thưởng danh giá nhất, phụ nữ đã và đang góp phần thay đổi cả nền y học thế giới.

Marie Curie – Người đặt nền móng cho xạ trị ung thư

Nếu bạn từng nghe đến chụp X-quang hay xạ trị ung thư, thì có lẽ bạn nên cảm ơn Marie Curie. Bà chính là người đã phát hiện ra nguyên tố radium và polonium, mở đường cho những ứng dụng phóng xạ trong y học. Không dừng lại ở lý thuyết, bà còn đưa công nghệ X-quang ra chiến trường trong Thế chiến I, giúp chẩn đoán và điều trị cho hàng triệu thương binh.

Marie Curie không chỉ là người phụ nữ đầu tiên giành giải Nobel, mà còn là người đầu tiên và duy nhất giành cả hai giải Nobel trong hai lĩnh vực khoa học khác nhau – Vật lý và Hóa học.

Gerty Cori – Người giải mã cách cơ thể sử dụng đường

Những ai mắc bệnh tiểu đường chắc hẳn sẽ biết đến insulin – một phương pháp điều trị giúp hàng triệu người có thể sống khỏe mạnh. Nhưng ít ai biết rằng, Gerty Cori chính là người đã khám phá chu trình Cori, giúp giải thích cách cơ thể chuyển hóa đường.

Nhờ công trình của bà, y học đã hiểu rõ hơn về bệnh tiểu đường, từ đó cải tiến các phương pháp điều trị, giúp bệnh nhân có thể kiểm soát bệnh tốt hơn. Và năm 1947, bà đã trở thành người phụ nữ đầu tiên nhận giải Nobel Y học.

Dorothy Crowfoot Hodgkin – Người mở đường cứu sống hàng triệu người tiểu đường

Nếu penicillin là “vũ khí” quan trọng trong cuộc chiến chống vi khuẩn, thì Dorothy Hodgkin chính là người đã giúp thế giới hiểu rõ cấu trúc của nó. Bằng phương pháp tinh thể học tia X, bà đã xác định được cấu trúc của penicillin, giúp các nhà khoa học tổng hợp được những loại kháng sinh mạnh hơn.

Không dừng lại ở đó, bà cũng là người giải mã cấu trúc insulin, giúp cải thiện đáng kể phương pháp điều trị tiểu đường. Những phát hiện này đã góp phần thay đổi y học hiện đại và cứu sống hàng triệu người.

Rosalind Franklin – “Người hùng thầm lặng” của DNA

Nhắc đến cấu trúc xoắn kép của DNA, người ta thường nhớ đến Watson và Crick – hai nhà khoa học đã đoạt giải Nobel. Nhưng ít ai biết rằng, chính Rosalind Franklin mới là người đã chụp được bức ảnh tia X đầu tiên của DNA, đặt nền móng cho khám phá mang tính cách mạng này.

Dù không kịp nhận giải thưởng danh giá nào khi còn sống, nhưng Franklin vẫn luôn được nhớ đến như một trong những nhà khoa học quan trọng nhất trong lĩnh vực di truyền học.

Rosalyn Yalow – Nhà khoa học đưa xét nghiệm máu lên một tầm cao mới

Bạn có biết rằng các xét nghiệm máu hiện đại, giúp kiểm tra hormone, virus, và cả HIV, đều bắt nguồn từ phát minh của Rosalyn Yalow?

Bà là người đã phát triển kỹ thuật miễn dịch phóng xạ (RIA), giúp phát hiện nồng độ cực nhỏ của hormone và các chất vi lượng trong cơ thể. Nhờ phát minh này, y học có thể chẩn đoán chính xác bệnh tiểu đường, rối loạn nội tiết, ung thư, và nhiều căn bệnh khác.

Năm 1977, Rosalyn Yalow trở thành người phụ nữ thứ hai trong lịch sử giành giải Nobel Y học, ghi dấu ấn sâu đậm trong lĩnh vực sinh học phân tử và y học hiện đại.

Virginia Apgar – Bác sĩ cứu sống hàng triệu trẻ sơ sinh

Nếu ngày nay mỗi em bé khi chào đời đều được đánh giá sức khỏe ngay lập tức, thì đó là nhờ bác sĩ Virginia Apgar. Bà đã phát minh ra thang điểm Apgar, giúp các bác sĩ có thể đánh giá nhanh tình trạng trẻ sơ sinh để can thiệp kịp thời, giảm thiểu nguy cơ tử vong.

Thang điểm này đã được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới và vẫn đang cứu sống hàng triệu trẻ em mỗi năm.

Gertrude Elion – Người phụ nữ sở hữu 45 bằng sáng chế dược phẩm

Nếu bạn đã từng nghe đến thuốc điều trị bệnh bạch cầu, viêm khớp, herpes hay thậm chí là AZT – thuốc điều trị HIV/AIDS, thì đó đều có dấu ấn của Gertrude Elion.

Bà không theo học tiến sĩ nhưng vẫn trở thành một trong những nhà hóa dược vĩ đại nhất lịch sử với 45 bằng sáng chế, góp phần tạo ra những loại thuốc thay đổi cả nền y học. Nhờ bà, bệnh nhân HIV/AIDS có thể kéo dài tuổi thọ, người bị bạch cầu có cơ hội chữa trị, và các ca cấy ghép nội tạng được thực hiện thành công hơn nhờ thuốc ức chế miễn dịch.

Năm 1988, Gertrude Elion được trao giải Nobel Y học cho những phát minh đã cứu sống hàng triệu người trên thế giới.

Françoise Barré-Sinoussi – Người giúp thế giới hiểu về HIV/AIDS

Những năm 1980, HIV/AIDS là một căn bệnh bí ẩn và chưa có cách điều trị. Chính Françoise Barré-Sinoussi là người đã phát hiện ra virus HIV, giúp y học hiểu được nguyên nhân gây ra AIDS.

Phát hiện này đã mở đường cho sự ra đời của thuốc ARV, giúp hàng triệu bệnh nhân HIV/AIDS có cơ hội sống lâu hơn.

Tu Youyou – Người đưa “thần dược” diệt sốt rét ra thế giới

Khi bệnh sốt rét đang đe dọa hàng triệu người, Tu Youyou đã tìm về y học cổ truyền Trung Quốc và phát hiện ra artemisinin – hoạt chất có khả năng tiêu diệt ký sinh trùng sốt rét.

Đây là một trong những phát hiện y học quan trọng nhất thế kỷ 20, giúp giảm tỷ lệ tử vong do sốt rét xuống mức thấp nhất trong lịch sử. Và năm 2015, bà đã trở thành người phụ nữ Trung Quốc đầu tiên giành giải Nobel Y học.

Jennifer Doudna & Emmanuelle Charpentier – Những người “cầm kéo” chỉnh sửa gen

Bạn có biết rằng, y học ngày nay có thể chỉnh sửa DNA, giúp điều trị các bệnh di truyền? Điều đó có được là nhờ công nghệ CRISPR-Cas9, do hai nhà khoa học nữ Jennifer Doudna và Emmanuelle Charpentier phát minh.

Nhờ công nghệ này, y học có thể cắt – dán DNA để điều chỉnh các gene lỗi, mở ra hy vọng chữa khỏi bệnh ung thư và nhiều căn bệnh khác trong tương lai.

Katalin Karikó – Người đứng sau vaccine mRNA chống COVID-19

Nếu thế giới có thể nhanh chóng kiểm soát đại dịch COVID-19, phần lớn công lao thuộc về Katalin Karikó. Bà chính là người đã nghiên cứu và phát triển công nghệ vaccine mRNA, giúp tạo ra các loại vaccine như Pfizer và Moderna trong thời gian kỷ lục.

Phát minh này không chỉ cứu sống hàng triệu người trong đại dịch, mà còn mở ra một kỷ nguyên mới cho vaccine và y học cá nhân hóa.

Những người phụ nữ này không chỉ là những nhà khoa học vĩ đại, mà còn là những người đã thay đổi cuộc sống của hàng triệu người. Nhân ngày 8/3, hãy cùng nhìn lại và tôn vinh những đóng góp của họ. Và ai biết được? Có thể trong tương lai, một nhà khoa học nữ khác sẽ tiếp tục tạo ra một bước đột phá, thay đổi nền y học mãi mãi.

Tổng hợp